Тексты
Вернуться к списку | редактировать | удалить | Создать новый | История изменений | Статистика | ? Помощь
Balakirev Nikolai. Miän leššet
Balakirev Nikolai
Miän leššet
карельский: собственно карельское наречие
Новописьменный тверской
Miän
kyläššä huonehet toko oldih äijäldi šuuret .Yhen katokšen alla kakši pertie : kežä perti (ikkunat uuličalla kačotah ) i talvi perti (ikkunat zavulkah päin ), a vielä šuuri sinčo , sinčošša aitta .
Sinčošta ovi tahnuoh . Tahnuolla oli oma katoš .Pihašta tahnuoh voičči ajua hebozella verejän kautti enžistäh gostinnoih , a šieldä toizih verejöih jo šinne missä aidazissa hebozet i lehmät , a važoida i lambahie liäväššä pietäh , tahnuošta liäväh oma ovut .Ylemmä tahnuon verejöidä pihalda ollah vielä verejät sarainičoilla , šinne tože voit ajua hebozella rejenke tagapordahie myöt’ .
Tagapordahat luajitah hoikkazista hiržyzistä nellin aršinoin pidahutta i levitetäh kun šillalla .Sarainičoilla pietäh olgiloida , heinie , talvekši telegöidä noššetah .A vielä jogo perehellä oli puun’a , a to i kakši , riihi guomnonke oldih kolmella ali nellällä perehellä yksi .Jogo perehellä oli kyly , harvemma kahella perehellä yksi kyly .
Ka min verdua huonehta kylilöissä oli .I kaikkie huonehie pidi kaččuo , kohennella , katokšie kattua .Katokšie katettih liyhešollella , harvembi päriellä , ali lohottuloilla lauvalla .Konža liettih kolhozat , tämän verdua huonehta perehillä ei ruven pidämäh .
Žiivattua taloloissa jäi vain yksi lehmä , važa da des’atkalline lammašta , nu kanat vielä .Poččiloida miän rannašša harvah ken pidi .Kolhozašša piettih hebozie , lehmie , važoida , poččiloida , kanoida i kaikilla varoin kylällä reunašša šeizatettih omat dvorat .
Vašta proidi kuu kun loppieči voina .Salduatat vielä ei kerritty kodih tulla .Kyläššä tuahen vejändä aiga .Brigadira repua šyyhyttäy : käškei viittä nuoremmas’t’a naista työndiä kohendamah gnezdovan dorogua ."Nu hyvä , vedämäh tuahta työnnän vanhemmazet škol’nikat , kuni ollah kanikulat . A kedä tuahta noštamah panna ?liey vägövämbäzet akat työndiä , kumbazet i kaiken voinan äijän ruaduo ruattih .
Vuoro lieni tuahiloida vediä F’oklan tahnuošta .Ičeh emändä i noštamah läksi . Vielä tuldih susieda Paro da kohtahizet Jeudi i Mar’u . Ka tämänmuone arteli .
– Zavodimma min go ? Blagoslovi Hristos , – Mar’u risti šilmät , – Kun šanotah , alotuš kiäššä , loppu Jumalašša .
Ruaduas’s’a naizet ei hyllätty paginoida .
Jeudi :
– Paro , a šie midä noštamah priäččiečit ?Pet’u ois’ pidän työndiä .Vs’o veššelembiä meilä leškilöillä ois’ ruadua .
– Teih lašše ukko , nin enämbi et hänenke i nägieče , – Paro vaštah Jeudilla .
A že :
– Varajat nin nyblie puuta gul’fikkah ukon poštannikkoih .
F’okla Mar’unke logahettih nagramah , a Paro pisti hangon tadeheh , pyörähti Jeudih päin :
– Midä häpetät , huijutoin ?!Missä šie kuottelit miun Pet’un gul’fikkua ?
– En kuotellun , a näin , – täššä jo i Jeudi rubei musimah , – Mulloin myö heiniä ruadoma Papinaholla : niittimä , kuivaimma , kegoloih panima . Oli meinke i Pet’u -velli .Ruado hiän kun i nagole heinäaigah vuatteihizissa paijoissa i poštannikoissa .
Papinahošta kodih kolme virštua , murginoiččima šielä .Istuočima kruugazeh , šyömmä ken midä keralla toi .Nuoremmat kačahellah Pet’u -velleh päin i piršketah .Kačon i mie , a hänellä gul’fikašta "gul’une " ilkettäy .Mie šilmillä Pet’u -vellellä ožutan jalgoih päin .Kačahti .Ei pölläštyn i šanou :
– O-ho , raukkane , i piähyt riputti .
Täššä jo kaikin muijottih nagroh , daže Paro .
– Hylläkkiä hohottua , vanhačut , meidä jo vedäjät vuotetah , – virki riščikko F’okla .
Kodvakši tuahiloida noštajat tyynissyttih , kuni ei täytetty vedäjillä telegöidä .Šiidä Jeudi tuaš Parolda kyžy :
– Mid’ ollou Pet’u -vellie ei nävy , ei go läzi ?
– Ei läzi da i tervehyttä vähä lieni . Vanhuš tuli , hiän vet’ äijä on vanhembi milma .Enžimmäne naine kuoli , mie tulin jo kahen lapšen piällä i miušta jo kakši tyttyö , molen järiet da korgiet kun i mie , ei duaroin milma šilmin tagana "Pitkä Paro " kučutah .
Miula vielä vägizie on .Pet’u tože konž ollou kuin kondie oli .Ammuin , konža vielä jedinolično ruadoma , muissan Pet’u telegän olgie toi , ajau tagapordahih , hebone enžistäh koppai , da vediä yläh ei šua , peräydyy .I täh rukah moni kerdua .Šilloin Pet’u šiändy , hot’ harvah konža hiän on šiändyn – lažetti hebozen , sed’olka remenin šido aizoih , mäni aizoilla keškeh hebozen neičči , remenin ryndähillä i vet’ ribahutti rejen olgiloinke sarainičoilla .
– O-o-oh ! Ka tämä nin da ! – auvoštuačettih naizet .
– A nyt , – tuaš puuttu Paro paginah , – Ukko vain koissa kuda midä köbäjäy da kolhozašša vähäzin : tämpiänä čokua telegöih luadiu , brigadira käški . A täššä kuin ollou , äš nagrattau , työnnin hänen šuolaheiniä tuuva rokkah varoin , nuatit loppiečettih .Jogirannašša näin oli vägi äijä šuolaheiniä .Kodvin jälgeh tullah Anninke .Kačon , molen ollah vrode kuin šiändynnyöt .Kyžyn :
- Midä oletta bul’l’alleh ?
Pet’u miula :
– Jogirandah enämbi milma elä lašše .Pissä vuagie omah guomnaidah i šivo milma kaglašta nuoralla vuagieh , štobi äijä nurmie en tallais’ .
Mie vaštah :
– Šie midä ?Et go jo hypistyn ?
– Mie že en ole hypistyn , a miän tytär nin on vähäzeldi : haukku miun , mintän kolhoznoida heinikkyö talluan .
Anni häneh :
– Nurmi eu oma , a kolhoznoi , značit voit tallata ? Ali rajonnoi tuatto olet , nin šiula kaikki voit ?
Tuattoh hänellä jo vrode kun hyväzešti :
– Voina šiun Anni rikko : šarakka šiämi šiula lieni .
A mie Pet’ulla :
– Liey šiämi šarakka , kun kaiken voina -aijan Annilla pidi , hot’ šanomma , ottua perehistä nuorikkazie tyttözie da työndiä kunn ollou kaivamah okoppoida , pilimäh da vedämäh meččiä , kohendamah dorogoida .Otamma hot’ miän Naston : kaiken voinan harvah händä i koissa näimmä , a vet’ Nasto rodnoi Annilla , nuorembi čikko .I tänä keviänä hiän Ogrun Anninke kuulizen hebozilla ruattih miss’ ollou Rževan luona .
Oh , Pet’u , Pet’u , – šanon , – kedä pen’aičet ?– Kažattuu tyttärellä š šiämi , kun vain Jehimanke naiččiečettih , lieni voina . Vain kakši kirjua Jehimašta tuli , a šiidä pohoronka .
Anni kabui miät molemmat , istuočima divanalla i bröllyömäh .Pet’ulla tože parda oli tuoreh .
– Paro , šie i miät abeutit kyynelih šua , – hengähti Mar’u , – Ei duaroin šanota : äijän nagrat – rubiet itkömäh .
– Äijän go myö telegiä ladjaimma , papatamma hylgiämättä , emmä i luve .
– Mie luven , – šanou F’okla Jeudilla , – Jogo telegän hiilellä piirräin verejän havolla . Luve , äijä go on piirretty .
– Jo kuužitoista . Väliän murginalla .Tuannoin viijiin pihapuolella , kačon Barinov uuliččua myöt’ kopittau i šiun , F’okla , ikkunoih kaččou .Hlebounan kohtah šua mäni , šidä tagah pyörähti . Paissah moržienda eččiy .F’okla , čisto šilma tahto tulla suataimah , da ka häkky tuli : miät dogadi .
Noštajat ei kerritty Barinovah näh pagina loppie , kun iče Barinov tahnuon verejissä ožuttuači , pinžakkoloissa , uuvissa paijoissa , piäššä kartussi , šuappuat , hot’ i vanhat , a losnitah .
– Tervehyttä teilä , varat naizuot .
– Zdorov , zdorov , Ivan Ondrejev .
Barinov ando kättä niillä , kumbazet verejän luona oldih , edemmä tahnuoh ei mäne , varajau ušto šuappuat šittauttua , a ičeh vahnoilla šilmillä ked’ ollou eččiy tahnuon šiämeššä .
Mar’u häneh :
– Ivan Ondrejev , min tuačči šie tämpiänä roiskat kuin vaškine samvuara ?Kedä ečit ?
– Da ... ka ...Ois’ F’oklanke pagina da .Missä hiän on ?
– Ka matkalauvoin tagana , uglašša .
– F’okla -a -a ! – vienozella iänyöllä mögähäldi ukko .
– E -ei , tiälä mie olen . Midä šiula pidäy , Van’a -velli ?
– Ois’ pagina . Nouže pertih .
– Emmä F’oklua nikunne lašše . Kačo , pihalla tuahen vedäjät vuotetah .Eu midä meistä peittiä , paiskua täššä , – Mar’u hänellä vaštah .
Barinov šinne -tänne pyörähteli kodvazen , šiidä rohkuači :
– F’okla , mie vet’ tulin suataimah šilma .Šie olet yksinäne i mie jo kolmaš vuoži kun Mar’un kätin , aššu miula miehellä !
– O-o-oh , Van’a -velli , en tiijä midä šiula i šanuo . Miula že ilmoin himottais’ miehellä , da a kun lapšet ei laškieta .
Paro F’oklalla :
– Šiun lapšilla jo omat lapšet ollah .Mäne , mäne !Tämänmuone mužikka suataiččou , a šie viäristeliečet .Šeže ukko monda nuorda makšau .
Barinov korhistu , rubei usie pyörittömäh , pardua silittämäh .A Mar’u toizuanne päin painau :
– F’okla , ynnäh min go houkkenit ?Šeženmuone olet šoma da nuori , ni yhtä rupis’t’a iholla eu , a lähet miehellä vanhalla ukolla .
F’okla hänellä vaštah :
– Lähen .Mintän ei lähtie ?Rubiemma Van’anke elämäh kun kakši gul’us’t’a .
Van’a -diedo ynnäh ihaštu :
– Aššu , – šanou , – vara , sel’soviettah , kirjuttuačemma , midä on vielä vuottua .
– Pidäis enžistäh venčaiččiečie , Van’a .
– Skodno go liey venčah männä ? Kuin ni kuin , a vuuvet eu pienet meilä . Aššu kirjuttuačemma .
Paro :
– Midä on sel’sovetah hypellä .Väliän murgina .Ka miun Anni tulou murginalla , nin täššä pečatin plakkuau dai .
– Ka rahvahan ilos’s’at . Olgua kuvualleh !Očalla min go rajonnoi pečatit teilä panou ?Šiula , F’okla , ei vain očalla , a i perže makkuralla pidäy šlöpnie pečatti , nuorikkane , prosti Hospodi , andilahane .
– Van’a , – vähiä ei ite F’okla , – niät , Mar’u ei lašše milma miehellä .
– U-u-u , vanha kopoliga , viäräšuu siverjana , mih varoin F’oklua sujotit , ristikanža ois’ valmis’ tulla miehellä , nin pidäy že šiula , kehnolla , häkyttiä , – Barinov uattu Mar’uh .
F’okla naroš itkömäh .A Jeudi händä ažeuttau :
– Elä jo F’okla tappuače ših rukah : Ivan Ondrejev huomena vielä tulou , konža šenie šomočkoida ei lie .
Barinov , burajuan , uidi .Ruadajat kuin ollou vähäzen nagrallettih i iänissyttih kodvakši .
Enžimmäne iänen ando Jeudi :
– Ka vet’ riähkä on vanhua nagrua da .
– Jumala on mnogomilostivoi , prostiu miät leššet . Otamma hot’ miun , razi mie omalla vällällä jäin mužikatta nellänke lapšenke , konža miula ei ollun i nelläkymmendä vuotta , – virki F’okla .
– O-ho-ho , Miula min go oli parembi , – nasilu oijendi šivut Mar’u i tartu paginah , – Miun Iivanan Germanskoih tapettih . Kulla aigua miän nägözillä oli hyvä eländä ?Razi što vuotta nellä ennen tädä voinua , konža jo lapšet kažvettih .Vain vain eländä kohenni , pahalane Gitleri voinanke liibu .Hyvä , pistäkkiä hangot : jo Paron Anni murginalla kopittau ,a työ , vedäjät , lažettakkua hebozet čuasukši , kahekši , ana lebiäčetäh da logua grizitäh .
* * *
Barinov F’oklan luoh enämbi ei tullun i kyläštä kunn ollou kado .
Proidi vuotta kakši , kun hiän vs’o že kodvazekši ožuttuači i daže zaidi F’oklah .Oli hyvin šuoriečen , daže galstukka kaglašša .F’okla kyžy :
– Mistä šie , Ivan Ondrejev ?
– Moskušša ruan .
– Hylgiä šie !
– Prauda , prauda . Institutašša ruan .Ruado kebie , makšetah hyvin .
– I midä šie ruat ? Et go professorana ole ?
– Riiččiečen alašti , a studentat hudožnikat milma resuijah , vet’ miula äijäldi šoma on tiela .
I F’okla gost’anke veššeläh nagrahettih .F’okla :
– Neušto i žil’ja šiula on Moskušša ?
– On komnatta . Šielä institutašša i elän .
– Ka i hyvä , ka i hyvä . Nukko mie šiun čuajulla juotan .
Enämbi Ivan Ondrejev ni kerdua kyläh ei tullun .
Miän leššet
карельский: собственно карельское наречие
Новописьменный тверской
–
–
–
–
–
-
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Балакирев Николай Михайлович
Наши вдовы
русский
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-