Тексты
Вернуться к списку | редактировать | удалить | Создать новый | История изменений | Статистика | ? Помощь
Natalja Anhimova. Rürik Loninan jäl’gestuz toižile sugupol’vile
Natalja Anhimova
Rürik Loninan jäl’gestuz toižile sugupol’vile
вепсский
Младописьменный вепсский
Necen
kirjutesen minä kirjutin , konz mö , muzejan radnikad , vaumištim ozutelusen "Rürik Petrovič Lonin – vepsän rahvahan geroi ".Mö tahtoim starinoita kaikile ristituile lidnoiš da küliš , a ei vaiše meiden muzejas , siš , midä mö tegem jo äi vot , miše rahvaz teziži , kut Rürik Petrovič navedi ičeze kel’t , rahvahan veroid , kodimad .Hän tegihe ozuteseks kaikile .Neniš voziš muzejas om keratud äi materialoid hänen polhe , i tuli küzund : kut paremba ozutada niid ?Mugažo pähä tuli idei kerata muštlotesid ristituil , ked teziba händast , da ezitada niid .
Völ ližadan , miše 2025. voden augotiž oli ozakaz aig minun täht : pidin kädes da lugin ezmäižid R .Loninan kirjutesid – sarnoid , pajoid , muštatesid , – miččid hän kirjuti vepsän kelel Petroskoiš vozil 1956–1958 da oigenzi počtadme Kelen , literaturan da istorijan institutha .Nügüd’ ned kirjutesed oma Institutan arhivas .Tal’vel ehtoidme da öidme minä kuti pagižin hänenke .Mugoižen melenke minä , armhad lugijad , tahtoin kirjutada muzejan augonpanijan Rürik Petrovič Loninan polhe .
Mäneb aig , jokseba voded , a mö jatktam kaita meiden südäimiš necen ristitun nimed da azjad .Rürik Petrovič sündui sügüz’kun 22. päiväl 1930. vodel , a toižhe mirhu läksi heinkun 17. päiväl 2009. vodel .Rürikan laps’aig mäni voinan aigan , – kaik lähtliba küläspäi , vähä ken pagiži kodikelel da eli surel perehel .Midä tehta ?Rürik Petrovič tezi .Hän läksi elämaha külähä , Šoutjärvehe .Jäl’ges hän openzihe lidnas , a möhemba radoi sovhozan töpajas .Ka , kaikuččes ičeze haškus hän meleti , kut paremba da oiktemba tehta , a päs pidi , kut eläbzoitta rahvast .
Mihe laps’aigas harjened , sidä igän muštaškanded – muga sanutihe ende .
Rürik sündui sures perehes vepsläižes Kaskez-küläs .Tat , P’otr Ivanovič , radoi Piteriš , kut toižed-ki vepsläižed mužikad Änižröunaspäi , sikš pol’ vot händast ei olend kodiš .P’otr Ivanovič oti mehele F’okla Petrovna R’apčikovan perehespäi , mitte eli Mecantaga , Kaskezaha .Priha nägi , kut mam F’okla äjan radoi da voi kebnas tehta mittušt taht mužikan radod .Poig kirjutab kirjas , kut voinaigan , konz tat oli frontal , mam lendi truban kaks’žiruižen pertin katusele .Külänikad čududelihe : mitte rohked ak oli !Paginas voi kulda , miše F’okla oli hüvä emäg , hänel lähtiba lujas magukahad pirgad da kalitad .
Rürik – mitte nimi om !Voib olda , nimi andoi-ki hänele mugoižen ozavan elon !Ken tedab ?Jo siloi , konz Rürik oli eläb , ken tezi händast , ken hänen azjan tezi – se el’genzi , miše nece om sur’ znam vepsän rahvahale .
Rürik Petrovič lujas navedi ičeze kel’t .Hän pajati Vepsän rahvahan horas enamba 50 vot .Siloi voi nähta , miččel armastusel hän pajati – kaik äned tegi tarkas .Vastusil pagiži vaiše ičeze kelel .Naku om anekdot Rürikan polhe .Kerdan hän tuli paginale noren horan pajanikanke – starinoiči hänele vepsän kelel , a se kundli da muhazi .A Rürik äkkid midä-se küzui .A se andoi vastusen venäks : "En el’gendanu nimidä ".Rürik čihoti sil’mäd i sanui : "Glup oled ".Sil aigal hän kerazi vepsän fol’klorad , kirjuti pajoiden tekstoid , lühüdoid pajoižid – Rürik toi materialad horan pämehele L’udmila Melentjevale .Nügüd’ niid mušttas , a miččid-se pajoid ottas pajatamha .
Rürik Lonin lujas holdui keles da meleti siš , kut sidä voib kaita .Konz hän mäni školha opendamha lapsid , ka , kut mušteltas , ei vaiše openzi kel’he , no andoi erazvuččid elontedoid-ki .
Sid’-žo sanun , miše ezmäine sija , kus avaitihe Loninan ozuteluz necil znamasižel vodel , om Suomalaiž-ugrilaine škol E . Lönnrotan nimel Petroskoiš .Meletan , se mugažo om znam : jo äi vot Karjalan pälidnas radab škol , kus voib opeta vepsän kel’t .Muga ezmäine stend zavodihe muzejan radnikan L . V . Bobikovan sanoišpäi siš , miše voib rindatada Rürik Loninad i Elias Lönnrotad : molembad holduiba rahvahan keles .
Ozutelusel voib tedištada , miše Rürik Petrovič kirjuti vepsän da venän kelil .Ezmäižen hänen kändmižen radon oli "Iisusan elo " -kirj .Kirjoiš voib lugeda meiden Änižen randan vanhoiš starinoiš , tundištadas vepsän fol’kloranke , rižada , kut vepsläine kirjutai starinoičeb venäks .
Pal’hiš pertišpäi Rürik Petrovič kerazi ühthe sijaha vanhoid kaluid , erasid niišpäi baboid lahjoičiba .Koumetoštkümne vot hän tegi muzejad , da oliba hänel sebranikad i abunikad .Nikolai Mel’kin radoi mašinal da vei toižiš külišpäi surid kaluid .Läz muzejad eli Ivan Polin – hän ozuti muzejad da mugažo abuti kerata kaluid .Školan openikad eciba külidme midäse da toiba muzejaha .Nel’l’ školan openikad – Al’a i Tan’a Spirkovad , L’uba Kurganova i An’a Jaršina – oliba ezmäižin Loninan abunikoin .Jäl’ges kaluid toiba toižed neičukaižed – Nataša Markova da Sveta Zaharina .Rürik sanui , miše hän tegeb muzejan niiden ristituiden täht , ked zavodiba eläda vepsän mal , miše hö tezižiba , ked oma vepsläižed , kut hö radoiba , midä mahtoiba tehta , midä pidiba päs , da starinoičižiba necen polhe ičeze lapsile .
Nügüd’-ki školan openikad vepsläižiš külišpäi paksus tuleskeleba muzejaha .Ka , kundlijoid vodespäi vodhe tegese vähemba da vähemba .Paksumba kacmaha muzejad tuleba Moskvan da Piterin eläjad .Meletan , miše muga kaikutte mez’ voib tundištadas vepsän kul’turanke , kulda vepsän kel’t da otta pähä parahimid znamoid .Nügud’ paksumba lugetas vepsläižid muštlotesid , niid fotografiruidas – voib olda , ned abutaba elos !
Rürik Petrovič oli äipoližen ristitun .Hän ei olend vaiše fol’kloran keradajan , muzejan tegijan , kirjutajan , hän oli völ pirdajan , vepsän kelen opendajan , Vepsän rahvahan horan pajanikan , kädekahan mehen , poigiden tatan – da mugoižen , miše poigad jäl’ges tatad jatktaba tehta hänen azjad .Vanhemb poig Sergei om hüvä pertiden mastar’ , noremb Viktor – Suren voinan istorijan kaičii , hän kävub mecoidme joukus , mitte ecib voinan aigan jäl’gid .Meletan , miše kaikuččele vanhembale nece om lujas kalliž .
Sil znamasižel Rürikan vodel mö ezmäks lugim hänen ezmäižid kirjutesid , pidim kädes vanhoid lehtikoid , miččed oli kirjutadud 69 vot tagaze !Vaumištim "Rürik Petrovič Lonin – vepsän rahvahan geroi " - ozutelusen da avaižim sen Petroskoin školas .Om planoiš ezitada ozuteluz sügüzel Petroskoin universitetas , a tal’vel veda se ozutamha Kondopoga-lidnan kirjištos .
Sügüz’kun 22. päiväl Rürik Petrovič Loninan muštoks pidetas pened "Loninan lugendad " Šoutjärves da Loninan urokad školas .Päs oma mugoižed meled : tahtoiše , miše enamba mehid teziži Loninan rados i , voib olda , ken-se uzil sil’mil kacuškab ičeze kodimaha i mugažo tegeškab hüvüt ristituile .
Rürik Loninan jäl’gestuz toižile sugupol’vile
вепсский
Младописьменный вепсский