Texts
Return to list | edit | delete | Create a new | history | Statistics | ? Help
Iäl’l’in’ el’än’d
Iäl’l’in’ el’än’d
Karelian Proper
Dyorzha
Rubin šanomah
iččid , kuin mi el’in .Mi olen jo vanh , muis’an kaikk šub i puamet’t’ miwl om viäl’ hyv .Ka kuin el’imm ran’š , el’imm my emm äijäl’d’ hyviin .Ruaduw ol’ äij , kez’r’ät pidi da kudua , kävl’imm holstiziss .I kuin yhet bahilkzet ošštah , ka n’äis’s’ kävyim öbidn’äll kir’ikköh .Mänet a dorgall et pan jalgah , panet kainloh a kengätt aššut .I ka n’äidä omakš igiä i žal’eičimm , kaiken ijän i pidimm , poka vanhistuimm .Jallašš ka bahilkzet oldih , a piäl’l’ä kudoimm sarfnoi pid’im , oldih kar’ilzet sarfnat kuvott .Oldih t’omnii šin’ii , kaikil šub yhemmuazet oldih , kruašinhizet , kruašin star’innii kruašin ol’ , vanh kruašin .A viil’imm ombl’im ič , kaikk käz’l’öil’l’ i ruadoim kaikki ruadloi käz’l’öil’l’ .I pellošš i kyndimm hebz’ill , i haraimm i kaik šub ruadoimm .
A piäššä mid’ä ?
A piäšš ol’ sorokk , kar’ialan’ sorokk , sorkat oldih , fatan’ , i viäl’ ei jollun n’imid .Emm n’ägennyn hyvyšt n’imid , a ka vanhistuim , i n’ygyn äjäl’d’ hyv el’iä , ei tahot i kuall .A mužkat tož luapot’z’iss kävel’dih ruavoll , krom luapot’t’i viäl’ ei mid ollun pidiä .Ka mužikzet n’iin i kävel’dih .Paida holstin’ štan’it holstizet , kaikk šub oldih omall n’äpil’l’ ruavett .
Kežäl’l’ mi izvesno .Keviäšt , keviä avawduw , rubit pelloll , ogorodu kyndmäh , šid pelloll l’ähet .Kev’iäl’l’ kyl’vät pellon , šid jo tuaht vedmäh rubit , tuahet v ijun’i .Da .Tuahet vejät , a šiid’ jo i l’ähtöw täšš pokossu , rubit n’iitmäh .A n’iittim kaikk käz’l’öil’l’ omill .I jäl’geh pokossua täšš jo pelvaš .Meil’ kaik pelvašt kyl’vettih , patamušt meil’ pelvaš kažvo , i pelvaš ol’ kal’l’is’ .Vot kyl’vimm kez’r’äimm , ičeh varoin pidi jätti pelvašt , kumbzen myät a ostatkat ičel’l’ jätät .Kuvot , kez’r’it kaiken talven , ičel’l’ , ičel’l’ kudoim , iččih varoin vain i kudoimm .A viäl’ kunn ?Dl’a prodaži vet’ .Pos’t’el’n’ikkoi skuat’t’er’it n’äm oldih kaik šub om svai , omu ruadua , omu ruadua oldih kaikk šub .Post’el’n’ikat i poduškoiss nuavoločkzet i kaikk šub oldih holstizet .Vot .
Kuin kudoja ?
Post’el’n’ikku kuvot , kuin ruavat doroškzet post’el’n’ikkah , a paikat , paikkoi kuvot , kuin holsan kuvotah , šiid višvaičet iššut paikkua .A skuat’t’er’i , skuat’t’er’i asob skuat’t’er’i , a rangz’i kuvottih , rangin’ muat mis’s’ magaimm , n’äil’l’ oldih uzor , poimimm .Poimimm , a patom kudoimm lawvanke , lawvall .
A kuim poimija ?
A poimimm kanghaš poimit n’iaglall i polučaicca uzori , da da .T’iäl’ poimit kanghašš , a n’ičonkoin tagukš panet lawdzen , a šiid lawvais’t noštlet i tiäl’ kuvot uzoru .Da i l’iänöw uzrat .Vot ka skuat’er’loi i rangz’i šen’in kuvottih .Da lang , pidaw hyv lang , da i pelvaš pidäw hyv .Har’juat , oldih har’jat muazet , har’jut kahičč ato i kolmičči paikkoih varoin , patomušto .Pandih pelvašt l’igoh , kaššettih viihd’ittih šiäl’d’ valgit .Ka paikkoih ed skuat’t’er’loih varoin .A post’el’n’ikkuh hoikk , lang hoikk pidäw , nu vain što kruas’it vet’ hiät .
A mil’l’ä toko kruas’ija ?
Ol’ kruaskuw , ol’ .A kois’s’ kruas’ittih l’epäl’l’ .Da , l’eppiä strugaijah , ka veičel’l’ l’ei , očist’ut i patom čugnoih pannah .Kiahtetah i täh i makaidih langua i täd , i holstua .I l’iänövi , kuin šanu , n’esous’em keldan’ , a ka kuin kaštanovii cvet .Šom da , šom kaštanovii .A šin’zekši šin’zekši mil’l’ kruas’ittih ?Pogod’ , vrod’ čern’ilall šin’zekš kruas’ittih , čern’ilall .Valgikš bel’immä holsti kuvottu , holsti i l’evtät luugall keviäl’l’ .Ka poka ruadu ei jow , heidä jovell kolt’it pual’ikall .Pual’ikat oldih .Pual’ikall kolt’it tuaš l’evtät luugall .Hy i solniškašš bel’iččettih i ruadučettih valgikš .A šid’ jo ka i ruavat skuat’t’er’loi i paikkoi , i kaikki šub .I lumell da i kodvan lumell , patamušt lum vallottaw , yl’hidä on solnišk , a alahud lum , n’in i valgit vihd’itah .
A mid’ä kod’ilazešta ombel’ija ?
I plat’t’oi ombl’imm , i kar’ilz’i kitaikoi omblimm .Sarfnat oldih , sarfanat kuvottu .Kuvottu oldih sarfnat , ombl’imm , ombl’imm kaikki käz’il’öil’l’ , i mužikoill paidoi , da , paidoi ombl’imm , štan’iloi ombl’im , kaikk holsthiz’ist .Da .Viil’l’ , viil’et paijan , luastofkat oldih ka tiäl’ kainlošš , kainlošš oldih luastofkzet , mužkoin paijois’s’ , nu a štan’iloiss kuin šanu ?
A l’iwštakko ol’igo paijašša ?
L’iuštkot oldih paijois’s’ , n’ygyn vet’ r’ind šantah , r’ind .I višvaidih n’ektorii i višvaidih .
A l’iwštakko ka ol’i kohaldi il’i rannašša , kuin luajittih ?
Kyl’l’ešš , kyl’l’ešš , ran’š oldih kyl’l’eš l’iuštakat ka tiäl’ .Nu ei täšš pualešš a ka täšš , važmešš .Važmešš pualešš oldih n’ybl’z’et i n’ybl’köičičet’t’ih tiäl’ .Viäl’ mid ?
Nu a hattaroida mit’t’yn’äzešt’ä luajittih toko ?
Port’ankz’i ?Hattarz’i ? Hattarzet toš oldih holstizet , kaikk šub oldih holstizet .Holsašt l’eiktah .Hattarzet luapot’z’inken , paglzet oldih .Paglz’ill vejttäh , i kengiččöw uroš i l’ähtöw , päivän i käel’öw luapot’z’iss .Kultah luapot’zet , viäl’ ruaduw .A ruavettih luapot’loi täšt ?Kuin , ei ivašt , ei koivušt , ei , kuin händ naz’ival’i , l’ipovii , l’ipovije oldih , da , l’ipašt oldih luapot’zet , da .Ka n’äidä d’er’ittih l’ipua , i luapot’z’i ruavettih .
A čunua piet’t’ihgo ?
Čuun’ua ?Pijettih , vain pruazn’ikz’in .A čun’ua šilloin val’aidih , val’aidih val’šikat .Čuun’ua , patom kuottih kortiškoi kois’s’ .Šargu kez’r’itäh , lambhan šargua ii oldih muazet val’šikat , val’aidih .Val’aijah n’in potom kortiškoi i ommeldih heis’t , da .A kortiškat oldih borinke , kel’l’ borinke kel’l’ fantz’inken .I fantz’inken ommeldih .
A viel’ä mid’ä piet’t’ih vilulla aijalla ?
Tur’ki , tur’ki , tur’kit oldih , tulupat oldih .Ket hyvin el’ettih tulupat oldih , a ket kun pahemz’in el’ettih , är’mäkk .Är’mäkl’öi n’äis’t šaaroist ruavettih ka .Val’aijah šaarat i ommellah är’mäkän .
A že mit’t’yn’e on , är’mäkkä ?
Är’mäkk pit’k on , piäh ei ow , n’iin , da vorotn’ikk on šuwr’ , vorotn’ikoinke ommeldih štob vorotn’ikan nošštah .A täšš šivtah mil’l’äm but’t’en , i ka i vilull i ajeldih .A muwvanžet tulupoiss ajeldih , ofčinois’t oldih tulupat ommeld .
Nu a kiäššä mid’ä toko talvella ol’i ?
Kiäs’s’ ?Kiäs’s’ kindhat , kindhat oldih nahkzet , nahkzet kindhat , a šiäl’ alan’ šaarašt n’iaglottu .A kel’l’ eij ollun šarguw , to tr’apkoist omblow alzet da i kindhih i panow , urhill .
L’eikkuamah ruista , jalgah mid’ buit’ pand’ih šukin n’eičči ?
Mid piettih ?Pijettih , omblow mis’t kalžut oldih .Kalžut oldih holsašt ommeldu , i ka jalgah kalžut panow .Kakš šolgia ommellah yhteh , ka kuin holst on i kalžut .I ruptetah borzet , ruatah , i kumakhiz’ill l’entočkz’ill i šivutah alhun .I ka n’äis’s’ i kävel’dih naizet .
N’in n’e pohod’ittihgo šukkih , kalžut ?
Kalžut ?Šukkih ei pohd’ittu , nu pohd’ittih , gol’aškat oldih katettu .A hy oldih valgit i ruptettu kuin ka ran’š i šuappaid pijettih ruploinken , borinken .
Alahana ewlun kun šukilla kandua da , kalžuloilla ?
Ei ollun , ka täh šu vain ol’ , i täšš kumakz’ill i šiwtah .Oldih kumakzet , muvanžill oldih ommeldu zast’oškzet , zast’oškz’ill zast’egn’iw n’ybl’z’inken , ruškiz’et l’entočkzet .I ka šen’iin i kävel’dih naizet .Stupn’it , stupn’iloi at ber’esti , täšt koivušt d’er’ittih .Kuin händ nazvaijah ?I ruavettih stupn’iloi , kaikk stupn’iloiss i kävel’dih naizet , a urhot luapot’t’iloiss .
A lapšet ?
Lašt , lapši r’ipakz’ih kruut’it’t’ih , r’ipakzet kaikk oldih holshizet , vot .I lapšet kažvettih , jo ruvettih kumbzet kävel’mäh , pihall hypel’dih , a štan’z’i eij ollun .Šid ommellah štan’zet , a ka tiäl’ tagun , prol’ihz’i jät’ettih , štob kaotell .I ka šen’iin i ruattih .A t’yt’z’ill plat’t’izet , pit’ät plat’t’at , pit’ät , štob jalgat kaikk šub kattais’ .
A jallaš toko piet’t’ihgo mid’ä ?
A jallašš n’imid .Kežäl’l’ kengätt , kaikin šub kengätt , poka vil l’ähtöw .A vil l’ähtöw , kel’l’ om mid panna a kel’l’ ei mid , n’in per’t’is’s' istah , i pihall ei laškittu .A pihall čuun’zet oldih jo , oldih čuun’izet täšš .A vil’ kuin ammuin äjäl’d , ammuin , to ei ollun čuun’z’i , kaikill oldih luapot’z’et .I lapšill luapot’z’et i šuur’ill luapot’z’et .A šid jo ka kuin myä , n’in täšš jo oldih čuun’zet , čuun’z’is’s’ jo kävel’dih .Gorall čuraičim , kel’l’ skammin’ , kel’l’ karabl’ .
Iäl’l’in’ el’än’d
Karelian Proper
Dyorzha