Тексты

Вернуться к списку | редактировать | удалить | Создать новый | История изменений | Статистика | ? Помощь

Remšu Juho . Kouluh lähtö. 1

Remšu Juho

Kouluh lähtö. 1

карельский: собственно карельское наречие
Новописьменный севернокарельский

HENKILÖT

:
Petrouna, 50-vuotini talon

Emäntä

On’ussa, hänen

16-vuotini tytär

Huoti, hänen

10-vuotini poika

Puavila, hänen

8-vuotini poika

Puapo, 60-vuotini nuapuriemäntä
Hoto, 70-vuotini nuapuriemäntä
Kauriilouna, 50-vuotini "noita

-akka

"
Kauro, 20-vuotini šulhaismieš

Riiko, 50-vuotini pat’vaška
Jelena, hänen

40-vuotini nain

Tapahtumapaikka Vienan Karjala

.

Karjalaini pirtti

. Perällä

kakši

ovie

vierekkäh

, pirtin

ta

kamarin

. Ovien

välissä

käsiaštie

ta

šen

alla

puupytty

, mih

vesi

valuu

käsie peššeššä

. Peränurkašša ušeita oprasoja. Kamarinpuolisešša nurkašša

kiukua

, pirtin

ovenpuolisešša nurkašša

šeinällä

škuappi

. Laučat

ympäri

huonehta

. Stola

peräikkunan ieššä

(pitin

). Škuapin luona

vesikorvo ta

muuta

aštieta

. Vuatteita

šielä-tiälä nuaklašša ympäri

pirttie

. Kattila

tai

pata

škuapin ieššä

. Stola

on

katettu

, šiinä

kuorineh

keitettyö

potakkua

, šuolakalua ta

katkuamalla

pienennettyö leipyä

pitin

stolua

.

Verhon nouššešša

issutah

šyö

mäššä Emäntä

, Huoti, Puavila ta

Hoto, kumpasella on

yšäššä noin

kolmen

kuukauven

ikäni

lapši

.

Emäntä

: (lopetellen

šyöntieh) No

, šyökyähän nyt

rutompah. Marat alkau

olla

kuin

muinosilla Hökän akan

lampahilla

tillallah. (Hotolla). Šie

, Hoto, šyö

. En

mie

šilma

kiellä

. (Noušou

ta

ristiy

šil mäh). Passipo

Spuassulla. Hospoti-Iisussa kristossina, poošei pomiilui. (Lopetettuo šilmieh rissin

nän). Šyö

, Hoto. Mie

lähen

käyn

liäväššä

tulta kaččomašša

.
Hoto: Šyön

, šyön

. Mäne

šie

vain

töilläš.
Emäntä

: (pojilla

) Mänkyäthän šuamah

liäväh

tai

pirttih

halkuo

. (Mänöy

).
Puavila: Pahuš

veis

, kun

vašta

eklein

šaimma

, ni

jo

tuaš

pitäy

lähtie

.
Huoti: (varotellen

) Läkkä ruttoseh, ennein

kun

pohjoni noušou

.
Hoto: Mänkyäthän, šuakua

ruttoseh, ni

piäšettä

pois

juokšomah

.

Pojat

lähetäh

.

Hoto: Pitänöykö ruveta

korjuamah

stolua

? (Panou

lapšen

pois

šy listäh). On

šei tämän

talon

emännällä

tyttö

, ka

monta kertuako ollou

murkinua

štolah panomašša

. Niinhän še

on

, kun

šuat

, jotta

aletah

muamuo

kunnivoittua

, ni

šilloin

jo

ollah

muailman

harteilla

.
Emäntä

: (tulou

, pušeron

alta

näkyy

revinnyön räččinän

helma

) Šitä

kolmie

kokkaistako še

šie

olet

ruvennun

korjuamah

stolua

. Kyllä

mie

olisin

šen

korjannun

.
Hoto: Korjuan

mie

. Kyllä

mie

jouvan

korjata

. Ka

mihi

šie

olet

revittän

räččinäš helman

? (Jatkau

töitäh, rupieu

pešömäh

ašteita

).
Emäntä

: (noštau

pušeruoh ta

kaččou

räččinän

helmua

, mi

roikkuu repalehena) Ka

elävä

pahuš

. Hoton piähhän še

repisi liäväššä

. (Mänöy

ta

ottau

nieklan šeinällä

olijašta niek lapotuškaisešta). Anna

hoti

ompelen

šuukšekkah. (Ompelou

). Kačo·šie pahuš

, kun

on

hyvävirkani

tuo

tiän

poika

. Vain

tyttökö še

on

?
Hoto: (keškeyttämättä

työtäh) Poikahan še

on

. Hyvävirkani

še

on

.
Emäntä

: Kun

on

hyvävirkani

, kai

hyvätni tiet

on

. Olišei miula

tuo

On’ussarukka hyvä

. Ka

onnakko raukka

joutuu

muailman

harteilla

. (Vesistelöy).
Hoto: (ihmetellen

) Mintäh

?
Emäntä

: (ikäväšti) Ka

kun

šuorieu

kouluh

. Ta

nyt

on

käymäššä

niitä

paperijah jo

poštista

.
Hoto: (keškeyttäy

hommah

ta

kaččou

teräväšti Emäntäh

) Vain

niin

. No

ei

še

ole

helppo

muamolla

tuommoni

rašahuš.
Emäntä

: Ei

ole

. Anna

šie

mie

hoti

kačon

tätä

šiun

pojan

šualista. Min

näköni

še

on

ta

mityš

še

häneštä

rotiutuu

. (Mänöy

ta

ottau

yškä

häš, tulou

istumah

ta

avuau

jalka

piäštä

ripakkoja, niin

jotta

rahvaš

ki

näköy

). Ka

oho

kehvelie, kun

on

pukšut

ta

šukat

. Eläš pakaja

, vielä

lapšella

pannah

pukšut

. Ei

häntä

ole

ollun

pukšuja eikä

muita

vörkkelijä liijakše, a

poikua

ta

tyttyö

on

kuin

pölkkyö, kuin

koko

puušta

šärettyö.
Hoto: (ošanotolla) Aivan

hyvin

kun

tämän

ilmaista

Šunkun varšua. On’ussaki kun

...
Emäntä

: (mistänä välittämät tä) Tuattoh

šilmät

, a

muamoh

nenä

ta

očča

. Missäpäš še

muamoh

on

, kun

šiun

pitäy

tämän

keralla

kävellä

, kun

pissuali olkapiällä

.
Hoto: (halvekšivašti) Niitähän niitä

kokoukšie on

ta

yhtäki yhkyrin piätä

. Kun

, maltat

šie

, yöt

juoššah

. Ne

kävelläh

harjautumašša

, ne

käyväh

koulušša

ta

lisyä

piessa tietäkkäh

.
Emäntä

: Niin

še

on

šamoin

miän

On’ussa, aina

še

on

mänöššä. (Viey

lapšen

entiseh

paikkah

).

Huoti ta

Puavila tullah

kiirehešti juoššen

ta

toisieh töykkien.

Huoti: Šuammako myö

, muamo

, männä

pionerien kokoukšeh?
Emäntä

: (tutkivašti) Mitä

teilä

on

šielä

virkua

? Šitäkö kolmie

pahutta

. On

häneššä

aina

äpärehie

kuin

Juappanin miehie

.
Puavila: Ka

šielä

meitä

opaššetah

kaikkeh

hyväh

. Ei

miän

käšetä

olla

pahana

lintuloilla eikä

imehnisillä tai

muilla

šiivatoillakana.
Emäntä

: (töräissen) No

mänkyä

, vain

muistakkua

še

, jotta

kotih

tuletta

aikojen

ajoilla

.

Huoti ta

Puavila lähetäh

. Pua vila tulou

jälelläh

.

Puavila: Anna

šie

, muamo

, meilä

rahua

. Kalenterie oštua

. Še

makšau

viisikymmentä

kopeikkua

.
Emäntä

: Mitä

myö

šillä

ruamma

? Onko še

hoti

kaunis

, jotta

šeinyä kaunistais

.
Puavila: (vakuuttuan) On

še

kaunis

. Še

kaunistau

šeinie

, ta

tiijämmä

kaikki

pruasniekat

.
Hoto: Mit

pruasniekat

? Vanhanaikasetko?
Puavila: Ei

, kun

nykyset.
Hoto: Mitähän šillä

on

virkua

.
Emäntä

: (eččien

rahua

alušha meheh kormanošta) Anna

hiän

oštau

. Täššä

on

. (Antau

Puavilalla).
Puavila: (tarkaššellen raho

ja

) Ei

täššä

ole

kun

kymmenen

kopeikkua

, kakši

viijen

kopeikan

rahua

.
Emäntä

: Plaši

, plaši

, kakši

tuommoista

rahan

ätkyö kun

rukehista leipyä

, ni

puitto ei

ole

enämpyä

kun

kymmenen

kopeikkua

.
Puavila: (varmašti

) No

ei

ole

. Anna

vielä

40 kopeikkua

.
Hoto: No

totta

še

hiän

kirjamieš tietäy

.
Emäntä

: (antau

lisyä

) Täššä

, joko nyt

on

?
Puavila: Nyt

on

viisikymmentä

viisi

kopeikkua

.
Emäntä

: No

käykyät oštamašša

šiihe loppuseh rahah

makijaisie, mi

jiänöy

.
Puavila: (mänöy

) Hyvä

.
On’ussa: (tulou

Puavilalla vaš

tah ovenšuušša

) Minne

šie

mänet

?
Emäntä

: (kiirehešti Hotolla) Jo

tulou

On’ussa.
Hoto: Niin

kuuluu

.
Puavila: (On’ussalla vaš

taukšekši) Kokoukšeh.
On’ussa: (tulou

šiämeh

šuoriu tunuona puhtahah

leninkih, pape rit kiäššä

) No

, muamo

, nyt

tänä

iltana

lähen

kouluh

. Paperit

jo

tultih

. (Ojentau

ne

muamollah). Kačo

!

Hoto on

lopettan

jo

kaikki

šii

vouštyöt, mänöy

ta

ottau

lapšen

yškähäš.

Emäntä

: (šurkutellen) Mitä

šie

, hyvä

lapšeni, lähet

hyvyä

eččimäh

, kun

šiula

on

kullankarvani koti

. Ta

tämän

vertaniko niitäi tuli

. Šie

kirjutit

šemmosen

tukullisen, monta listua

. Kannattauko?..
Hoto: (ihmetellen

) Tuon

vertani loporttua.
On’ussa: Miun

piti

kirjuttua

elämänkertani ta

anomuš

. Šielä

piirin koulukomiisi nyt

ilmotti

, jotta

milma

on

hyväkšytty

kouluh

.