Тексты
Вернуться к списку | редактировать | удалить | Создать новый | История изменений | Статистика | ? Помощь
Nina Zaiceva. Minun vepsläine oza
Nina Zaiceva
Minun vepsläine oza
вепсский
Младописьменный вепсский
Olen
kuz’voz’ne .Navedin jokseta adivoihe Ulli-baboinnoks : hänen sur’ pert’ seižub videskümnes metras meiden pertišpäi .Sikš minä kaiken minun laps’aigan olin matkas ühtes pertišpäi toižhe .Ulli-baboi i F’odor-dedoi eliba ühtes Natoi-tädin kanzanke .Natoi-tädi oli minun ristimamoi , kudambad ičemoi kelel minä kucuin Tal'oikš .Nece čoma naine oli kaiken aigan vessel da muhukaz .
A baboi minun oli melev , laskav , pehmedtabaine , ani pikaraine korktudel .Muštan hänen modon : sil’mäd lujas mustad , teravad , čomad , pähä paik kaiken oli sidotud , a paikan čogaižed ličtud modpoliškoiden alle , kuti jänišan korvaižed , vaiše alemba muga ripuiba ilosišti .Navedin besedoita hänenke .Hän tezi äi erazvuiččid starinoid , mahtoi niid starinoita kelenvändol , ani kuti hän korktal laval oli vai scenal seižui , a minä olin nägijan .Erašti minä čududelimoi , kut hö dedoinke kožuihe , ved’ dedoi mugoine hil’l’ ristit oli , hänen sana oli ani kuti kuldaspäi tehtud .Dedoi oli ani korged , mugažo mustsil’mäine .Minei-se sil’mäd tataspäi jäiba , sinižed , a baboin da dedoin rodus kaikil mustad sil’mäd oliba .Dedoi erašti minei starinoiči sarnoid , no nece oli ani harvoin .Enamban kaiked muštan sarnan kondjas-pujaugas i mikš murahaižen hibj om kuti kahtes palaspäi tehtud , a hämähoukule om anttud vald tehta ičeleze verkoid .Nece sarn murahaižes i hämähoukus oli ani mugoine melekaz , ei kuti sarn , a mitte-se melevuden karččine starin .Murahaine žalihe hämähoukule , miše paimned södes mecas longid äi leibmuruid i tošt lomud jätaba , sen jäl’ghe om jüged mecadme murahaižile sirttas , a necidä ei sand tehta .A hämähouk oli paimniden polel :
– A kutak heile söda , ved’ heil ei ole mecas stolad .
Murahaine sanui :
– Lähtkam Jumalannoks , hän sanub , ken om oiged , a ken ei ole .
Tuliba taivhale Jumalannoks .Se küzui , miš azj om .Murahaine žalihe paimniden päle , miše heiden jäl’ghe om jüged murahaižile sirttas mecadme .Jumal küzui hämähoukud , midä se meletab neciš azjas .Hämähouk polestaden paimnid sanui :
– Ved’ tarbiž paimnile-ki söda !Heiden rad om mugoine tarbhaine kaikiden eläjiden täht .Hö kogonaižen päivän joksendaba sinna-tänna lehmid da toižid živatoid kactes da paimetes .
Jumal meleti vähäšt i sanui :
– Nece azj ei maksand sidä , miše taivhaze libuda .
Sid’ dedoi küzui mindai :
– Kut sinä meletad , mikš hän muga sanui ?
– Dedam , en teda , midä vastata-ki .
– Ka ved’ hö iče voinuižiba pagižehtta paimnidenke . A mända žalimahas ei kenele-se , a korktembale sudjale , kudamb taivhas om – nece om ani jäl’gmäine azj !
Dedoi navedi mugoižid melekahid sarnoid i kaiken aigan tehli minei küzundoid .A sid’ minä küzuin :
– Dedam , ka midä Jumal-se sanui ?
– Jumal andoi hämähoukule kuldaižid nitid , miše se päzuiži maha taivhaspäi . Hämähouk päzui-ki maha .Sikš se mahtab-ki tehta nügüd’ verkoid .A murahaižele tuli ičeleze hüppähtada maha .Hän hüppähti , sen hibj haugeni-ki .Nügüd’ se om kuti hibjakaz kapos naine – vösija om mugoine hoikaine .
Sid’ tuli pähä minei ,i minä küzuin völ-ki dedal :
– Dedam , mikš meil kodiš hämähoukud nimitadas kalanikaks ?
– Ka kacu , vunukaižem , sikš nimitadas-ki . Ved’ se püdab kärbhaižid da gavedid ičeze verkoihe , kuti todesine kalanik .
Meil kodiš tozi-ki hämähoukuhu oli mitte-se mugoine läm’ kosketuz .Konz pühktihe sen verkoid kodiš , ka kaiken sanutihe :
– Prosti meid , tege uded verkod , a nene mö heitäm , oma redukahad jo .Ala abittu da to meile uzištoid .
Tozi-ki meil lugetihe , miše kalanik toskeleb uzištoid , enamban kaiked – hüvid : ken-se čomin mehele lähteb vai naib , ken-se rahoid sab , uden venehen ostab , kenen-se pertihe adivod tuleba i muga edemba .Möhemba minä tedištin , miše erasil vepsläižiden gruppil hämöhoukud oliba kuti mugoižed znamasižed olijad ,niid ei sand nimitada oiktal nimel , a pidi kävutoitta peitnimid vai muga sanutud tabu-sanoid .Sikš hämäkoukuid nimitadihe-ki miččil-ni toižil nimil , vai kut meil Lahtes – kalanikoikš .
Dedoinke ei olend kebn pagišta , hän oli lujas melev i kaiken aigan tahtoi tedištada , midä minä iče meletin neciš vai siš azjas .I muite-ki kaik hänen aig oli pandud azjoihe ,hän ei voind olda radota , muga jäi-ki minun muštho : kädes oli kirvez vai veič , vai völ mitte-ni toine radkalu , ozutesikš , mitte-ni kuvaine villakoiden täht .Muštan , miše meiden küläs minun laps’aigas kaikuččes pertiš oli mitte-ni ičeze azj , mil nece pert’ oli tetab .Erašti ani laudaine oli pandud seinha vai verajaha , midä pertiš tehtas .Ken-se oli sapkoiden omblijan , ken-se mahtoi ombelta paidoid da räcnid , ken-se oli venehiden vai nahkoiden tegijan , a minun dedoi oli villakoiden tegijan .Keza-aig oli pandud heinäntegole da kalatusele ,nece oli völ kolhozradoiden ližaks ,a tal’vaigan oli toižid töid .Dedoinnoks kaikjalpäi , ani edahaižiš-ki külišpäi , ajeltihe villakoid vai valencoid , todes kerdale villad .Hän erazvuiččid villakoid tehli : pit’ksärižid i lühüdsärižid , vauktoid i mustoid , penid i surid .Seinäs oli mugoine palič , kus seižui kuvid villakoiden täht .Oli erazvuiččid kaluid villan sabites .Oli laud villakoiden turutades i muga edemba .No neniden villakoiden tagut tal’ven aigan heiden pertiš seižui paha haju .Dedoil oli kaks’ pertid , miččed oli ühtištadud ühtel pertedesel : kezapert’ i tal’vpert’ .Meiden küläs äjil muga oli pertid saudud .Kezapertiš dedoi tal’ven aigan tehli-ki villakoid .Minä en oleskelend sigä paksus pahan hajun tagut , sikš kaik minun paginad oliba baboinke .
Baboi pagiži enamba vepsäks .Nügüd’ minei om jüged muštta-ki , čomin-ik hän pagiži venäkas .Hän kaiken el’genzi , no pähä ei jänd minai , kut hän pagiži .A vepsäks hän pagiži mahtokahašti .Hänen sus i kelel oli äi erazvuiččid muštatesid da ozoitesid .Hot’ midä minä sanuižin hänele , kaiken kulin vastusen kelenvändol .Ozutesikš , kerdan kulen , kut hän starinoiči midä-se Natoi-ristimamale i sanui :
– Kacu , Gal’a-sused läksi mehele , da hondoin eläba , karv ei sättund .
A minä sid’-žo küzuin :
– Babam , mi om : "karv ei sättund "?Kutak nece voib olda ?
– Nu , vunukaižem , konz heiden tabad oma ani erazvuiččed , ristitud ei voigoi el’geta toine tošt , ei voigoi kožudas .
Hän navedi mindai opeta , i äjad hänen muštatišed oliba kelen polhe :
– Kacu , vunukaižem , ala papata tühjad , kel’he ehtib .
– A mi nece om ?
– Ka kel’he mitte-ni pahk ištuse tühjiš paginoišpäi . No minä en sanu sinei , miše sinä hambastaižid kel’t .Ei , tarbiž pagižlijan olda , no pidab , miše kaik oliži ičeze sijal da aigal .Erased-ne joksendaba külädme kelid kandištes .En navedi , konz kelid kandištas muite ,nece om tühj azj .
Tozi sanuda , aigaližes laps’aigaspäi muštan ani vähän .Muštho tuleb mugoižid lühüdoid palaižid se sigäpäi , se tägäpäi .Vai konz ken-ni minei midä-ni sanub , ka voib iškta pähä – avoi , ved’ nece tozi-ki oli , i zavodib pöruda päs kaidaine mušton langaine .Kut naku nügüd’-ki .
– Veraine , kuna joksed-se , kacu kukoi kokaidab !– heikahti mamoi .
Ulli-baboin kukoi tozi-ki oli mugoine sur’ , erašti tuleskeli mel’he märitas senke korktudel .No minä varaižin .A ku mindai se tozi-ki kokaidab .Kacu-ške , mitte üläpäine om , a nök-se mugoine pit’k i terav !Kacub ülähäkspäi , kuti ozutab kaikile – ku ken-ni kosketab minun kanaižid , ka paremb oliži hänele ...No midä hänele oliži paremb , minä en ehti jo kuvitelda lophusai , sikš ku minun heredad jaugaižed toiba mindai Ulli-baboin pordhidennoks .A hän jo kuleb kanoiden kakatust i tedab , miše nece minä joksen hänennoks .
– Voi , babaižem , kukoi om mugoine käred !
Baboi silitab mindai ičeze laihal , kebnal , höunhuden karččel kädudel .
– Veraine , se nikonz ei koske sindai . Se om kovasüdäimeline vaiše irdnägolpäi , no iče-ki sindai varaidab , a ku sinä išked sidä .
– Min sinä , baboi , sanud ! Minä nikonz nikeda en iške , eskai hir’t-ki .Minä erašti nählin hirüzid , konz mamanke oleskelin karzinas kartohkoid samas ,no eskai en sanelend mamale-ki , miše hirüt voib kartohkoid pureskelda .Ved’ sille-ki tari midä-se söda .
Kulištades minun suspäi "mama "-sanan , Ulli-baboi särahti .Minä nägen necen nügüd’-ki .I hot’ minei om vaiše kuz’ vot , el’gendan , miše baboi mikš-se ei voi otta südäimehe minun mamad .Minei nece ei ole mel’he .Minä muga vahvas , kaikel minun völ penel südäimel , armastan Ulli-baboid .Minä tedan , miše hän-ki armastab mindai ei vähembad , ei voi olda nähmata mindai hot’ pol’päiväd .No minä armastan minun Polina-mamad-ki .Hän om mugoine hüvätabaine , hot’ erašti voib-ki minun päle heikahtada .No ved’ mö uradim minun koumevoččen Al’a-sizarenke , kidastam da lükkim bobaižid kaikihe polihe .
Ku sanuda tozi , ka minä nügüd’ jo enamba el’gendan , mikš minun Ulli-baboi muga vedäb ičtaze .Kerdan olin baboin kodiš i kulištin , kut hän pagiži minun Tal’oi-ristimamanke .Hö ei nähnugoi mindai i ei tednugoi , miše minä tulin hijale .Kukoid necen kerdan ei olend irdal , kanoid mugažo .Minä tulin-ki hilläs hijale i vändin Muru-kažinke pertedeses .Uks’ oli avoin , sikš ku irdal oli ani läm’ .Ukses ripui vauged kangaz , miše kodihe ei tuliži säskid .Sikš hö ei nähnugoi-ki mindai .
– Voi , mamaine , jäta sinä Verašt tünäs . Hän völ ei el’genda , miše Polina ei ole hänen mamaze .Hän ei mušta Lenašt .Ved’ hänele oli vaiše kaks’ polenke vot , konz rauk Lenaine koli .Nu midä teged ...
– Natoi , tütrudem , minä el’gendan . Ka Polina ei ole-ki hond .Hänespäi tuli ani hüvä mamoi Veraižele .No nimidä en voi tehta .Kaiken aigan Lenaine om sil’miš .Mugoine hän oli čomaine , laskav , mustsil’mäine ...Voi , Sur’ Sünduižem , mihe sinä otid Lenaižen mugoižen noren ?Mikš ed otand mindai hänen sijas da jätid Veraižen armotomaks ?
– Mamoi , ala käregzoita Jumalad , ei ole Veraine armotoi ! Mö armastam händast , tatoi om , ka Polina-ki om mugoine hüvä .Minä eskai erašti meletan , ei-ik ole Pol’as Lenaižen henged , ei-ik se sirdnus kolnudes sizarudespäi Polinaha ?
Minä pertedeses kundlin opakos nene sanad : "Miš hö pagižeba ?Voib-ik muga olda , miše Polina-mamoi ei ole minun ?A kenen siloi minä olen ?Oma-k mindai tonuded čiganad ?"
Muštho tuli , miše meiden külän taga kerdan eliba čiganad .Hö tuliba meiden Laht-küläižehe , tegiba mugoižen suren , kut küläs sanutihe , "šatran " i eläškanziba meidenke rindal .Mö , lapsed , varaižim heid , no meid vedi heidennoks mitte-se tundmatoi vägi .Nene čiganad oliba mugoižiš čudokahiš mujukahiš sobiš , čomiden kurtuhkoidenke vai , kut toižed vepsläižed sanuba , korvripkidenke korviš .Mugoižed musthibusižed , pit’kiden kasoidenke !Minä völ meletin – miččed čomad hö oma , mö ved’ kaik olem mugoižed vaugedverižed da sinisil’mäižed .No küläs meid kaiken aigan pöl’gästoittihe : "Ku uradiškat , ka čiganad tuleba i anastaba teid .Čiganad voiba ostta-ki teid i maksta čomid rahoid .Ka kackat , kaik rippub teišpäi ".Vai muga-ki sanutihe : "Andam sindai čigankanzha ".Ka völ-ki ližatihe : "Ku uradiškat , ka hö voiba teid vargastada .Näget , miverz’ lapsid heil om !Kaikjalpäi heid ottihe !"
Mö , lapsed , varaižim necidä i seižuim edehko "šatraspäi " kactes heiden eloho .A hö kuti ei homaičenugoi-ki meid .Hö ei tonugoi meile nimiččid jügedusid .Vaiše meiden küläs ei voinugoi el’geta heiden tundmatont čudosišt elod .Se eroni meiden elospäi .Meiden mužikad – a mö uskoim mužikoile , ved’ hö kaiken teziba – saneliba , miše čiganad oma joudajad , valdakahad , astuba da ajaba heboil sinna , kuna pä kandab , heile kaiktäna uksed da verajad om avaitud .
Čiganad käveliba külädme , gadaiba tahtnikoile , starinoičiba heile tulijas elos .No midä voib sanuda tulijas elos , ku se völ ei tulend ?!Necidä minä-ki , penikaine neičukaine , el’genzin .Čiganad eliba täs , tedan , kun aigan , i ajoiba meilpäi ičeze čomil heboil .Tedan , hö rižaškanziba , miše meiden külän eläjile ei pidand heiden endustusid .Ved’ meil-ki om tedajid , hüvid noidid , erazvuiččid emägaižid da ižandaižid ...Ned oma kaikjal : kodiš , kül’betiš , mecas , vedes .Ku kožumoiš niidenke , ka ned-ki voiba endustada ...
I sid’ minei tuli-ki mel’he : "A ku minä en ole maman da tatan tütär .Ku mindai vajehtiba čiganad heiden lapsele , hot’ minä olen-ki vaugedverine ?Midä nügüd’ linneb ?A ku mindai kükstas kodišpäi !"
Minä vil’skahtin Ulli-baboin pertedesespäi i joksti tulin kodihe .
– Mamaine , armastad-ik sinä mindai ?
– Tütrudem , kuspäi mugoine küzund ! Mikš muga sanud ?
– Ka kulištin baboin kodiš . Natoi-ristimam sanui baboile , miše sinä oled minei kuti "todesine mamoi "!A kutak voiži völ olda ?
– Mäne , peze käded i ištte stolan taga . Söškandem !Minä valoin kürzid .Pigai tataiž tuleb kodihe .Joškam čajud .A Al’aine jo magadab .
– Mamoi , tö ved’ et kükskoi mindai kodišpäi i et mögoi čiganoile ...
– Min sinä sanud , Veraine !
Minun maman vepsänkeline pagin oli mitte-se čudosine .Hän pagiži vepsäks , kuti kut-se toižin .Minä necidä edel-ki homaičin , no nügüd’ ühtnägoi se tuli minei sil’mnägubale , i minä kacuhtin sihe toižil sil’mil .
– Mamoi , a mikš sinä pagižed muga toiževuiččikš , mi kaik toižed pagižeba meiden küläs ?
– Konz-ni sinä kaiken iče el’gendad , a nügüd’ ištte , ištte !
Mamoin kürzad oliba parahimad .Hänen paštandmaht oli mugoine hüvä .
Oli jo eht .Minai ei olend vägid varastada , konz tuleb tatoi kodihe .Sil’mäd mäniba umbheze , i minä en muštand , kut ozutimoi ičein sijal .Tedan , mamoi vei mindai sinna , kus magazi Al’aine .No sid’ minä ühtnägoi möst kulištin :
– Ivan , Veraine küzui , olen-ik minä hänen mamaze .Kuspäi hän tedišti necen ?
Ved’ neciš ei olend nikonz paginad .
– Ala holdu , Pol’aine , küläs kelenkandišijoid om . Om sel’ged , miše hän konz-ni el’gendab , miš azj om .
Minä kändimoi kalačuks .Mindai otaškanzi säru , jaugoid kibišti , kaiken hibjan poroti .Minä voikaškanzin hilläšti , kuti penikaine kužuine .
– Veraine , midä om tehnus ? Ivan , kacu , hän palab !Hibjanžar libunu om !Kucu lekarid .Anni-lekar’ hätken om radol !
Tatoi läksi joksti kucmaha lekarid .Anni-tädi oli mugoine laskav i hüvätabaine naine .Külähižed navediba händast .Hän kaiken oli vaumiž abutada eläjile .Hän oli venälaižes küläspäi i pagiži vaiše venäks .Minä el’genzin , miš hän pagižeb , no iče en mahtand čomin pagišta venäks .Konz Anni tuli meidennoks , ka minä ezmäižen kerdan čududelimoi , kut mamoi čomašti pagižeb hänenke venäks !Edel minä en kacund-ki sihe .Meiden Laht-küläs kaik mahtoiba pagišta venäks , ved’ kaks’kümne kilometrad edemba eliba venänikad jo .No niken ei mahtand muga čomin pagišta venäks , kut minun Polina-mamoi .Eskai tat-ki ei mahtand , hot’ hän , kut minä meletin , mahtoi tehta kaik azjad .I sid’ iški pähä : se tozi om , miše minä en ole minun Polina-maman tütär .Mel’he tuli ühtnägoi , kut mindai žalleičiba külähižed akaižed , kut mindai kaiken tahtoiba ištutada stolan taga , adivoičetada , antta parahim palaine , sanudes : "Ken völ-se voib žalleita ?".Minä en el’gendand necidä , meletin , miše kaikihe lapsihe ristitud oma hüväsüdäimeližed .
"Kenen olen siloi minä ?" No sid’ minä uinzin , vajuin tervehtuzun’he .
Homendesel heraštudes nägištin tatan i maman modod minun päl :
– Nu , Veraine , pöl’gästoitid meid !Kaikes ös sil’mid em umbištanugoi .Mi sinei tehnus oli ?Joid-ik vilud vet edahaižes kaivospäi ?Ved’ sinei kaiken aigan sanum – ei sa necidä tehta !Ei sa tulda kaivonnoks .Se om mugoine süvä i vilu .Voib upota siš .
– En ota enambad nikonz ! No tö ved’ et mögoi mindai čiganoile ?
– Ken sinei necen tühjan azjan sanui ? Min sinä !Ka čiganoid-se ei ole .Kerdan vaiše oliba-ki meiden küläs .Kuspäi otad ?
– Algat mögoi ! Minä linnen kundlijaižen !Nikonz en joškande vet kaivospäi .
Kacuškanden Al’ašt .Hänele-ki en anda läheneda kaivonnoks .
Minä tervnin , i hätken neciš en meletand tarkas , kuspäi mindai ottihe i ken om minun mamoi .
Minun vepsläine oza
вепсский
Младописьменный вепсский
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Зайцева Нина Григорьевна
Мое вепсское счастье
русский
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-