Тексты
Вернуться к списку | редактировать | удалить | Создать новый | Статистика | ? Помощь
Alina Gapejeva. Ruattu – ei muattu
Alina Gapejeva
Ruattu – ei muattu
карельский: ливвиковское наречие
Новописьменный ливвиковский
Tänävuon
Vieljärven sovhouzu täytti 65 vuottu .Sovhouzas ruadoi Heččulan , Kolatsellän , Piihtlahten , Pannilan , Varloin , Jyrgilän da muuloin lähikylien eläjii .Kirvesjärvespäi rodužin olii Marija Iljinična Ivanova on ruadanuh sovhouzas enämbän 50 vuottu .
Konzu tulin paginale Marija Iljiničnan luokse , olan’n’at oli jo pastettu .Rahmannoi emändy käski čuajule da saneli omii mustelmii lapsusaijas .
Konzu voinu algavui , Mašal oli vähästy enämbi kymmendy vuottu .Suuri Ižänmualline voinu tuli Kirvesjärven kyläh ylen terväh , voinan yhtendennytostu päivänny .Miehet suadih kuččuliput frontale , heile oli käskietty tulla Vieljärveh kerävyndypaikale .Vojenkomuatan luo oli äijy rahvastu : rahvas kaimattih omii tuattoloi , ukkoloi , vellilöi da poigii voinale .Maša täytty vauhtii račasti hevol Vieljärveh nägemäh omua tuattua Ilja Jegorovič Česnakovua enne voinale lähtendiä .– Ylen äijy rahvastu kerdyi silloi kylän keskuččah , mustelou Marija Iljinična . – Kengo ikti , kengo nagroi , eräs soitti , toine pajatti častuškoi . Rahvas uskottih , ku voinu ei rodei pitkyaigaine .
VARAVUKSIS
Tyttö jäi elämäh muaman da vellenke .Kylä tyhjeni .Naizet vie kodvazen aigua ruattih Kirovan kolhouzas , sit kyläh tuldih suomelazet .
Naizet lapsienke da muut eläjät otettih tärgiet vešit , lehmät da lähtiettih pagoh meččäh .Nälläs da varavos yhtet elettih muapertizis , toizet – šalaššulois .Kolmen kuun peräs pagolazet kiännyttih omih kodiloih , tiijustettih : suomelazet karjalazii ei koskieta .
Darja Nikolajevna Česnakoval pidi kuitahto syöttiä kaksi lastu .Maša-tyttärel ei ozannuh opastuo , školan sijah häi lähti ruadamah kirpiččyzavodale Štekin kyläh .Koin da ruadokohtan väline matku oli seiččie virstua , astuo pidi mečäči .Huondeksel da ehtäl oli pimei .Varaigo tyttö ?Tiettäväine , varai .Ga häi iče voitti omat varavot – pajatti astujes .Zavodal tytöl oli jygei ruadua :hoikis sovis da pal’l’ahin jalloin häi kandeli čuuruu , vetty da laudoi ruadopajah .Sie käzin azuttih kirpiččöi .
VOITTUO VUOTTAJES
Rahvas ylen äijäl vuotettih kirjazii frontalpäi .Paiči kolmekolkuzii kirjazii poštankandai jagoi suruviestilöi da viestilöi tiedämättömih hävinnyzis .Hädä tuligi Česnakovien pereheh .Kogo voinan aijas tuatas tuli vaiku yksi kirjaine .Omat tiettih , ku häi oli Priäžiä puolistamas , sit händy otettih vangih .Enämbiä hänes ei tietty nimidä …
Voitto ylen äijäl kebjendi rahvahan eloksen .Mašan pieni palku sežo oli avunnu .Muamo da tytär ostettih ombelusmašin .Kirovan sovhouzu salvattih 1950 vuozien allus .Rahvas ruvettih lähtemäh elämäh toizih kohtih .A Štekis sil aigua elos jatkui : oli kylänevvosto , škola , laukku da feršalipunktu .
NAIZEN OZA
Marija Česnakoval sil aigua oli 21 vuottu igiä .Čomah da kirmieh neidizeh kačottih lohkon parahat sulhazet .Neidine mieldyi pörhöpiäbrihah , kudai eli susiedukyläs .Maša meni miehele da muutti sugunimen .Kirvesjärves eläjes molodoit suadih nelli lastu .Ga perehsobuu ei roinnuh …
Nygöi Marija Iljinična mustelou , kui eron jälles muuttihes elämäh Štekkih .Sie hyö elettih aitas , kudaman Marija terväh pani kundoh , muutti eländypertikse .Marija oli ruadai naine .Ezmäi häi ruadoi kabrastajannu , sit hebotahnuos , dai raudoi ahkerasti : puhtasti heboloil bokkii , syötti da juotti .Oligi rakas hebo Čaika , se oli mielevy da kuundelii .
RUADUA KAHTEH VUOROH
Ministerstvan käskys 25. kevätkuudu 1956 perustettih Vieljärven sovhouzu .Sovhouzah ruvettih kuulumah endizien rahvahakkahien kylien kolhouzat da MTS :at (mašinoin da traktoroin stansiet ).
Myöhembi Vieljärves rodih žiivattufermu , kunne vuvvennu 1973 Marija Iljinična tuli paimendajakse .Läs kahtu sadua piädy viettih kezäpaimenduksih .Tavan mugah net lehmien kezäpaimenduskohtat oldih hyllättylöin kylien mualoil .Marija Iljinična paimendi Varlois .Se oli loittoine čuppu , sie paiči tiihielöi da puarmoi lehmii voidih syvvä hukat da kondiet .
Paimoi joga päiviä oli karjan kel : vihmas , räkes , ei tiedänyh väzyndiä .Häi kačoi , ku lehmät syvväs da juvvas kylläl , ei pajettas .
Myöhäzel sygyzyl lehmii viettih järilleh fermah , kus Marija Ivanova jatkoi ruavon jo žiivatanhoidajannu .Sit aijas häi eläy Vieljärves .
Joga päiviä Marija nouzi aijoi huondeksel da ruadoi yössäh , hänel oli vägie ruadua kahteh vuoroh .Naine aiven oli rizinsuappualois ,toiči ozuttihes , ku häi ei heitä niilöi ni yökse .
Se nygöi joga ruado on kebjiembi , sanommo , enne lehmii syötettih iče ruadajat .Marija Iljinična syötti kymmenii lehmii , vedeli sidä jygiedy deležkiä syömizienke , lykkäili heiniä hangoloil da kandeli jygielöi kartohkuviršilöi .
Höšettygi enne longettih iče .Maša-buabo mustaugi , kui sovhouzan ruadajat varattih jiädy kezäkse .Hyö viettih jiäpalat järvespäi suurih haudoih .
Moizis jiäl da opilkoil täytettylöis havvois piettih maiduo kezäl .Kyläs oli oma maidozavodu , vahnat eläjät mustetah , ku sie kai jiämaiduo luajittihgi .
Nygöi Marija Ivanovan ruavos mustoitetah hänele annetut gramotat , kuduat ollah ruokos yhtes toizien tägrielöin dokumentoinke .Niilöin keskes : "Pobeditel’u sotssorevnovanij ", "Udarnii trud " da muut .
Marija Iljiničnan kodi seizou mägyričäl tien rinnal .Ikkunaspäi häi kaččou , kui ajeltah mašinat da traktorat .Vie häi ylen äijän suvaiččou ristikanzoi , ei voi eliä rahvahanke pagizemattah .Lämmäl aijal häi lähtöy pihale kepinke nägemäh omamualazii da pagizemah heijän kel elokses .
Ruattu – ei muattu
карельский: ливвиковское наречие
Новописьменный ливвиковский