Тексты
Вернуться к списку | редактировать | удалить | Создать новый | История изменений | Статистика | ? Помощь
Rastavanpudro
Rastavanpudro
карельский: ливвиковское наречие
Новописьменный ливвиковский
Dielo
oli synnynpäivänny .Valgei lumi liikkumattah virui pihal .Pimeni , gost'upertin da keitändypertin ikkunoispäi levii lämmin valgo .Talois varustettih rastavanstolua .Terväh kai pereh kerävyy .
Gnoumien perehkunnan ižändy da hänen keskimäine tytär Polli peityttih heinysarual .Läbi loukkolois , kuduat tikku luadii seinäh , hyö kačottih , kui käskyläine Oskar otti halguo .
- Kulleh häi vardoičehes , varuau revustua pruazniekkukost'umua . Da-a , harvah händy suau nähtä kost'umois , - sanoi tuatto .
- Kačo vai , ižändy tulou kodih stansilpäi täyzi regi omahistu , - huomai Polli . - Ga sit , terväh kai lapset tullah hebotahnuoh syöttämäh heboloi rastavanildazel , linnalazet gost'at sidä dieluo suvaijah .
- Muga , da jällespäi , duumaičen , tahtotah gnoumalegi tarita rastavanpudruo , - muhahtihes ičele pardah tuattah .
- Sinul mieles on yksi vai pudro , -sanoi Polli . - Midäbo sit on erinomastu ? Mama iče mostu keittäy .
- Toinah , mugai on , - vastai tuattah . – Ga dielo eihäi ole sit pudros . Rahvas taritah sidä gnoumale kunnivoičuksen merkikse .Se merkiččöy , gu hyö kiitetäh kaikes , midä gnoumu niilöih niškoi ruadoi , da ei tahtota sidä suututtua .Suuttunuh gnoumu tuou ristikanzoile ozattomustu da hädiä .A gu minuu ei kunnivoittane , minä voin suuttuo .Ellendätgo , lapsut , konzu sinä kogo vuvven ihailet jygiedy ruadajes …
Polli rubei kikettämäh :
- Sinä sanoit "ihailet ", a pidäy sanuo "muokkavut ".
Tuatto opii heittiäkseh tärgien nägözekse , ga nimidä ei vuidinuh .
- Ei ole sinul rožua ni palastu , - hengästihes häi . - Heitä vahnan nagrandu . Tänäpäi meil ei ole aigua kaikenjyttyzih mielettömyksih .
Gnoumu tembai tyttären käzis , da hyö ruvettih pyörimäh tansis .
- Tänäpäi on Rastavu , myö heitymmö alah da sežo opimmo rastavanildastu …
- Aha ! – kirrahtih Polli . – A sit lähtemmö kaččomah rastavangnoumua !
- Aha-a-a ! – niäritti händy tuattah . – A sit lähtemmö rastavanpudroh !
Gnoumat elettih heinysarual , uksen tuan , kuduadu niken paiči heidy ei nähnyh .
Kaččonet ulgonpäi – sit et ni ellendä , gu uksen tuan kentahto eläy .A mennet ukses dai näit ylen suuren pertin , kus on kylläl välliä gnoumien pereheh näh .
Perehkunnan emändy keräi stolua , a Pulli pieksäldeli suures kattilas tulel kiehujua keittuo .Häihäi jo on suuri , terväh täydyy yksitostu vuottu .Ruaduo sidä gnoumien perehes piettih arvos , sendäh gu rastavanildaine oli kaikkii pruazniekallizembi yhtehine syöndykerdu vuvves .
Gnoumat ei syvvä lihua , sendäh rastavanpočinjalgua heil ei olluh .Ga hyö keitetäh keittuo eriluaduzis heinis , muarjois da grivois , kudualoi heil puutui keräta kogo vuvves – enzimäzes leskenlehten kukkazes algajen jälgimäzeh kylmänyöh kuorisienessäh .Leibiä hyö pastetah nelläs vil'l'as , dai vuassu heil on eriluaduine : midä nuorembi on sen juoju , sidä lievembi da magiembi se on , midä vahnembi – sidä vägevembi da kargiembi .Sendäh pikkaraine Pilli , kuduale vaste täydyi nelli vuottu , juou vuassua enämbän , migu hänen vahnu died'oi , kuduale täydyi jo nellisadua kaksikymmen seiččie vuottu .
Tuatto Pollinke saneltih toizile , midä ruatah ristikanzat , ga muamo kuundeli heidy puolelkorval .Häi ajatteli yhty ruaduo , kuidai hänel pidi ruadua tänä ehtän .Dielo se oli ylen tärgei .
Mugahäi on luajittu emägnoumat : hyö ainos tietäh kai tärgiembät šeikat , hos ei ni nähtäne niilöi omin silmin .Da kai ei olle se vie tapahtunnuh .Sendäh heispäi puaksuh voibi kuulta midägi mostu : "Gost'upertis hiilyt hyppäi lattiele .Teriämbäh juokse sammuttamah "!libo "Pikkaraine Anna terväh pakkuu kravattispäi .Juokselda , pane stuulu "!
Ga nygöi muamo ajatteli tostu : häi tiezi , gu täl kerdua taloin ižändy unohtau panna gnoumih niškoi torielkan rastavanpudronke .Jälgivuozil rahvas heitettih piendän sit huoldu .Tietäh vai äbäzöijä iččeh rastavangnoumua .A tovellizih gnoumih heil ei ole dieluo .Kai lapset , netgi unohtettih .Onnuako piätettih , gu kylläl roih rastavangnoumas , miksebo on muile pudruo tuhlata .Hyö eihäi ellendetä , gu gnoumu gnoumas eruou .
Kerran , ylen ammui , oli dielo – unohtettih tarita pudruo gnoumile .Da ižägnoumu muga suutui , ga kaiken vuvven talois tapahtui ozattomuttu .Pidihäi , muga äijäl suuttuo , häihäi tovessah on moine hyväntahtoine !
Ga vod , sit , tänävuon net myös unohtetah rastavanpudroh näh – emägnoumu tiezi sen edukädeh .Pidäy midägi ruadua , enämbiä eihäi sua sit kaiken vuvven kaččuo , kui ristikanzat muokatahes .
- Nu midäbo , brihaččuine minun , konzubo lähtet pudroh ? - kyzyi died'oi gnoumu-tuatal .
- A minä en tahto nimittumua pudruo , - sanoi Pilli .
- Vie on aijahkoh , - vastai tuatto . – Enzimäi opimmo rastavankeittuo da …
- Toinah , sinuu pidäy avvuttua kandua sidä ? Ha ?Heh-he-he , - rubei nagramah died'oi .
Tuattah ebäili .Nimih näh paiči pudruo häi yksikai ei voinnuh duumaija .Ga sit mindähbo ei ?
- Lähten kačahtammos , - sanoi häi . – Kenbo tiedäy sidä …
Emägnoumu valličči pättävän hetken da kučui Pullin da Pollin bokkah , gu gnoumu-tuattah ei kuulis heijän paginua .
- Minule pidäy teijän abuu . Vaiku tuatalles älgiä sanokkua !Ristikanzat unohtetah tarita hänele pudruo .Meil ičel pidäy suaja sidä , ga muga , gu tuattas sih näh ei tostazihes .Da vie meil pidäy mustoittua ristikanzoile , gu myö olemmo olemas .Vai älgiä unohtakkua ruadua sidä muga , gu meidy niken ei nägis !Ristikanzoile silmih puuttunuh gnoumu kaimuau oman tiedohusväin , iče tiijättö .Vot kui myö luajimmo …
Häi rubei kiirehel midälienne sellittämäh Pullile da Pollile , a net viizasti šmutkutettih piälöi .
- Mihbo näh työ sie šupetatto ? – kyzyi died'oi .
Hyö ei ehtitty vastata hänele , sih järilleh tuli tuattah .
- Nda , nimittumua pudruo ei ole . Ga kai vie on ielpäi , älä huoli , died'oihut .
- Tiettäväine , midäbo on nygöi huolie . Opikkuammo vai rastavanildastu .Tulgua stolah !
Kaikin istuttihes stolah da ruvettih syömäh rastavankeittuo leivänke da vuasanke .Syödih hyö hätken da mielienhyvyöl , vuorokkai sanellen toine toizele unohtumattomii tapahtumoi , kuduat roittih heile vuvven aigua .Kai gnoumat oldih hyvät sanelijat , da tapahtumua täydyi kaikekse pitkäkse ildazekse .Enimäl ponnistelih died'oi .Tovessah , häi mustoitti tapahtuman , kudai oli sada viizikymmen vuottu tagaperin , ga se , lopukse , on yksi sama .
Da silkeskie emägnoumu sanou :
- Тiijättögo midä ?
- Midä ?
- Emmo tiijä .
- Mihbo näh sinä ?
- Rastavangnoumu ! Myö sežo tahtommo kaččuo !– ruvettih kirgumah lapset da nel'l'uttih iäre .
- Meidy vuottakkua , myögi tahtommo sidä nähtä , - sanoi tuattah .
- Midä ? Oletgo uravunnuh ?Kunnebo myö lähtemmö keskiyödy ?Täs meil on moine mielužu , - vastusti died'oi .
- Ga heil olis vai rastavangnoumua ihailla , - vastai gnoumu-tuatto da otti died'oidu käzipuoles . - Mustatgo , se jo monen vuottu ristikanzoin luo kävyy . Sigurd Rul'tabuspäi ruskielois ruutis da pitkän valgien parranke , sidähäi hyö sanotah rastavangnoumakse .Se tuou da jagou lahjua .Mustatgo ?
- Midä ? Midä piä kandau …- burizi died'oi , ga yhtelläh lähti ryntiäjen jälles .
Hyö ylen hyvin tiettih , kui puuttuo taloih da nosta korgiele škuapale gost'upertis muga , gu niken ei nägis .Talois oli äijy peitollistu ustu da pertivälii , kudamih näh tiettih vai gnoumat da hiiret .Škuapan piäle piästyy hyö ruvettih kaččomah ristikanzoih , kuduat oldih pruazniekkustolan tagua .
Stolale jo tuodih koufeidu , ristikanzat istuttih da paistih .Lapset ikkunalluo kerryttyy kačottih pihale .Kaikis nuorin tyttöine , kirmei Anna , juoksendeli ikkunas buabah luo da kyzeli :
- Miksebo meile tulou gnoumu ?Miksebo se pidäy ?Mindähbo se vie ei tulluh ?
Sidä samua ajatteli Pilligi , kudai istui muamalleh yskäs .Silkeskie häi kuuli , kui edehizes kenlienne taputtelou jalgoi lundu puistajes .Sit kolahutettih ustu .
- Gnoumu tuli ! Tule pertih !
- Jälgimäi tuli , - šupetettih pienet gnoumat .
Uksis ozuttihes ristikanzu pitkän valgien parranke da huavonke sellän tuan .Hänel piäl oli ruskei šušši da piäs ruskei n'uppupiäšuapku , ihan moizet , kui gnoumil .Vaiku häi oli ristikanzan suurus .
Gnoumu-tuatto čud ei läkehtynnyh nagroh .
- Mibo pöllätyksii tämä on ?! – kradžahtih died'oi . – Da häi pidäy iččie gnoumannu ? Vod on kummua , midä vai nygöi ei keksitä !
- Hillembäh , - šupetti gnoumu-tuatto , odva pietellen nagruo .
- Ongo täs hyviä lastu ? – kovah ieneh sanoi Gnoumu .
- Ha-ha-ha ! – gnoumu-tuatto kai hypähtih omal kohtal . – Mibo gnoumii nengoine on – gu ei tiedäne ongo talois kuundelijua lastu ? Died'oi , kuuletgo ?Häi kyzyy , ongo täs kuundelijua lastu .
- Midä ? Jumal pruavednoi …- Died'oi kriäkähtih hyväs mieles - häihäi tiedäy , kui pidäy olla tovessah .
Toizet gnoumat sežo muhistih , ved gnoumat tietäh ristikanzois vähästy vajai kai .
Jygiesti heittyhyy stuulale rastavangnoumu väzyksis šmutkai piädy :
- Terveh teile , - da keritti huavon .
- Olgua hillembäh ! Nygöi häi suau uzlan .Da sie roijah alazet Annah da buabah niškoi .Ga sinä luve , midä on kirjutettu uzlah , sit ellendät , keh niškoi on tämä lahju , - vesseläh šupetti gnoumu-tuatto .– Pidäyhäi , vie lugiegi häi maltau . Kačokkuammos …
Lahjat toine toizele peräh löyttih omii ižändii , silaigua oldih lugiettu rastavanrunozet , oli kerätty tukkuloih kiärebumuagu .Ilmiet elävyttih ozakkahien muhahtuksien periä , a sidä , ken varusti lahjan , sai tunnustua hyviä mieldy läpettäjiä kačahtustu myö .Ristikanzat – yhtet ihastellen , toizet varavozin – punottih käzis vastesuaduloi ezinehii .
Gnoumat kačottih kaikkeh suuren mielenkiinnonke .Joga kerdua , konzu kentahto sai uvven uzlan , hyö opittih arvata , roihgo lahju mieldy myö vai ei .Hyö kačottih , kuunneltih da piettih paginua joga tyhjäs .Terväh huavos kai uzlat loppiettihes .Kaikin kiitettih rastavangnoumua .
Pruazniekku jatkui .Ristikanzat paistih , lohkattih oriehoi , arbailtih arbaituksii da käveltih kruugukižas .Hyö oldih čokkozil da kižattih kižah , kuduan nimi on "Piirusta počile händy ".Lapset elostettih uuzien bobienke , a Oskar voitti kaikkii käziväittelys (armreslingah ).Aigu meni edehpäi , a gnoumat aiven vie istuttih škuapan piäl ihaillen pertis olijua vesselytty .Ollougo midägi parembua sidä , migu kaččuo ristikanzoih da kuunnella heijän paginoi ?Enimite moizennu päivänny , konzu kaikil on vessel da hyvä .
Vähin vähäzin pertin täytti vähäzel väzynyh huoletoi hil'l'ažus .Ihan moizinnu rauhazinnu hetkinny emändy tavan mugah kyzyy , eigo ken tahto oppie rastavanpudruo .Da vältämättäh tahtojua löydyy .Muga rodih täl kerduagi .Stolale oldih pandu torielkat , Avgusta toi ylen suuren juvvan pudronke .
Emägnoumu sidähäi vuotti .Nygöi häi ylen hyvin tundi , gu nimittumua pudruo gnoumu-tuatale tarita ei .Häi tiezi , gu nygöi buabo kyzyy Annal , eigo se tahto tarita torielkastu pudruo rastavangnoumale .Da Anna vastuau , gu jo taričči , a gnoumu kieldävyi .Mualman kaiken pudron nimes , vaiku gnoumu-tuatto sidä kuulis ei !Häi kovah tabavuu .Hänen huomavo silkeskie pidäy kiändiä muijale .
- Tiijätgo , tuattani , - kiirehel sanoi häi . – Yksi meijän lambahis tartui aidah . Mene vai avvuta sille piästä välläle .
- Ga … hyöhäi sit täs taritah meile pudruo !Annakkua ihastella sidä .Minä en nähnyh sidä jo monen vuottu .Aiven kaikkii tärgiembäl hetkel mitahto ga ehtiy …
- Kiirehtä vai ! Sil on kibei !Da laudu aijas kohenda , jo ammui pidi .Mene vai !
Hengähtähyy gnoumu häzisten lähti uksehpäi .Died'oi da Pilli , kudai istui hänel yskäs , uinottih .Se rodih ihan ajalleh .
- A nygöi , lapset , ei sua ujittua ni minuuttua , - sanoi emägnoumu-muamoini . – Ruammo , kui soviimmo . Da tuatalles ni sanua !Häi tädä ei kestä .
Muamo Pullinke kiirehel heityttih škuapan piälpäi da peityttih laučan alle gost'upertis .Polli lähti nel'l'uomah peittohovun kauti , kudai loppih latečuassuloin noumerpanelin tuan .
Maksoi vai koin ižändäl panna ičele pudruo , kui Polli rubei täytty vägie punomah hammasratastu čuassuloin mehanizmas .Čuasut lyödih yksitostu kerdua .
- Mibo rodih ? Misbo dielo on ? Ved vastevai löi kymmendy .
Ižändy tarkasti aijan kormaničuassuloi myöte .Kaikin vaikkani ollen kiännyttih da kačottih čuassuozuttimeh , kudai kiirehtämättäh , ga nägevil siirdyi noumerpanelii myöte .
- Midä se merkinnöy ? – diiviihes ižändy .
Nostuu omas sijaspäi , häi hil'l'akkazin lähti latečuassuloihpäi .Pertis rodih täyzihil'l'us .Kuului vai čuassuloin mehanizman hyrineh da plokkamine .Konzu čuasut lyödih kaksitostu , muamo Pullinke kiirehel yrrästettihes laučan alle .Ravieh , kui hiiret , hyö nostih stolale .Pudrojuvvan tuakse peittyhyy muamo kaččeli ymbäristyö .Kaikin heittelemättäh kačottih čuassuloih .
Muamo ponnistih , nosti juvvan da andoi sen Pullile , jällespäi iče heityi enzimäi stuulale , sit lattiele da otti juvvan Pullilpäi , kudai hyppäi hänele jälgeh .
Heidy niken ei nähnyh .Čuasut lyödih kaksitostu kerdua .Nygöi jäi vai mennä iäre nägemättäh .Tuatto jo oli tulemas järilleh .
- Avoi-voi… - sanoi ižändy , hämmastyksis muhahtuksenke kaččojen gostih . Nägyi , häi iče ei tiiijä , nagruago hänel vai varata .– Olettogo piättänyh šuuttie minunke ? Vai ongo roinnuhes taloih kummitustu ?
Ga toizetgi oldih kylläl hämmästynnyöt da pöllästynnyöt .Ižändy avai čuassuloin veriähyön da koskehutti giiroi .
Gnoumat oldih jo gost'upertin kynnyksel , konzu muamo mustoitti , gu pudros ei tävvy voipalastu !A voi rastavanpudros on samua tärgevytty kui iče pudrogi .Tulou juosta järilleh !
- Emmo ehti ! – šupetti Pulli .
- Ehtimmö ! Edehpäi !Teriämbäh !
Hyö myös lähtiettih kiirehel juoksemah stolahpäi .Emändän stuulu oli tyhjy .Häi struastin kobras olles seizoi rinnal kaččojen čuassuloih .Emägnoumu kangiihes stuulale , sit stolale .A sie , Jumaloilleh , voiastiigi oli !Kaččomattah ymbäri , häi otti vägipalan voidu da - töps !- lykkiäldi sen kohti juodah .
Da silkeskie häi nägi , gu häneh kaččou Anna .Tyttöine istui ihan rinnal da kai nägi .Pienel gmoumazelgi , kuduale pidäy vaiku voipalaine , ei sua peittyö nellivuodehizen tyttözen silmis .Hetkekse heijän silmät vastavuttih , ga emägnoumu kerras hyppäi lattiele da juoksi iäres pertispäi .
Ennepäi Anna ei ellendännyh , mibo moine on voiastielluo , a konzu ellendi , sit rubei kaččomah tävvel silmäl .Da vaiku aijan mendyy häi sai virkua :
- Mama , täs vastevai emägnoumu otti voipalan .
Silkeskie čuasut heitettih lyöndän da präčkändän , da kaikin kerras ruvettih pagizemah , istuttihes omih sijoih da ruvettih syömäh pudruo .
- Midä-midä , raukkaine ? – kyzyi emändy .
- Mibo vie tämä on ? – suutui koin ižändy . – Kenbo on ottanuh minun pudron ? Andreas , sinägo olet sen peittänyh ?
- Minä en koskenuh sinun pudruo .
- Sen ruattih gnoumat , - sanoi Anna . – Minä näin , kui emägnoumu ammuldaldi voipalan da lykkiäldi sen kohti pudroh . Senke oli vie yksi gnoumu , net juostih iäre juvvanke .Tuanepäi .
Tyttöine ozutti senčoihpäi .
Ižändy kačahtih tyttäreh vagavasti da nosti yläh kulmat , kuvaillen diivindiä .Usih oli peittynyh muhahtus .Ga muhahtus terväh hävii ilmielpäi , a kulmat muga ei ni heitytty alah .Da hänen nägö nygöi oli toven hämmästynnyh da huolestunnuh .
- Sinä unohtit gostittua gnoumua rastavanpudrol , - mustoitti buabo . – Kiitä sidä , gu gnoumu-muamal ei ole moine jyrky taba , kui gnoumal . Eiga jouduzit sinä žiäleimäh .
Senčoih hypättyy ižändy avai kahtalleh veriän pihale .Pordahil lumel nägyi pyöräžy jälgi da moni piendy jälgie tahnuohpäi .Jället hävittih ihan ristikanzoin silmis .Andreas tahtoi vai lähtie tahnuoh eččimäh gnoumii , ga tuattah ei käskenyh :
- Ei pie .Yksikai et lövvä .
Ristikanzat kiännyttih pertih .Nygöi hyö enämbi nikonzu ei unohteta tarita gnoumile rastavanpudruo .
Kylläine da hyväs mieles gnoumu-tuatto istui omas kreslas poltajen trupkua .Rastavanpruasniekku ozitui , dai mennyt vuozi ei olluh paha .Häi kiitti omua iččie , sendäh gu talois eläjät ristikanzat kiitettih händy .Sen hyö ozutettih , konzu tarittih hänele suuren veron rastavanpudruo .Lapset da died'oi uinottih , a emägnoumu seizoi ikkunalluo kaččojen pihale .Ikkunois vastalpäi toine toizele jälgeh sammuttih tulet .Aigu oli viertä muata .
Olis mielenkiidozesti tiediä , mustoitetahgo ristikanzat gnoumih näh tulien vuon ?A kahten vuvven peräs libo , sanommo , kymmenen vuvven peräs ?Häi vie ajatteli sidä , eigo roi pahuttu hänen tiedohusväile sit , gu häi puutui silmih Anna-lapsuole .Iellehpäi pidäy olla varavozin .Ga toinah , lapsenke se ei ole moine varattavu ?
- Midäbo ajattelet , muamaine ? - kyzyi ižägnoumu .
- Ga muute , nimidä , - vastai emägnoumu . – Mittumat yhtelläh hyvät rahvas eletäh meijän talois ! Kai heil roih putilleh .
Häi pani iččeh käit gnouman olgupiälöile .
- Da vie minä duumaičen sidä , mittuine hyvä minul on ukkoine . Aiven avvuttau ristikanzoi , konzu net ei voija ruadua midägi .
- Hm-m-m , - muhahtihes gnoumu . – Olis mielenkiidozesti tiediä , pannahgo hyö ihan moizen suuren voipalan pudroh tulien vuongi ?
Rastavanpudro
карельский: ливвиковское наречие
Новописьменный ливвиковский
-
-
-
-
-
-
Нурдквист Свен
«Рождественская каша»
русский
–
–
–
–
–
–