ВепКар :: Тексты

Тексты

Вернуться к списку | редактировать | удалить | Создать новый | История изменений | Статистика | ? Помощь

L’ubov’ Baltazar. Käby. 3

L’ubov’ Baltazar

Käby. 3

карельский: ливвиковское наречие
Новописьменный ливвиковский
An’a-t’outa istaldih Maksiman rinnale da sebäi händy, iče ozutti died’oile piendy luuhistu kulakkastu. Pet’a-diädö istui buuristuksis, jälgimäi nouzi da jalgoi vedellen astui väliseinän tuakse da burbetti:
Ga enhäi minä tiedänyh...

Kodvazen peräs häi tuli, kolme oružua käis, pani net divanale da sanoi:
Vallikkua, kudai ollou parembi, kai kolme ollah kunnos...

Čuajun juondu hätkestyi, kiehumas oli jo toine samvuaru, nikonzu kogo elokses Maksim ei vie juonnuh nenga äijän čuajuu. Pet’a-diädö heittelemättäh saneli omii suarnoi,da vie maltoi karjalazeh luaduh čomendella paginua.
Maksim, sinun tuattohäi on Vit’an kylän lähäl olijas kyläspäi. Meijän hierut ollah mägilöin piäl, niilöin mugah nimetgi on pandu. Teijän kylä on čoman järven rannal, sen niemen mugah nimengi on suannuh. Minul puutui mennyt vuon sih kävvä, taloit on ruvettu kuadumah, päčit dai lattiet jo on riičitty, itkettäy kaččojes. Koskemattah on vai Terentjevan Nazar Jegorovičan kodi, hänen mučoi poijienke kävväh kezäkse tänne, kartohkupelduo pietäh, heiniä niitetäh, kalastetah.
Sanelen teile, midä mustan sih kyläh näh.
On minul kummi, nimi on sežo Viktor, hänen kodi täs rinnal on. Kerran minä en olluh kyläs kogo nedälin, sit tulduu kačon, ga kummin koin dai saruan levot on uvvel lavval katettu. Kyzyin, kusbopäi sait materjualua, sit häi minul saneli nenga. Uspen’n’ua pruaznuimah kai rahvas kerävyttih teijän, Maksim, kyläh. Dai kummi lähti, midäbo on lähtijes putin mužikal, kudai voinat dai tyrmät on läbi käynnyh. Gul’ankan jälles astuu häi humalazes da duumaiččou, kui olis kodih aijomba piästä. Kaččou, ga laukalluo seizou lespromhozan gaziekku, a sen lespromhozan direktor, milienne familii hänel olluh eiven’alaine, ukkailou nuorekastu tyttösty, se tyttöine kantoras ruadoi. Kummi enzimäi hyväzesti kyzyi, ku direktor ottas händy kyydih pos’olkassah, ga direktor haukui kummin humal’niekakse da käski pyzyö loitomba. Viktor tembai aijaspäi kangen da kerdua kaksi vieldi selgiä sil johtajal. Se vingui kui počči: ‒ Tyrmäh piäzet, voit panna kannikot kuivamah. Tyrmiä minä en varua, olen sie jo olluh, siegi rahvas eletäh. Ga toinah sinä sanot, miksebo, parties olles, olet tulluh tänne kirikön pruazniekale. Kuibo sinä, naimizis olles, voit kaikkien nähtyy ukkailla vierastu naistu. Kuibo sinä, laitoksen johtajannu olles, kuduan pidäs maltua pidiä omua iččie, voit ajella humalas kaz’onnoil mašinal. Minä piästän sinuu nämmis riähkis, ku tänäpäi vedänet minuu kodih, a huomei tuonnet minun pihah kaksi mašinua laudua... Kačos, koin dai saruan levot on katettu, piästin minä herran riähkis. Pet’a-diäd’ö join čuajun da jatkoi:
Minä kummile sanoin, mindähbo kolmattu kerdua et andanuh kangel selgäh, minungi saruan levo olis voinnuh kattua.

Brihat nagrettih tävven vačan. Starikku otti oružan divanalpäi da oijendi Maksimale.
Ota, poigu, tämä "tuuločku", se hyvin ozuau. Midä sanozin mečästämizeh näh, ga mečoit kylän reunassah ylen harvah tullah, onnuako tyhjiä yön istutto havumajas. Parembi olis mennä "Kattilan puuh", sinä, Vit’a, tiijät sen kohtan. Teijän kyläh mennes enne suurdu mägie hural puolel roih hebodorogu, sidä myö piäzettö kuuzikkoh. Yöl roih vihmu, a ku kuulletto ryvindän, älgiä varakkua, silloi mečoit jo ollah omas kohtas, vuottakkua, konzu pajattamah zavoditah.
Nygöi mengiä muate, kahten čuasun peräs nostatan.
Nostattua ei pidänyh, čuasun peräs brihat oldih jallas. Rubei vihmumah. Kuuzikospäi harvazeh kuului kaikenmostu iändy. Levien kuuzen al, pienen tulen tyves Viktor pidi instruktažan.
Mečoin pajos on kaksi iändy, enzimäi se klokettau, sit šihizöy. Konzu šihizöy, voibi harpata kaksi-kolme askeldu, a konzu klokettau, seizo, älägo liikahtai.
Taivas valgeni, jo ei vihmunuh. Mečikön eri puolispäi rubei kuulumah eläviä iändy.
Maksim, pidäy lähtie, linduu mečäs on äijy, ole vai tarkaine, älä pöllätä. Pane jo ammus oružah.
Brihat kusgo juosten, kusgo hyppijen, liikuttih mečäs läbi. Maksimal se oli kui lapsusaijan kižuamistu, toiči häi kai nagrahtelih ičekseh. Viktor käil ozuttimene huruah puoleh, minä oigieh.
Ielleh Maksim liikui peitoči yksin, yksi-kaksi-kolme dai azetui, yksi-kaksi-kolme dai azetui... Piäzi miärättyh kuuzessah, painoi sellän puun rungoh, dai kerras smietildihalguo olis täs puus kubometrii kaksi. Oigies puolespäi häi kuuli hil’l’an ammundan. Nosti piän dai oman ammuttavan nägi. Viijentostu metrin piäs kuuzen oksal istui ylen suuri mečoi. Maksim nosti oružan, jäi vai sormel painua, dai nengoine trofei roih käzis! Mečoin mustat siivet läpetettih vihandua helmen muadu, linnul oldih ruskiet kulmat, voimakas n’okku da levei pardu. Čoma lindu nouzijan päiväzen valos nosteli piädy kevättaivahah da pajatti rakkahuksen pajuo. Suon reunas kirjavansiivizet linduzet vuotetah mečoidu, ga neidizil ei puutu nähtä sidä, ku ambunen...
Maksim nosti oružan da ambui yläh, mečoi kodvazekse hyčityi, sit levitti siivet da oksii katkojen nouzi lendoh, kunnelienne alangon puolehpäi. Loitos kuului vie kaksi ammustu.
Čomua sinul kevätty! hengähtih Maksim dai kerras hänen jalgoih ylähänpäi pakui vihandu käby. Häi nosti sen da pani rindukormanih:
Passibo lahjas!

Tuli Viktor, kaglas ripui oružu, joga käis mečoi.
Kusbo sinun on?
Ga minä en maltanuh ozata linduh.
Etgo puuttunuh? Ga onnuako muite žiäli rodih, muga toiči olettelou...
Brihat nagrettih, sit riputettih ammutut linnut kuivah kangeh da lähtiettih kylän puoleh, polgij en muga, ku linnut ei äijäl heiluttas. Kylän mäele nostuu loitossah hyö nähtih koin rinnal suuren mašinan valgien furgonanke. Mašin ikkunoissah oli lij as, rinnal seizoi rahvastu, kaikin heilutettih käzii brihoile. Maksim otti kormanispäi kävyn, se tuli pihkazel kevätmečäl da vie millienne muul, mi andoi syväimele hyvytty da ihastustu. Iespäi oli äijy kalastuspäiviä, miehien ies oli kogonaine elos.

Kiändi L’ubov’ Baltazar

Евстафеев Сергей

Шишка. 3

русский
Тетя Аня села рядом с Максимом и обняла его, деду же погрозила маленьким, костистым кулачком. Дядя Петя сидел мрачнее тучи, наконец, он встал и пошел за перегородку, шаркая ногами и ворча под нос
Я-то откуда знал….

Через пять минут он вышел, неся три ружья, положив их на диван, произнес:
Выбирайте любое, все три исправны

Чаепитие явно затянулось, закипел уж второй самовар, никогда в своей жизни Максим не выпивал столько стаканов чая. Дядя Петя рассказывал одну историю за другой, придавая им особый деревенский колорит.
Твой отец Максим ведь родом из деревни, что недалеко от Витиной. Наши деревни на горках расположены, от них и название свое имеют. Ваша деревня на берегу красивого озера, разделенного проливом, стоит вот от этого пролива и имя свое получила. Был я там, в прошлом году, дома валятся, печи и полы разобраны, печальная картина. Цел только дом Назара Егоровича Терентьева, жена его с сыновьями на лето приезжает, картошку растят, сено косят, рыбу ловят. Расскажу вам историю, связанную с этой деревней.
Есть у меня кум, Виктором тоже кличут, тут рядом его дом. Так вот отсутствовал я в деревне с неделю, приезжаю, а у кума крыши и на доме и на сарае новыми досками перекрыты. Спрашиваю откуда, мол, материал взял, вот он мне и рассказал. На Успение Пресвятой Богородицы вся округа собиралась праздновать в вашей Максим деревне. Поехал туда и кум, чего бы ни погулять, мужик он бедовый успел и на войне повоевать и в тюрьме посидеть. После гуляния идет он подвыпивший и думает, как бы пораньше домой попасть. Смотрит, у магазина стоит леспромхозовский газик, а директор этого леспромхоза, фамилия у него какая-то нерусская, целует молоденькую конторскую девицу. Кум вежливо попросил подвести его хоть до поселка, директор за это обозвал его пьянью и посоветовал умыть рожу. Виктор вытащил из забора кол и два раза оттянул им руководителя по спине. Тот завизжал как порося: ‒ Я тебя в тюрьму посажу, начинай сухари сушить. Ты тюрьмой меня не пугай, я там был, там тоже люди сидят. Лучше скажи, как ты партийный приехал отмечать религиозный праздник. Как ты женатый человек можешь прилюдно целовать и обнимать чужую женщину. Как ты руководитель предприятия, образец для подражания ездишь на государственной машине в нетрезвом виде. Так вот я сниму с тебя эти грехи, если сегодня ты отвезешь меня домой, а завтра привезешь мне две машины досок…. Видишь, дом и сарай у меня под новой крышей, отпустил я ему грехи.
Дядя Петя допил чай и продолжил
Я ему и говорю, чего же ты кум третий раз директора не ударил, у меня на сарае тоже крыша ремонта просит.

Парни громко расхохотались. Дед взял с дивана одностволку и протянул ее Максиму.
Возьми парень эту "тулочку", бьет без промаха. Теперь про охоту, косачи за деревней редко появляются, можете зря ночь в шалаше просидеть. Отправляйтесь лучше на глухариный ток в "Каттила пуу", ты Витя должен знать это место. По дороге в вашу деревню перед большой горой слева будет дорога тележница, по ней дойдете до густого ельника. Ночью пойдет дождь, не пугайтесь, если услышите кашель, значит, глухари на месте ждите, когда запоют. Ложитесь спать, через пару часов разбужу.
Будить не пришлось, через час ребята были на месте. Пошел надоедливый моросящий дождь. Из ельника периодически слышались странные звуки. У маленького костерка, под раскидистой елью Виктор провел инструктаж.
Песня глухаря состоит из двух частей, сначала он щелкает, затем шипит. На шипение делай два-три шага, на щелканье замри и не шевелись.
Небо посветлело, и дождь закончился. Из разных концов урочища зазвучали щелкающие рулады.
Пора Максим, птиц в лесу много, будь внимательней не спугни. Да, в ружье заряди патрон с картечью.
Ребята сначала перебежками, затем прыжками пробирались по лесу. Максиму это напоминало какую-то детскую игру, мысленно он хихикал. Виктор жестами показал тебе налево мне направо.
Дальше Максим подкрадывался один, раз-два-три и стоять, раз-два-три и стоять Вот и намеченная ель, он прижался к стволу спиной, тут же прикинул, куба два дров в ней будет. Справа вдалеке раздался приглушенный выстрел. Поднял голову так вот он предмет и его охоты. В пятнадцати метрах на еловом суку сидел огромный глухарь. Максим вскинул ружье, осталось нажать на спуск и такой трофей! Перья глухаря отдавали чернотой и зеленым перламутром, малиново-красные брови, мощный клюв и шикарная борода. Этот красавец, подняв к небу голову, в лучах восходящего солнца пел весеннюю песню любви. Прозвучит выстрел, и тогда не дождутся его пестрокрылые девчонки где-то там, на краю болота.
Максим поднял ружье вверх и выстрелил, глухарь присел, расправил крылья и полетел, ломая ветки куда-то вниз и влево. Вдалеке едва слышно прозвучали два выстрела.
Хорошей тебе весны красавец! прошептал Максим, тут к его ногам упала зеленая еловая шишка. Он поднял ее и положив в нагрудный карман улыбнулся:
За подарок спасибо!

Подошел Виктор, на шее висело ружье, в руках по глухарю.
А где же твой?
- Да я Витя промазал.
Ты промазал? Пожалел наверно, бывает
Парни расхохотались, затем привязали птиц к сухому шесту и стараясь не раскачивать поспешили к деревне. Поднявшись на деревенскую гору, увидели вдалеке у дома большой автомобиль с белым фургоном. Машина была по окна забрызгана грязью, рядом стояли люди и махали им руками.
Максим достал из кармана шишку, от нее пахло хвойным весенним лесом и чем-то непонятным, что наполняло сердце добром и радостью. А впереди ждали рыбацкие приключения, впереди была целая жизнь.
Перевела Любовь Балтазар.