Тексты
Вернуться к списку | редактировать | удалить | Создать новый | История изменений | Статистика | ? Помощь
Anatolii Petuhov. Sit' - sarnaline jogi
Anatolii Petuhov
Sit' - sarnaline jogi
вепсский
Младописьменный вепсский
Homendezzor’ahasai
kalanikad ištuiba nodjonno .Ei olend tahtod magata , ka i nece hil’l’ i tün’ ö oli mugoine čoma !
Hämäraine sebazi vanhan kanghan , i se oli mugoine kuti sarnaline i vähäšt pöl’gästoitai .Pakuižed pedaitüved hoštiba kudmaižen sädegiš , pedajiden päl hoštiba tähthad , a alahan oli ani pimed .I neciš pimedas kaiken aigan mi-se robaiži i räzäiži ; erašti kului miččen-se lindun lühüd än’ , kuti unes tehtud .Oli neniš sarnaližiš äniš mi-se mugoine , mišpäi ei olend tahtod pagišta i likuda , sikš prihaižed ištuiba hilläšti likumata .
Hanh’ pidi kädes necen oružjan vedenaluižen ongitesen täht .Hän tarkas kacui sidä kaikiš polišpäi .A nügüd’ hän kacui lämoihe .Hän el’genzi , miše ičeleze ei voi tehta mugošt oružjad , ei ole tarbhaižid raudturuid i toižid paloid .Ka hän ei meletand-ki neciš .Hän meleti , kut hän eläškab verhas lidnas edahan neciš sarnaližes Sit-jogespäi , neciš järvespäi , kus om muga äi kalad , hilläs Semenihaspäi i mecaspäi , kus hänele om tutab jogahine tehut , jogahine peitsijaine .Hän tahtoi sidä endustada , no ei voind .Nügüd’ , konz lopihe hänen nece üksjäiželo , hän el’genzi , miše äjad langoiden sadad metrad sidoba händast neche agjaha , kus oli ei voi sanuda , miše ozakaz , no joudai i holetoi laps’aig .
– Kule-ške , konz sinä lopid školan , ka jäd-ik tänna ? – küzui hän Vit’kal .
– Ka , jän !
– A midä radaškad ?
– Kutak midä ? Lähten radmaha ,mectamaha .Naku san dengoid , i tat ostab minei oružjan .Hän iče sanui .
– Kaiken-se ed voi mecata igän . Ku sinä ed kazvand küläs , ka pagened täspäi .Konz lopid kahesanden , vai kümnenden klassan i pagened .Lähted kuna-ni opendamhas …
Vit’ka kingiti ougil .Hänele tuliba mel’he tatan sanad mehen sijas neciš mirus i elos , man väges , siš , kut tatale sanutihe : "Ku Viktorale tuleb mel’he pörttas tänna , ka tulgha , otam radole ."
Siloi tat sanui necile : "Mö Viktoranke meletam ühtejiččikš : ku se ei linne kaikeks aigaks , ka mikš pörttas külähä ?Mikš zavot’t’a kaiken necen ?"
I nece oli tozi .Nece pätuz pörttas Semenihaze oli ühthine , norembil i vanhembil kanznikoil .
– Kac , sinä oled vaitti ! – sanui Hanh’ .
– Minä meletan , kut sinei sanuda , miše sinä mindai el’gendaižid … Kuverz’ aigad mö tänna astuim ?Ik nel'l' časud ?A ku oiktaha mända , ka sid’ vaiše kümne kilometrad linneb , ei ole enambad .A minä , miše miččes-se kalatomas redukahas jogižes ujuhtamha , kaks’kümne kilometrad astuin lidnas .Vai olim mö tatanke Sorežjärvel ,ka sihesai ani kuz’kümne kilometrad oli , pidi ecta mašin , da völ üks’toštkümne kilometrad jaugoin astta .Ka minä Sitin tagut , Vanhan starican tagut , necen čudosižen järven tagut jäižin külähä .Ka völ mec !Naku linneb minai oružj , otan koiran i mecaškanden oravid , tedriden kimile lähten …
Hanh’ el’genzi , miše Vit’ka pagižeb muga , kut meletab .I hän uskoi , miše Vit’kal linneb sügüzel oružj .Linneb koir , i hän käveleškandeb mectamaha oravid .
– Sinei om kebnemb . Sinai om nece oružj vedenaluižen ongitandan täht .Tat völ oružjan ostab .A minai ei ole nimidä .Oli Kaizer ka sidä-ki nece jomar’-vargastai rikoi …
– A tedad-ik sinä , kuspäi minai nece oružj , mask , lastad ? Meletad , miše tat osti .Ka ei , minä iče sain dengoid .Muloi kaks’ kud meiden kudenz’ "B " klass radoi plodopitomnikas .Minä sain ani surid dengoid .Minei täudui dengoid oružjale da völ jäi-ki .
Sergei kacui tarkas Vit’kaha .Sid’ sanui :
– Minä-ki tahtoin sada dengoid radol !
– I sad ! – sanui Vit’ka .
– Nu täudub baffalidas ! – ühtnägoi sanui Hanh’ . – Pigai homendez tuleb …
Sergei i Vit’ka kacuhtiba ümbri .Öhämär tozi-ki kadoi kuna-se , tähthid ei nägund jo , näguškanziba pud .Hanh’ libui , oti katl’aižen .
– Tegem čajušt i lähtem ongitamha … A möhemba lähtem kodihe , – sanui hän lähttes vet tomha .
Sergei kacuhti Hanhen taga i zavodi tacta nodjoho haugoid .Hän pidi päs sidä , miše Kaizeran surman jäl’ghe Hanh’ ani vajehtihe .Midä-se kuti hänespäi kadoi . Ei ole jo nenid käsköid , opakoid starinoid .Kacu , nügüd’-ki iče läksi vet .
"Jose nece Vit’kan tagut ?" – meleti Sergei . Nece Hanhen vajehtez oli Sergejale mel’he , no se kut-se i holdutoiti händast .
Hanh’ kodihe völ nikonz ei tond muga äi kalad .Darja ruši havadon i ahkaiži .Hän kacui kalha äjak-se aigad , sid’ sanui pöl’gästusiš :
– Sanu-ške , kuspäi otid ?
– Midä ? Ik kalad ?Ka vedes !Kala ei ole sen’ , mecas ei kazva .
– Ala minei kelasta ! Minä sindai küzun : kus otid ?
Hanh’ nagraškanzi :
– Ka ongitin .Naku kus .
– Kelstad , kelastad , kelazsu ! Nägen sinun huiktatomiš šil’mišpäi , miše kelastad !
Hanh’ abidihe .
– Ka midä minei kelastada , – sanui hän komedambal änel . – Mäne , küzu Pahomovoil . Olim Vit’kanke .Vai Sergejal …
– Küzun-ki ! Tedištan !Ken voib uskta , miše necen kogon ongele said ?
Darja joksi irdale , a Hanh’ amurzi vet , joi sidä , veri laučale .Hän ani ei küzund , kenennoks läksi mamoi .
"Vit’ka tämbei ei ole radnik ", – meleti hän . Hänen ougad kibišiba sel’gšaugun läncišpäi , sel’gän poroti .Hän saupsi sil’mäd i sid’ nägišti Tan’aižen modon .Mod oli mugoine opalahine , kuti kündliš .I Hanhele johtui pähä , miše hän Tan’aižen nägi sil päiväl , konz riktihe Kaizerad .Hänel sündui mugoine palab taht nägištada händast , kävuda Šumilinoidennoks .No sid’ tuli kodihe mamoi .Hän seižutihe kündusennoks .
– A voi , Sur’ Sünduižem ! Mikš laučal-se venud ?Jose ei ole sijad ?
Hanh’ ei avaidand sil’mid .
– Jose magadad ?
Hän oli vaitti .
– Kacu , kut väzui ! Severdan kalad toi !– Darja tuli havadonnoks . – Avoi-voi ! Ahvened-se kuti virzud , – sanui hän hilläs .– Kut niid puhtastada-se ühtel kädel ? – hän oti kädehe ühten ahvenen . – A voi , ned jo puhtastadud om ! Nece ka nece !Kuivadan , ka tal’veks maimoid täudub .Äi saiba , äi .A minä-se poigan päle kidastin !Oliži pidanu čajul jotta , antta maidod , a minä kidanke tacimoi .Nügüd’ näl’ghižele tarbiž magata .Ka midäk nügüd’ ?Pidab päč lämhä panda …
Hanh’ kaiken necen kuli .Hänele oliba mel’he nene maman sanad , se , miše hän el’gendab , kut poig om väzunu .Ka maimoid ei täudu kaikeks tal’veks , no kaiken-se om !I sid’ Hanh’ tozi-ki uinzi .
Hän nägi uniš , miše hän radab jügedal kombainal , radab öd i päiväd , lebuta .Tan’aine pakuižes platjoižes tuleb hänennoks pöudole kaikuččel päiväl , tob päilongikš täuden katl’aižen keittud ahvenid .A kolhozan pämez’ seižub pöudon röunal i kidastab : "Täudub rata ! Lebaitte !Sinä jo dengoid said ei ühtele oružjale !Ota , naku sinei oružj , mäne , ambu tedrid ".
Sid’ mi-se lanksi , kombain mäni pilazmoile , i kaik kadoi …
– Naku mitte minä olen ! – kulišti hän mamoin änen . – Käzi-se nimidä ei pidä . Kacu , noustatin prihan !
– Midä om tehnus ? – küzui Hanh’ .
– Ka kacu päčinsaube vil’skahti kädespäi . Se hul om , naku en voind pidäda …Juraidab , kuti pajas .Varasta-ške , minä sinei maidod ton .Jod da mäned sarajile .Ika minä tägä judaidan .
Darja hotkašti toi padan maidod , leibpalan .
Hanh’ ištuihe .
– Midä sudal oli ? – küzui hän .
– Ka midä vaiše ei olend ! Kaik külä kogozihe .Klubha ani ei mülünugoi , iknoiden al seižuiba .Minä-se klubas olin , ani ezmäižel rädul …
– Nece hüvä om , – keskusti paginad Hanh’ . – Midä suditihe-se ?
– Koume vot türmad . Sid’ vedetihe-ki .Ezmäi-se kaikil oli mugoine mel’ , miše vähä anttihe .No konz lapsed da hänen ak kidastaškanziba , ka kaikile žal’ tegihe .A midä teged ?Vedetihe .Äi hänel oli nenid pimedoid azjoid .Erasid mö em tednugoi-ki .Sinun Kaizerad-ki johtutadihe .Iče prokuror sanui .Sanutihe , miše hänel ei olend valdad ampta , hot’ Kaizer oli-ki händikaz .Kaiken heiden kodielon lugetihe …
– Ken nügüd’ brigadiran linneb ?
– Ka om jo ! Varasta , minä völ maidošt ton !
Darja joksi pertedeshe , toi maidod i jatksi :
– Ka Pahomovan Nikolai , kut mö kaik meletim , muga tehtihe-ki .Tämbei hän jo tuleskeli kaikuččele sanuda , kuna radole mända .Meil-ki oli .Küzui , kut elän ,kuverz’ maidod fermalpäi otan .Minä sanuin , miše litran .Hän käski otta severdan , mi verdan pidab .Völ ližazi , miše maid linneb odavamb .Tarkištadihe i löutihe mitte-se viga .Ottihe maidos enamban .Äjak oli päle anttud , ka pördutadas maidol …
– Kus sinä olid-se ? Ik Šumilinoidenno ?Läksi-k Sergei radole ?
– Ei , olin Pahomovoidenno . Nägin , miše Vit’ka läksi radole .A Sergejad en nägend .Heiden Tan’aine-se lidnha eglai ajoi …
Hanhen rindhiš tegihe vilu .
– Jose lidnha ? Mikš ?
– Ka opendamhas . Tahtoib olda lekarin .Jose ed tedand ?
Hanh’ kingiti ougil .
– Hän meil-se oli , – jatksi Darja . – Tuli kuti minunke prostidas . Nu minä sanuin hänele , miše sinä mecha läksid .Hän lanksi opalaha , no nimidä ei sanund .Ka , ajoi Tan’aine , ajoi , – hengahti Darja .
Maman sanad i hänen žalleičendkaceg kuti abidoitiba Hanhed .Midä hän voib teta heiden Tan’aiženke kosketusiš ?Hän tahtoi min-se sanuda , no jäi vaitti .
Hanh’ tezi , miše Tan’aine hätken ei voind pätta , mända-ik opendamhas lidnaha , vai lopta tägä keskškolan .Tedan , sikš valiči lidnan , ku Hanh’ abidi händast sil päiväl , konz nece brigadir rikoi Kaizeran .Necen jäl’ghe hö ei nähnugoiš .
Miše mamoi ei homaičiži , kut Tan’aižen ajand vei händast pahaze mel’he , Hanh’ küzui :
– Om-ik Tol’ka Aks’onov völ bol’nicas ?
– Ka ved’ sobatan sanutihe , miše völ nedalin linneb sigä . Jose unohtid ?
Hanh’ ei sanund vastha nimidä .Hengel oli tühj , tusk .Hot’ hän ei nägend Tan’ašt nenil päivil , no tezi , miše rindal om ristit , kudamb meletab hänes , Hanhes .I nece ristit om vaumiž tulda abuhu – vaiše kucu !A nügüd’ !
– Tarbiž-k sinei midä-se abutada ? – küzui Hanh’ mamal .
– Ei tarbiž . Iče tegen kaik azjad .Mäne , lebaitte !
Hanh’ jügedas libui jaugoile , läksi kündusennoks , kacauzi kerandeshe – vet oli vähä .
– Ala mäne , minä iče ton vet ! – sanui Darja .
No Hanh’ oti vädrad vaitti i läksi vet kaivole .
Sit' - sarnaline jogi
вепсский
Младописьменный вепсский
–
–
–
–
–
Анатолии Петухов
Сить - таинственная река
русский
"
"
—
—
—
—
—
—