Тексты
Вернуться к списку | редактировать | удалить | Создать новый | История изменений | Статистика | ? Помощь
Tatjana Boiko, Tamara Ščerbakova. Päiväzen aittu. 8
Tatjana Boiko, Tamara Ščerbakova
Päiväzen aittu. 8
карельский: ливвиковское наречие
Новописьменный ливвиковский
Mitraššua kompasan
strelku vedi Sogieh hettieh , pahimah suon kohtah , kunne oli uponnuh äijy rahvastu da vie enämbi žiivattua .Tiettäväine , jogahizel ristikanzal , ken meni Segavosuole , pidi hyvin tiediä , mittuine paha kohtu on se Sogei hete .
Myö nenga ellendimmö : Segavosuo on päiväzen aittu , gu sie ollah suurimat torfuvarat .Tiä suol lämmin päiväine on muamo joga heinäzel , joga kukkazel , joga suon tuhjozel dai marjazel .Kaikile päiväine andoi oman lämmän , net kazvettih , a konzu niile tuli aigu kuolta , net muututtih abumuakse , kudai gu perindö annetih toizile kazvajile tuhjozile , kukkazile , marjazile da heinäzile .No suol vezi ei anna valdua vahnembil kazvoksil jättiä kai omat hyvyöt lapsile .Tuhanzii vuozii nämmä hyvyöt ollah peitos vien al , a suo roihes päiväzen aitakse , sit kai tämä päiväzen aittu – torfuvarat , jiähäh rahvahale .
Segavosuol on suituttu ylen suuret varat torfua , vaiku torfukerros ei kaikkiel ole yhten sangevus .Sie , kus lapset istuttih Virujan kiven luo , kazvoksien varret , heinät , tuhjoloin kuivanuot varvat viertih toine toizen piäle jo tuhanzii vuozii .Täs oli kaikis vahnin da kaikis sangein torfukerros , no ielleh lähembä Sogiedu hetetty torfukerros oli nuori da ylen hoikku .
Vähä-vähäzin Mitraša siirdyi edehpäi troppastu myö , kui ozutti kompasan strelkaine , a mättähät jalloin al midä loitombi , sidä enämbäl pehmettih .Jalgu puuttuu segu rouno koval kohtal , a polgiettuu uppuou , kai syväin varavuu : eigo nygöi jalgu hettieh kaikkineh uponne ?Vie vastah puututah pyörijät mättähät , ainos pidäy eččie kovembua kohtua , kunne vois jallal polgie .A sit jo muga rodih , ku vai luajit askelen , suo jallan al rubieu burizemah , ihan muga , kui toiči vačču burizou , da sit se burizendu lähtöy ielleh juoksemah suon al .
Mua jalloin al rodih ku liedžu , riputettu pohjattoman kohtan piäl .Täl lekkujal mual , hoikkazel , juurien da oksien vuoh pletityl kerroksel , vie harvazeh kazvettih pienet da viäryččäzet homehtunnuot kuuzahazet .Muigei suomua ei andanuh valdua niile kazvua suurembakse , net jiädih pienekse , hot igiä niile on jo toinah enämbi sadua vuottu .Nämmä vahnat kuuzahazet kai ollah eriluaduzet , ei gu kangaspuut : korgiet , šoriet , puu puuh , joukko joukkoh , tuohus tuohukseh .Midä vahnembi on kuuzut , sidä se on kummanluaduzembi .Yksi nosti pal’l’ahan oksan , ihan gu käin , tahtou sinuu sevätä , a toizel on keppi käis , se vuottau , gu loškata sinuu , a kolmas tuas hyčistyi , nelläs seizojen sukkua nieglou .Muga kai : joga pieni puuhut on mintahto nägöine .
Suon pindu Mitrašan jalloin al kaikkineh hoikkeni , no plettivynnyöt juuret vie piettih ristikanzua , se iče liedžujen da suon liedžuttajen siirdyi edehpäi .Mitrašale pidi vai uskuo sille ristikanzale , kudai enne händy astui suodu myöte da jätti jällen .
Vahnat kuuzuot äijäl huolehtittih , konzu brihaččuine pitkän orožanke käis da hatus kahten kozirkazenke astui siiriči heis .Olettelou muga , yksi kuuzut oigenou , segu tahtos loškata kepil rohkiedu da salbuau ies olijat toizet kuuzuot .Sit se alenou , a toine koldoušiekku troppassah vönyttäy kuivii oksii , gu luukäbälii .Sinä vuotat – nygöi gu suarnas jiävihes avvonaine kohtaine , a sil seizou koldoušiekan mökkine , sen rinnal pitkät širrit , a niilöin ladvois kuolluzien piät .
Mustu korbivaroi , pezän vardoiččii havvužikos , suon piäle lennelles nägi pienen meččyniekan kahten kozirkazenke .Keviäl korbivaroigi eriluaduzeh iäneh kruakkau , ihan gu ristikanzu kirguas nenähes : "Dron-ton !"Sidä iändy ei sua loppussah ellendiä , sendäh myö , gu kuurnehet da iänettömät , voimmo vai arbailla korbivaroloin paginua .
– Dron-ton ! – kirgai vardoiččii korbivaroi , segu tahtoi sanuo : pieni ristikanzu orožanke käis lähenöy Sogiedu hetetty , toinah terväh meile roih syömine .
– Dron-ton ! – vastai pezäspäi emäkorbivaroi .
Se merkičči :
– Kuulen da vuotan !
A harakat ollah korbivaroloin rodn’at , kuultih niilöin pagin da ruvettih hačattamah .Kai pieni reboihut hörkisti korvat , konzu kuuli varoloin iänen .
Mitraša kuuli kai iänet , no ei varannuh , dai midäbo hänele oli varata , gu jalloin al oli troppu , kuduan polletti ristikanzu : kerran se astui suodu myö , sitgi iče Mitraša varuamattah voibi mennä edeh .Ižäkorbivaroin iänen kuultuu häi kai rubei pajattamah :
Älä lennä mustu varoi
Minun piähyön piälepäi .
Pajattahuu rohkevui vie enämbäl da smeknii , eigo suas lyhendiä matkua jygiedy troppastu myö .Häi kačoi jalloin alle da dogadii , kui joga jällen haudazeh kerävyy vezi .Mugaigi joga ristikanzu , kudai astui troppastu myö , puzerdi sammalespäi vetty , se valui toizele puolele troppastu , sie kuival tropan reunal kazvettih magiet heinät – huovačut .Nygöi keviäl net oldih valgiet , a ei keldazet da hyvin nävyttih loittonssah . Niilöi myö hyvin nägyi , kus matkai troppaine .Sit Mitraša nägi , hänen troppu kiändyy huruah puoleh da loitton kaduou .Häi kačahtih kompassah , strelku ozutti pohjazehpäi , a troppu matkai päivänlaskuhpäi .
– Čji vi ? – rubei čiihuomah čiibissu .
– Živ , živ ! – vastai suokurmoi .
– Dron-ton ! – myös korgiel iänel kruakahtih korbivaroi .
A kuuzikos ruvettih hačattamah harakat .
Mitraša kaččelih ymbäri da nägi iespäi puhtahan ahozen , sie mättähät hävittih da oli kova lagei kohtu .Sidä paiči häi nägi , što ihan rinnal , ahozen sidä puoldu myö kazvau korgei huovačču .Sidä heiniä myö Mitraša tunnusti troppazen , kudai matkai pohjazeh , da mietti : "Miksebo minä lähten huruah puoleh , kus ollah mättähät , kerran troppu on ihan lähäl – käzi oijendua – nägyy ahozen tagua ?"
Häi julgiesti hakkai edehpäi sidä puhtastu ahostu myö .
– Oh , työ ! – saneli toiči meile Antipič , konzu myö uhkahtimmokseh suoh , a sit tulimmo kodih ligahizet da märrät . Työ , brihačut , kävelettö šuorivunnuot da kengis .
– A kuibo toizin ? – kyzelimmö myö .
– Kävellä teile pidäs , – vastai häi , – alasti da kengittäh .
– Miksebo alasti da kengittäh ?
Sit häi kačo nagroi hohotti meidy .
Myö nikui emmo voinnuh ellendiä , midä starikku nagrau hohottau .
Äski nygöi , konzu meni jo monii vuozii , juohtutah mieleh Antipičan sanat , kai selgenöy : sanoi Antipič meile net sanat sentäh , ku myö olimmo nuoret , vähän tiezimmö ,vie vähembän näimmö da maltoimmo .
Antipič käski meile kävellä alasti da kengittäh , a ellendiä se pideli nenga : "Älä tungei vedeh , ku et tundene pohjua !"
Mugai Mitraša oli mieletöi da nuori .Älykäs Nast’oi vakusteli vellie .Dai huovaččuheiny ozuttii , kunne pideli astuo , gu ei puuttuo hettieh .Ga ei !Brihačču jätti polgietun tropan da puutui kohti pohjattomah Sogieh hettieh .A ihan sil kohtua ahozel kazvoksien juuret enämbi ei pletittyhes yhteh , täs oli hete , kui talvel joves on purastettu lähte .Toizis hettielöis ainos vähäzel nägyy vezi , a vien piäl kukitah liiliet , valgiet kupavkat .Tämä hete nimitettih Sogiekse sentäh , ku täs ei nägynyh nimidä .
Enzimäi Mitrašale hetetty myö astuo oli kebjiembi , gu suodu myö , a sit vähä-vähäzin jalgu rubei uppuomah syvembi da syvembi da jo jygiembi rodih piästellä niilöi suospäi .Täs on hyvä matkata hirvele , gu hänel ollah pitkät vägevät sorkat , se yhten jyttyöh matkuau sego meččiä , sego suodu myöte .Mitraša ellendi pahuon , azetui , mietii ičekseh .A azettuhuu ni nähnyh ei , kui uppuoldi ihan polvissah , a sit jo polvetgi mendih suoh .Häi vie voinnus yrrästiäkseh edehpäi da piästä hettiespäi .Tahtoi vai kiändyö tuaksepäi da orožan vuoh piästä kovembal mual , no nägi ihan rinnal iespäi korgien valgien huovaččuheinän polletetul tropazel .
– Hyppiäldän , – sanoi häi ičelleh .
Dai hypästih …
No oli jo myöhä .Pöllästynnyh , häi opii yrrästelläkseh suospäi , duumaičči piäzöy tropal , a suo kovasti pidi brihaččuu ihan ryndähissäh .Nygöi jo ei suanuh hengähtiäkseh : lekahtuhuu händy vie syvembi vedi suoh .Hänele jäi vai panna orožu pitkin suodu da liikahtumattah rippuo sit kahtel käil da hil’l’azeh hengittiä .Mitraša mugagi luadi : heitti orožan , pani sen ičen edeh , tartui sih mollembil käzil .
Tuulen pörähtys toi hänen korvih Nast’oin iänen :
– Mitraša !
Häi kirgai vastah , no tuuli kandoi Mitrašan iänen toizele puolele Segavosuodu , päivännouzuhpäi , kus loppumattomasti kazvettih pienet kuuzahazet .Vai yhtet hačattajat harakat vastattih hänele , net kaikkielpäi kerävyttih Sogien hettien kohtah da hačatuksenke lenneltih puuspäi puuh .Hoikkazet , pitkyn’okat da pitkyhännät , net istuttihes kuuzien ladvazil da ruvettih hačattamah :
– Dri-ti-ti !
Toizet :
– Dra-ta-ta !
– Dron-ton ! – kruakahtih ylähänpäi korbivaroi .
Harakat ollah viizahat joga pahah dieloh , dai nygöi hyö smeknittih , ku puolelleh uponnuh suoh brihačču on kaikkineh väjetöi .Hyö kuuzien ladvoispäi hypättih muale , ruvettih lähenemäh brihaččuhpäi .
Pieni ristikanzu kahten kozirkazenke heitti iänändän , päivitynnyzii rožazii myö juostih läpettäjät kyynälet .
Päiväzen aittu. 8
карельский: ливвиковское наречие
Новописьменный ливвиковский
–
–
–
–
Пришвин Михаил
Кладовая солнца. 8
русский
—
—
—
—