Тексты
Вернуться к списку | редактировать | удалить | Создать новый | История изменений | Статистика | ? Помощь
Perttu Pekka. Karvani pappi
Perttu Pekka
Karvani pappi
карельский: собственно карельское наречие
Новописьменный севернокарельский
Š itä vet
kun ennein muinoin oli rahvahalla hoš mimmoista vaššušta šiinä elokšen retuuttamisešša .
Šinä kešänä ei viršulampilaiset šuatu millänä kontuo , kun koko keitosen kešän oli šatan , jotta nurmet kuplettih .A šiitä äkkie lykäšti : tuli šemmoset heinäpouvat , jotta kun huomenekšella niitit , ni illalla šait jo heinät latoh mättyä .
No tiettävyähän še , šilloin ne ukot yritettih panna paraštah .Yötä päivyä oltih mänöššä .Ičeki vet tiijättä , jotta ei ne heinämuat šillä perukalla hiäppösie oltu .Heinätylvö šielä , toini tiälä järvien rannoilla ta šuonlahukoissa .A nyt kun tuli antavat šiät , oli toivuo šuaha kantturoilla talven kontu .
Niin šiitä muutomana piänä tuuvvah pokossalta päin šanua , jotta noušovalla netälillä šuovattana tahi pyhänäpiänä pitäis muka tulla papin .Vain eiköhän liene vieläki šuurempi kospotiina ollun .No niitä jumalanšanahisie kuitenki .Stanovoi oli työntän šemmoista viestie , jotta još vain ei kaikki rahvaš ole kovolla , kun bat’uška tulou , ni muistakkah .
Panihan še tuommoni šanoma monen Viršulammin ukon muistelomah muutaki , kuin Jumalua ta pappie , vain minpä kekšit .Šuovattua vašše yöllä piti kaikkien rahvahan šoutua kotikyläh .Monilta jäi luuvvot levälläh .A vielä kun pahan nenällä nousi šemmoni tuuli , jotta kivet oli rannoilta viijä .Oli šiinä šoutamista .
No šuovattana šiitä miehet vuotetah , jorvisteliuvutah pätöni päivä .Kävellä svölkytetäh kylyä myöte niin kuin laiskimukšet .A šen vet uškou , jotta liikahteli šiinä emäšotka , kun vielä päiväni rekotti paistua , jotta očča oli haleta .Akat ollah niin šiännykšissäh , jotta tuškin šyyvvä annetah .Ta ei šiinä i ruokalyštie ole , kun tämmöseh arestih jouvuttih .Ukkoparoilla šiämykšet kihajau , kuin terva kiehuos’s’ah .Jo alkau päivä olla šielä korennon korkevuolla illan šuušša .Tulla köpittäy šiih toisien luokši Hilipän Jouhko , ukko harmuašša kuin kokko , eikö hiän liene jo toisella šualla ollun , ta alkau paissa :
– Mie ainaki lähen luon hoti nuo verkontrašut lahenšuulla .Kuitenki mäni kullankarvani päivä šitä šen voiman lihua vuottuas’s’a .Vain enšin pitäy käyvä vielä hevoista kaččomašša .Vein heposeni tuonne kalmismuan tuakši , vanhan kyvön ylimmän šaran piäh .Onnakko panin vuakien liijan läššä vešakkuo .Kun ei ois vain šekon .
Läksi .A toiset ukot aprikoijah , jotta naverno še Jouhko niin vain kekši heposen kačonnan .Ei ruohtin lähtie järvellä .Ta toiset ki ei ni minne hirvetä lähtie , ei ni mih kopeutuo .Vet šen stanovoimavon jokahini tietäy .
No ei šanuo aikua , kun šelkäaijan veräjiltä päin kuuluu Jouhkon huhuonta :
– Hohooi rahvaš !Olkua valmehena !Nyt tätä vuotettavua herrua tiältä jo piru lennättäy !
– Avoivoi šitä Jouhkuo !
Jo vet šillä on ne šananpolvekkehet , akat hätyälläh .
A Jouhko šen kun kerkisi tieltä , kun šelkäheponi hurahti šivu , jotta ei kun hiekkapatit kapeista taivahalla lenteli .Šen hiän vain kerkisi erottua , jotta ajajalla oli risti kainalošša ta ihan šamannäköni laukkipiä liinakko kuin hänenki heponi .
– Tappau piru luontokappalehen tuommoista vientie !
Ne on nuo herrat niin kun huimat .Ei piruloilla pitäis elukkua antua .A vielä vet rissin kera juaveli kulkou .
Šemmoista mätešyä piti Jouhko ičekšeh vielä kotvan aikua köpittyässäh ielläh :
– Vieköh kolmekokkani kačottavah tai molittavah .En kyllä myöššy , pankah hoš počkah .
A heponi hönkäsi häntä torvena kyläh .Juštih kun še šuimaštautu mečikön šiämeštä kyläaukivolla , šieltä kuulu hirvie karjahuš .Akat šiih ni lyšähettih :
– Ka šyöpihän tuo šuolineh !Taivahaini spuassu šyöttäjä , elä heitä kiäštäš !
Rahvaš šuin päin tiepuolih lakittomin päin kumartelomah ta šilmieh ristimäh : vet risti nähäh kainalošša .Vain ei vaššannun šuuri herra poklonoih : heponi lenti kuin liekki ielläh , šuorah Jouhkon talon luo ta emäten avonaisešta , matalaisešta tanhuon ovešta šiämeh .
Rahvaš ällissykšissäh kačellah toisieh šilmih : mi velli šemmoni kiireh oli Jouhkolah ?Vain joko šillä lienöy keritty kielie kannella , še Jouhko kun on ilmasen ikäh ollun šemmoni irvileuka , hoš onki vanha ta viisaš .Onnakko Jouhkoraiska joutuu enšimmäisenä käpälälautah pakinoistah .
– No tulou mi tulou , ukot tuumaijah .
– Totta še pitäy lähtie hoš mitein poklona luatie .
Min šiitä luatinouki .
Ta niin šiitä aletah hiivuo Jouhkolua kohti .Rohkiemmat ieššä , hätähisimmät ta riähkä simmät jäleššä .Akat niise hivuttauvutah šinne päin .
Lappautuu rahvaš šinne tanhuon perän kautti , jottei pirtin ikkunoista šuorah näkyis .Kačo tah , ka mi mušta venynöy tan huon oven ieššä .Ta ristiki on .Kurkissellah ulonkantiella :
– Onnakko hiän ...ovenkamah .., yksi šuhahtau olkapiän piäličči .
Tuaš rohkiemmat hiivotah ašel aškelelta lähemmäkši .No ei kutvaha , ei tärähä .
– Avoivoi !
Ka mi ilmani čuuto tämä on ?Karvani ...
– Ka šekö piessa šen kontiekši muutti !
No , kačo hoš kuin , ka ei tämä ole pappi , a ihan ilmi iletty kontie .Ta piä mäšänä .Ovenkamah jyšähtän .A heponi korškuu tanhuošša , ihan on šeinillä hyppie .
Šiih ällistelyh juošša huahittau Jouhko , ei tiijä tulta pelloššah , alkau päivitellä häjissäh :
– Nyt miula polosella on hyvin käynyn .Liinakko on ollun männyn !Nävin ihan šelvät kontien jälet mistä še oli hypännyn heposen piällä .Ta mitein Liinuraiska oli tepettän ...A muista jälkilöistä en šuanun šelvyä .
No šiitä niätšen aletah rahvaš älytä .Kun kontie on hypännyn niskah , on Jouhkon heponi ryvältäh laukan kotihis .Šekä heponi , jotta kontien ruato vet ollah täššä .
– A risti ?
Šiitä käyväh oikein vašiten kaččomašša ta šyynyämäššä jälet ihan liekapaikalta šuahe .Kun heponi laukkasi kalmismuan läpi , totta še kontiella oli jo kyytie kyllitellen , kun še alko hamuta käpälilläh tiepuolih , jotta piäššä pois .A še risti oli ollun ihan tienviereššä .Kontie kun yritti tarttuo ristih , še ei ni keštän kun oli juurešta lahon ta jäiki kainaloh .
Mitäpä nämä Viršulammin ukot muuta älysi , kun kontie nylettih , lihat juattih ta lopukši piäštih šemmoseh yhtehiseh tuumah , jotta riittäy näijen pappien vaštahottuo ta kumarteluo .Työntäkköh toisella kertua šemmoni , mi ei kontiekši muutu .Yksi on otettu vaštah , ta še piisakkahki .
Šinä šamasena iltana rahvaš šoleutu šoutamah heinämaillah , jotta yön aikana piäššä perillä ta huomeneškaštiella keritä niittämäh .
Kun šiitä pyhänäpiänä tuli
Viršulammilla še toini pappi , še oikie , ei kyläštä löyvetty muita kuin šikeitä ta neki juoštih pakoh , jotta pal’l’ahat perävieret vain paisto .Niitä šai pappi kačella ta niitä – šikeitä meinuan – šiinä kyläššäki oli eikä oleškellun .
Hilipän Jouhko še kyllä oli koissah , hiän niätšen jäi puoškaroimah hevoista , vain ei hiän niin statui ollun , jotta ois männyn niijen herrojen pakinoilla .Kaččeli tallin ylisiltä peitoštah , kun pappi ta tijakka tormualiuvuttih tyhjih taloloih ta šikeitä muaniteltih .Hiän še šiitä jäleštä tätä starinoiččiki ta nakrua käkätti .Vielä vet ukon hapatuš höisteli , jotta hänellä oli muka meininki lähtie myöškentelömäh tällä toisella papilla šitä eklisen papin nahkua .
Kiänti Valentina Karakina
Karvani pappi
карельский: собственно карельское наречие
Новописьменный севернокарельский
–
–
–
–
–
–