Тексты
Вернуться к списку | редактировать | удалить | Создать новый | История изменений | Статистика | ? Помощь
Šiimekšen Pekka . Kalahan še ahvenki on
Šiimekšen Pekka
Kalahan še ahvenki on
карельский: собственно карельское наречие
Новописьменный севернокарельский
Täššä
talvipakkasilla šattu meilä käymäh Röhöštä kotosin olija vanha koulukaveri .Šovašta šuahe , kun hospitalista piäsi , on elän Uralilla , šieltä i naisen löysi .Mie kučuin hänet , jotta : "Tule käymäh , muistelet Kuitin ahvenie , šykyšyllä pyyvvettyjä ".
Niitä šyyvveššäh mieš kyšy :
– Mistä ta millä šie näitä pyyvvät ?
Tolkutin hänellä :
– Tämä Vuokkiniemen kylä on ašettun Ylä-Kuitin lounašperukkah .Kyläštä kun lähtöy koilliseh , niin Ristiniemeštä avautuu vašemeh käteh vejet Vuonniseh päin .Matka šinne on mutkikašta , jotta šuau kotvan ajua mouttorillaki .Ennein piti airoilla šoutua pakittua , šitä mänyö šanottih "Pirun pitkäh peräh , hauvin šuolen šoilukkah ".Šuorah eteh avautuu vejet Petäjäniemen kyličči Jyvyälahteh ta ielläh Jolmosen kautti Keški-Kuitilla .Ristiniemeštä alkau ne onkipaikat , missä tykätäh ahvenija ajella .A keššäpä karjalaisešša ei ois äijä vähä šitä kalaštajan vikua .Niemen tyveštä Papinkiveštä murkinapäiväh päin on järven pohja hautoja ta korkoja kuin harvua uallokkuo .
Vain kyllä on šuarta Ylä-Kuitin rannoilla .Pirttilahešta Piešunkih päin on Pošanlakši .Šiinä lahešša on luvettu olijan niin monta šuarta , mi kešäššä päivyä .Yheššä lahešša .
– Kyläkö še Piešunki on ?
– No ei šitä aivan kyläkši voi šanuo , šiinä oli ennein vain nellä taluo .
Erähän kerran oli Piešunkista tuotu tyttö toiseh kyläh min’n’akši .Emäntä kyšyy : "Mistä kylin tyttön olet ?"Tämä vaštuau , jotta Piešunkista .A akka kuuli , jotta "pie šuuš kiini ", ihmettelöy , jotta hyväh min’n’ah olen ni šattun .No šiitä aikojen oltuo yheššä hyö nakrettih šitä kommellušta .
Pitihän niillä šuarillaki nimijä olla .Tuošša Köyrylahen šuulla on ašettautun piäkšekkäh kolme šuarta , niin ken lienöy šuutkalla on antan nimet : Mie , Šie , Hiän .Peräkkäh šeisotah niin kuin hyvät nošturit , kuin vahissa lahen šuulla , ta niin niitä ni kučutah .
Kävin šielä onkella jo ennein šotua .Šilloin emmä vielä tietän mouttoriloista .Myö , poika-šikiet , šoutua parkkisima .Eihän šilloin muuh työh kyheytyjät onkittamah jouvettu , muuta kun heinätöijen ta pellonleikkuun välillä .Vain šiih aikah ne ahvenet parahittuan ollah karjoissa hautojen rinteillä .Vain ei kačo moni joutan onkittamah , še oli šanontaki šilloin : "Ken kešällä onkii , šitä talvella nälkä tonkii ".Ken kynnellä kykeni piti ruatua nurmella ta pellolla .
Nyt še on toisin .Päiväššä ruat vain šeiččemen-kahekšan tuntie .Lisäkši on lepopäivät , a monilla kakši netälissä , lomat šen piällä .On aikua onkitella .
A še kalalla lähtö .Päivä kun alkau vohoštua , niin jo olemma liikkehellä .Illalla on jo kaikki vehkehet varuššettu , muuta kun mouttori käyntih .Piäšemmä Hankašuaren šeutuvilla .No täššä .Šammutamma mouttorin .Hil’l’ani myötätuuli kantau venehtä .Nyt pohjaonket veteh , annahan ne eččiy .Onkissa on jykiet tinat , šyöttinä mato , šuuri ta elävä .Še koivertelou onkešša , muanittelou ahvenie .Ei .Täššä on vielä šyvä , liki kakšikymmentä metrie vettä , ei še näin šyväštä puutu .No elähän kiirehi , jo alkau mataluštuo .Yksi onki jo kulkou pohjua , šiinä on jykie tina pohjamittarina .
Enimmäkšeh ne ahvenet ollah parvissa hauvalta matalah tahi korolla nouššešša noin šeiččemen metrin šyvyöššä .Šiinä kun pyörit kotvan , haruat pohjua myöten onkien kera , ka erähäššä kohti šatut ahvenparveh .Matkuat šiima koko ajan kiäššä .Kun vain onki šattuu tärähtämäh kiveh , jo i höröššyt .
A niitä šormen mittasie ahvenie vet on tämän täštäh , nehän ne on kiušana , kun kisotah mato ennen aikua koukušta .A kun jämähtäy tosi ahven , niin kuin šähköllä lyöy käteh – nyt šielä jo on .No kyllähän še tottunut käsi tuntou mi šielä on .A kun yhtä aikua ruaššaltau ušiempah onkeh , šilloin heitä ankkuri järveh .Šiih palah ei ole aikua tupakkie virittämäh .Aluštahan ahvenet šyöy kilpua .Šuurimmat ryntyäy enšimmäkši .Šen kun kerkiet lappua veneheh .Joškuš šivomma yhteh šiimah kakši onkie , šilloin kakši kerralla noššat , jotta šiima joikuu .Mukava niitä on lappua .Kačot kun šilmissä vakka täyttyy .Ta ahventa kuin tel’l’uo !
Mujehta ne tykkyäy .Kun ei mujehta olle matašša , niin purissa ičelläh ahvenelta vačašta .Kun panet mujehen onkeh , niin kyllä ottau .
Juohattauhan ne ušein lokit , missä on ahvenie .Kun niät lokkiparven karjehen kera čukeltamašša järvellä , niin šiinä paikašša ahvenet ollah .Ne kun niätšen , ahvenet tai lokit , pyytäy mujehie , a myö ahvenie .
Ka šattuu kyllä niinki , jotta keitosen kešäsen päivän šoutelet , välillä ajat mouttorilla , ečittelet , haruat šekä pohjua jotta pintua , vain et šua paissinahventa ta näläššä kotih illalla lähet .Eikä ole akalla viemistä .Še kun Kuitti on šuuri .Jo vaivuttau šoutuas’s’a , a perämieš rönkyy : "Elähän makua , šouvahan niin kuin tuattoš šouti muamuoš muanittuas’s’a !"
Vain et joka hehtarie šieklo , vaikka kuin himottais .No tulouhan huomena uuši päivä , a noušovalla netälillä kuuši .Šuauhan šitä vaikka kalaštua , ta šuurie ahvenie on mukava pyytyä , vaikka ei ni puuttuis .
Täššä viime kešyä iellä oli kolme vuotta peräkkäh , jotta niitä šelkäahvenie ei löytyn .Keltä i kyšy , niin šanottih , jotta ei niitä ole , niin kuin ois järven pohjašta läpi mänty .En ainaki mie monta šuanun .Šaman tien kato lokit .Niitä et kyllä monta parvešša nähnyn , mi kumma lienöy ollun .
Viime kešänä kolmen katovuuvven jälkeh löysin mie tuaš ahvenet .Šai niitä moni muuki , ken lienöy kehannun ottua .Mieki šain mi tarvičči .
– Miltäpä kalani maistuu ?
kyšyin kaveriltani , kun tämä otti lautaselta viimesen ahvenen .
– Ka kalahan še ahvenki on , hiän vaštasi .
– Kohta olen niin täyši , jotta n’apa alkau kiiltyä .
Kalahan še ahvenki on
карельский: собственно карельское наречие
Новописьменный севернокарельский
–
–