Тексты
Вернуться к списку | редактировать | удалить | Создать новый | История изменений | Статистика | ? Помощь
Valentina MIRONOVA. Stola on Jumalan kämmen
Valentina MIRONOVA
Stola on Jumalan kämmen
карельский: ливвиковское наречие
Новописьменный ливвиковский
Ennevahnas
ristikanzal elaijas joga kohtal dai joga vešil oli oma tärgei merkičys .Muga koin sija pidi "ostua " muanižändäl , gu pereh elis rauhas pideli maltua paista koinhaldijoinke .Pidi olla hyväs sovus ymbäri olijan luonnonke , sit nimi paha da voimattomus ei tartunuh .
Kois ymbäri ristikanzal meni elaigu , sendäh se oli omannu pyhänny kohtannu , kus kaikkie pideli pidiä por’adnas .Keskikohtal talois seizoi suuri päčči , ilmai sidä ei olluh nigo lämmiä , nigo hiilavua syömisty .Toizennu tärgienny kohtannu oli suuri stola .Sih kerävyi kogo pereh syöndän aigua kerran-toizen päiväs .Ga sen ližäkse stolal oli vie omaluaduine simvoulline merkičys .
Tänäpäi myö kaikin tiijämmö stola-sanua , kudai vikse tuli karjalan kieleh ven’ an kielespäi ei muga ammui .Ku kaččonemmo rahvahanrunohuttu , ga kerras huomuammo , ku ennevahnallizis eeppizis pajolois da itkuvirzilöis puaksuh käytettih pöytä-sanua .Ižooroin da estontsoin kieles stolua sanotah vie lavvakse libo kanzakse , muga sulhaine svuad’ban aigua istuu "vasten kantta valkeaista ".
Karjalazil stolah niškoi oli olemas omii arbaituksii .Stolua libo sen ozii piettih elävänny vešinny , opi vai arvata , konzu sanotah : "Nelli miesty seizou yhten katon ual " libo : "On minul orsoi , min panet , sen kandau " libo : "Meil on Joučikoi , min panemmo – sen kandau ".
Eči pättävy puu stolah niškoi
Karjalas stolii , kui muuloigi koin veššilöi , luajittih erilazis puulois .Sih niškoi oli ečittävy mečäs korgei havupuu , kuuzi libo pedäi .Maltajat muasterit sahattih sangies puunrungas lavvat , stolan jallat pandih puunjuuris .Erähät sanotah , ku pättävät puut stolah niškoi ollah koivu da leppy .Lepäs luajittuloi stolalaudoi ku putilleh pesset , sit net moizet čomat ollah .Vahnois vienankarjalazis itkuvizilöispäi tiijistammo , ku svuad’bugost’at istuttih "duboovozien da tammizien stolien tagan ".
Stola seizoi pertis oččuseinän keski-ikkunan rinnal da buiteku yhtisti urosčuppuu libo miehienčuppuu suurenčupunke libo naisčupunke .Stolan yksi čura oli buiteku korgiembi tostu .Korgiembal čural mužikat istuttih , a alembazel – naizet .
Ennevahnas emändat käytettih mollembien puolien stolalaudoi , yhtel puolel syömisty valmistettih , toizel – syödih .
Stola ennevahnallizis uskondolois
Pertis stolal oli valmistettu piäkohtu , uudeh kodih tulduu ižändät kannettih ezmäzekse taloih stolan , a gostil pideli tuvva keral mitahto lahju , lastuine libo halgoine .Ku et tuonne nimidä , uskottih – otat taloispäi lykyn .
Stolas ymbäri piettih kai tärgevimät perehritualat .Vastevai suavun lapsen buaboi heitti stolale da kierdi veičel , anna ei rodie suudeluksien varačču .Kuolluttu ristikanzua myös stolale ojendetah .Svuad’ban aigua andilas kävelöy stolas ymbäri , proššaihes oman koinke da pakiččou plahosloven’n’ua .
Tiedoiniekat virtynytty lastu piästettih kaikes pahas ihan stolan kohtal .Myös hyö pandih stolal sieglan , konzu kačottih , mispäi ristikanzah on mitahto paha tartunuh .
Karjalazien uskomuksien mugah stola oli koinižändän kohtannu .Se pahelzuu , ku ristikanzu muannou stolas , koinižändy iče stolal maguau .Se ei voi muate mennä , ku stola on brähädälleh .Syödyy pidi astiet kabrastua da vihkozel murut pyhkie .Karjalazet sanottih : "Syö teriämbi , eiga jiät stolan akakse ".Toizet sanotah , ku koinižändät istutah stolan ual , niil enne syöndiä pideli andua hot’ muruine .
Stola ainos oli puhtas , ga kaksi kerdua vuvves Rastavan da Äijänpäivän ies sidä vie putilleh pestih .Svuad’bupajolois nuordu mučoidu opastettih , kui sidä pidi ruadua :
Miniuveni mariukseveni ,
Peše lauta puhtahakši ,
Lusikat lumen näköisekši ,
šiis olet kaikilla kuuluis .
A toiči vie stolua pestih , konzu valmistettih pyhiä vetty .Lapsi konzu itköy , sih häneh niškoi stolas ristah n’okat pestäh da sil viel pestäh lapsel silmät da sanotah : "Kui stolas lijat pakuttih , mugai lapses pakuttahes oigies henges mladenčas kai suuren mieron suudelukset , pahoin akoin ajatukset , kai pakuttahes ".Ristah pestih – paha iäres ajettih .Toiči stolua ni pesty ei , vaiku vettymal’l’ua stolan n’okkih taluttih .
Karjalazet sanottih , ku stola on Jumalan kämmen libo Jumalan selgy .Ei suannuh stolua koputtua , panna stolale hiilavua libo teräviä .Vahnat rahvas sanotah , ku ei sua yökse stolale jättiä veiččie , a ku anheli sattavuu .Libo sanottih vie , ku pahua undu näet .Ei suannuh panna stolale avaimii – ei rodie leibiä .Ku härkimen jättänet stolale – vuota riidua .
Stolua puaksuh syöndän aigua katettih pyyhkimel , syöndän jälles se otettih iäre da puistettih murut .Karjalazet sanottih : "Pie paikkuamattah min piet , siitä tuleh , ei vihkokse .Se on kallis ."
Karjalas andilas konzu meni uudeh pereheh , otti keral oman pyyhkimen da pani sen stolale erähien päivien aijakse .Nenga pyyhkin avvutti nuorel mučoil harjavuo uvven perehen elaigah .
Leiby-suolu syöjile
Stolal ainos pidi olla suoluvakku , karjalazet sanottih , ku stola on kaltos , ku suoluvakkua ei ole .Sidä vakkua ei suannuh jättiä tyhjäkse .Emändy ku suoluvakkua pezemäh rubieu , suolat pyhkimel kuadau , astien pezöy , sit suolat järilleh vakkah panou .
Toizekse syöjil pidi ainos olla leiby stolal da vezi , muga stola oli tyhjy .
Stolan tagan pideli putilleh istuo , ei suannuh jalgoi häilyttiä , koskettua omal jallal stolan jalgoi .Syöndy oli kallis dielo , sanottih : "Suurembua suurustu , kallehembua Pyhä Il’l’astu ei ole ".
Karjalazet ollah ylen rahmannoit , konzu gost’u tulou pertih , sanou : "Leiby-suolu syöjile !".Ižändät kerras kučutah händy stolah : "Eihäi vieraš ollekkuana kuin ei šuonne šyömizii , eihän vieraš ollekkuana kuin ei šuane juomizii ".
Ku tahtonet suaha ližiä tieduo stolah niškoi da tiijustua , kui karjalazet arvostettih sidä , luve Nina Lavozen kniigua "Stola karjalazien uskomuksis ".
Stola on Jumalan kämmen
карельский: ливвиковское наречие
Новописьменный ливвиковский