Тексты

Valentina Libertsova. Vladimir Brendojevan runoloin arbaituksii

подкорпус: публицистические тексты

Источник:

Oma mua. № 2, 2023, с. 8

Valentina Libertsova

Vladimir Brendojevan runoloin arbaituksii

карельский: ливвиковское наречие
Новописьменный ливвиковский

Livvinkarjalaine kauniskirjalližus ei
ole
ammatilline
, se
tässäh
kehittyy
eri
ristittyzien vuoh
, kuduat
ei
piädykauti
opastuttu
kauniskirjalližusruavon keinoloih
, ga
kirjutetah
luonnon
annetun kyvyn
vuoh
– kerätäh
sanois
kuvat
, tevot
da
ajatukset
. Sitgi ei
sua
toven
sanuo
, ongo se
kygy
annettu
luonnospäi
, sentäh
gu
äijät
kirjuttajat
otettihes
sih
ruadoh
jo
ylen
ruavahas
ijäs
. Kuspäibo tuli
se
indo
? Kuspäi
ollah
otettu
"luomisruavon peittožuot
" da
"ammatin
nerot
" Anna
Ahmatovan mugah
sanojen
? Luomisruado on
ainos
arbaitus
, sentäh
houkuttau
, gu
ei
suanne arvata
, ga
hos
koskiekseh
da
kaččuo
, kui
mi
on
azuttu
.
Kerran
Vladimir Brendojevan Midä
minä
suvaičen
runuo
sellittäjes
lövvin
sen
rakendehes eeppizen aijan
pyörikön
: roindu
, yhtistyndy
luonnon
da
ristittyzien mieronke
, surmu
(sanommo
, armahan
silmis
) da
uuzi
elvytys
vähäzel
toizes
, muuttunuos muvvos
. Sentäh
jälles
Karjalazien
runoloin
vuottu
2021, Zinaida Dubininan kiännetyn Kalevalarunoelman luvendua
da
sellitändiä
muamankielel
rodih
himo
kaččuo
, eigo kus
meijän
kuulužal
runoilijal
Vladimir Brendojeval peittynyh
eeppizii jälgii
.
A
runo
"Kalevalah" nähte
hänel
on
– "Ei
sammu
ahjo
Ilmarizen". Enzi
luvendas
kuuluu
tärgevys
, voibi
sanuo
eeppine luadu
. Ga
se
ei
ole
kalevalaine met riekku. Runon
ritman
kuavu
ozuttau
omaluaduzen
kaikkien
nellän
nellirivikön aloh
ylen
tarkan
keskustamattoman azundan
. Se
on
nellilajine, ga
ei
horei, a
jambulaji, kudual
karjalakse
ei
sua
kirjuttua
runoloi
sentäh
gu
meil
kaikis
sanois
paino
on
enzimäzel
tavul
. Ga
nerokas
runoilii
Vladimir Brendojev täs
ozuttau
oman
viizahuon
: joga
runorivin
häi
zavodiu
yksitavuhizes
sanas
, ielleh
mennäh
tavallizet
sanat
, sit
rinnakkai
puututah
kaksi
tavuu
painonke
, sentäh
runos
kuuluu
vägi
, tärgevys
dai
se
roih
vähäzel
eeppizen jytyi
. Tavakkua
neče
keino
, muamankielel
runoloin
kirjuttajat
: se
ei
ole
"luomisruavon peittožus
" – se
on
"ammatin
nero
".
Runon
syväindö
on
ihan
nevvostoaigaine. Silloi
moizii
runoloi
kirjutettih
meijän
muas
äijät
runoilijat
ven’akse
dai
suomekse
. "Kalevalua" vie
piettih
karjalsuomelazen rahvahan
eeposannu
, kuduas
lövvyttih
rahvahan
ozatoivotuksien kuvat
. "Kalevalan" urholoin
tegoloi
piettih
karjalan
rahvahan
paremban
elaijan
suanduborčannu. Verratunnu nevvostoaijan sotsializman aigah
jo
oldih
erähät
suavutukset
, kudamii
runoilijat
kiitettih
. Vladimir Jegorovič sežo
ylbeillen
kirjuttau
, gu
"meil
tagoh raudu
, kazvau
nižu
", "tagoh kogo
rahvahale
tiä
avain
aigah
tulevah", "mies
nuori
rudua
ammuldau
", "korbeh
nosti
čomat
linnat
", rahvas
eletäh
"suvul
suurel
sulaval" dai
"ei
kanzan
runonero kadua
", vie
kuulutah
kandelehien
iänetgi.
Sanakse
, vahniman
runonpajattajan Väinämözen nimie
Brendojev ei
mainiče
, eigo ozan
jauhojua
Sampomelliččiä, eigo naizien
kuvii
. Tämän
runon
piähengenny
on
seppy
Ilmarine, ruadai
, hänen
nimi
on
pandu
enzimäzen
rivin
loppuh
posessiivizen
adjektiivan
muodoh
: "Ei
sammu
ahjo
Ilmarizen". Kahteh
kerdah
on
mainittu
sanoinyhtymy "Kalevalan mua
" ulgopaikkusijamuvvos: "mual
Kalevalan". Yhtehvevokse
voibi
sanuo
, gu
tämä
runo
on
enämbi
nevvostoaigah, migu
Kalevalah da
eepossah
niškoi
.
Yksisama
Vladimir Jegorovič on
ainavoluaduine
sentäh
, gu
nengozesgi prostois
syväindyö
myö
runos
sai
löydiä
omat
eriluaduzet
"peittokohtat". Enzimäzikse
, kaksi
iänisobuu
: viijendes
rivis
tagoh kogo
– kuuluu
sepän
pal’l’uandu alužimeh
da
seiččemendes
rivis
suvul
suurel
sulaval – näimmö
levien
lagevuksen
kuvan
, kudual
välläh
eläy
meijän
karjalaine
rahvas
. Toizekse
, runon
rakendeh on
rengastehine: zavodivuu (1. rivi
) dai
loppehes
(15.16. rivit
) palavan
ahjon
ruavos
hiildunuzien hiilien
kuvas
, kudai
tuli
nygözeh
aigah
mennyzis
vuozis
dai
vie
rubieu
lämmittämäh
sadoin vuozien
aloh
.
Ga
kaikis
mieldykiinittävin on
kolmas
"peittokohtu". Joga
nelläs
nellirivikös sežo
ollah
kol’čazet vyöhizen rifman vuoh
. Da
vie
sidä
paiči
, syväinrifmat (2.3. rivit
) ollah
tarkembat dai
puaksuh
rikkahembat migu
ulgonazet
. Midäbo
sil
sanou
da
ozuttau
runoilii
, mittuman
kuvan
keksiy
? Eriluaduzen
piirustuksen
kandelehen
piälyksel
? Pakkunuon vedeh
ahjon
rinnal
seizojas
asties
kybenyön libo
hiilyön? Sammujan kybenen
häviejät ilmas
savvut? Keskel
sumbu
keräine
, ulgohpäi suluaju
, häviejy
. Eriluaduine
kirkieh
menijän
aijan
tunnusmerki
, pikkarazien
čökkien
jyttyzien
tapahtumien
, kudamis
kerävyy
elaigu
dai
histourii
, simvolu. Meil
on
ainos
tavallizesti
himo
säilyttiä
net
, panna
mustoh
, panna
tallele
, sentäh
azummo
fotokuvii
, niis
– al’boumoi, perustammo
muzeit, tutkimmo
rovun
juurii
.
Ei
sua
toven
sanuo
, tahtoi
vai
ei
Vladimir Jegorovič Brendojev sanuo
lugijoile
moizet
syvät
tiijot
, ga
ovvostuttua meidy
puutui
. Se
on
suuren
sydämellizen
nägemättömän
runoilijan
ahjon
ruavon
tulos
. Sit
ongi
hänen
"luomisruavon peittožus
".