ВепКар :: Тексты

Тексты

Вернуться к списку | редактировать | удалить | Создать новый | История изменений | Статистика | ? Помощь

Natalja Antonova. Unis itkenet – ilmizin ihastut

Natalja Antonova

Unis itkenet – ilmizin ihastut

карельский: ливвиковское наречие
Новописьменный ливвиковский
Karjalazien unilois on ynnälline filosoufii da muailmannägemys. Nähtylöi uniloi myöte maltetah ennustua siädy, elaigua da ozua. Hyvät dai pahat suabi tiediä ennepäi, ken vai maltanou da tiedänöy.

Kerran joute olles, verokeskie istujes ugodiimmos paginal uniloih niškoih oman muamanke. Parahite oli synnynmuanaigu menemäs, äijän midä saneli minule. Kummastuin, ni etto uskotiedo tiijos kiini. A mittumat čomat sanondat sih kerrondah mennäh. Sain vakkiessah kuulta ennevahnallistu karjalan kieldy, poeettistu da kuvannollistu. Kuibo tuadu tallel et pane da omamualazile et tariče?
Smiettikkiä vai, ga unet ollah nedälin päivien myödäh, enzimässarres allates pyhähpäivässäh. Jogahizel nähtyl yöl on oma merkičys. Dai kerras primietitäh, mittuine nedälin päivy on. Sanotah nenga:

Enzimässargen nähty uni menöy
enzimäzeh, ken pertih tulou,
Tossargentoizeh,
Kolmanpiänkohti iččeh.

Nellänpiännovva se,
Piätenčänpäderäs,
Suovattansuun ies libo sudre menöy.

Pyhänpiänpane piäh.

Toinah aiga čomasti on sanottu. Ku nähnet unen enzimässargen yöl, se sinuh ei, kačo, mene, a menöy enzimäzeh ristikanzan, ken tulou sinun kodih. Mugaigi tossarren unimenöy kehtahto vierahah, toizeh. A vot kolmanpiän uni malta ottua iččeh päi, se kohti sinuu on. Nellänpiän undu usko, ole milleh. Piätenčän uni terväh stuanivuu. A vot suovatan voibi terväh stuanivuokseh, mindäh sendäh terväh roih paginal libo päinvastoinmenöy ihan sudre. Ken tiedäy sen? Pyhänpiän undu tädä runostu myö pidäy panna mustoh toičakse. Konzuto se todeh menöy.
On menetiijämi sanaviehkua, kudamii myö uniloi suau ennustua. Kui hyvän, mugai pahan ies. Sanommo, kylys olendukyynälikse, dai alasti olendu menöy pahakse. Kartohku, kalakargiekse, näit gor’an. Riihes olenduriidelemäh rubiet, sobien pezendysoimandakse. Lattieloin da sobien pezendy vouse ei olla hyvän iel. A vot nähnet vettyveseldyksekse. Lehtivastatvastustukse, kento rubieu tiel sinulles olemah. Kylykynnyksekse, sežo vastustustu.
Ylen äijy undu ennustetah surmua. Sanommo, kurniekkukuolijakse, venehel sovvandu da vedeh menendy, vies uijandusežo surmakse. Uvven koin luajinduoman ičen kuolendan ies. Heiny da hebohengästys, dengujähvästys, peldopaičerdus. Kai net kolme jiävitäh ristikanzan vačan tuskii. Dai hallon hallondu on haijastuksekse. Se on hädä. Mečäs olendu da marjan keriändymad’matus. Se merkiččöy, ku sinuu ruvetah mad’mattamah, čakkuamah, kielii kandelemah. Maido sežo on mad’matuksekse.
Kuunnelkua, unis humalasolendu on hyvän iel, kaikkienke olet hyväzilleh. Unis hyvänny da čomannu olendu on läživyndän iel, a vot pahannu da tuhmannu olendu on parаndumizehpäi. Pitkät tukatpitkät tuskat, lyhyöt tukatlyhyöt tuskat. Kerras bohatut, ku näit täidy piäs! Karjalazet sanotah: "Unis ku itkenet, ilmizin ihastut". Ku inis näit veičen, vuota miesgost’ua. Kengät jallas libo muut jallačitmatkan ies, pal’to piälei ole hyvä. Mado unisvihamuššiekku, kento sinulles pahua toivottau. Lihan näidy on pahan iel. Bumuagudengat ei olla hyvän ies, a vot kolikot hyväh päi mennäh. Ku ollet stolis, sinuu syötetäh da juotetah, on elokse, a ku iče gostitatköyhtyndäkse. Pajatandu da vesselän piendypaičerdustu iespäi.
Neidizil suau ennustua miehel puutundua. Sanommo, valgien sovan piäl panendu tuou valguase on rutto muutos. Ku neijistäjes nähnet kondiedu, sulhaine rodieu sluavakas, ku maduosulhaine tulou mavonnu, vihažennu. A ku lammas unis ozuttahes, vastineh roih lyhytigäine.
Ennustetah siädygi. Ku nähnet unis tulipalon libo tulen, se on pakkazeh. Pokoiniekan näindy on vihmakse, kalatuučakse. Sanotah, tytön unis näindy tyhjäkse menöy, undu ei maksa uskuo. Pahan unen nähtyy sanotah: "Kunne yöt, sinne unet!". Anna pahembat täs seneltus ei stuanivuta, tyhjäh mennäh.