ВепКар :: Тексты

Тексты

Вернуться к списку | редактировать | удалить | Создать новый | Статистика | ? Помощь

Jelena Ruppijeva. Uuzi “Taival” tazavallan 100-vuozipäiväkse

Jelena Ruppijeva

Uuzi “Taival” tazavallan 100-vuozipäiväkse

карельский: ливвиковское наречие
Новописьменный ливвиковский
Tämänkerdaine Taival-al’manuahu on omistettu tämän vuvven merkittävile tapahtumile.
Vuodeh 2020 kuuluu äijy suurdu da merkittäviä tapahtumua. Niilöis enimis sanelougi tämän vuvven al’manuahu, kudai täl kerdua piäzöy ilmah jo kahtettutostu kerdua.
Karjalan tazavallan 100-vuozipäivy on tämän 2020 vuvven tärgielöi pidoloi. Sada vuottutagaperin oli perustettu Karjalan ruadokommuunu. Karjalazet oldih sen nimenandajannu kanzannu, kui iellehpäi ollah tazavallangi. Meijän rahvastu eli nämmil mualoil monii sadoi vuozii. Hyö ollah tämän muan kandurahvahannu oman histourien, kielen, rikkahan da ainavoluaduzen kul’tuuran da perindölöinke. Paginua niilöis rodieugi al’manuahan enzisivulois. Martti Penttonen, Ol’ga Karlova, Natalja Mihailova, Valentina Karakina ollah kirjutettu tarkat da syvät kirjutukset sih nähte.
Voiton 75-vuozipäivygisegi on tämän vuvven al’manuahan kirjuttajien huomavokohtannu. Jygielöis voinan vuozis "Taivalah" kirjuttau karjalazen rah-
vahanrunohuon tutkii, Karjalan tazavallan arvostettu tiedoruavon ruadai Aleksandra Stepanova.
Inehmine on iče kestänyh sen jygien aijan da ku niken toine maltau sanella sit. Aleksandra Stepanova on ičegi tämän vuvven vuozipäivyniekku. Hänel täydyy 90 vuottu. Tutkijan ruado oman rahvahan da kielen hyväkse ei azetu ni kodvazekse. Sit ruavos da Aleksandra Stepanovan elokses "Taivalah" ollah kirjutettu hänen opastujat da kolliegat Valentina Mironova da L’udmila Ivanova.
Tänävuon täydyy 100 vuottu kuulužan karjalazen kirjuttajan, Karjalan rahvahan kirjuttajan Ortjo Stepanovan roindas. Kirjuttai on yhtyigiä meijän tazavallanke. Karjalazes Haikol’an kyläs runon pajattajien suvus rodivunnuon Stepanovan tevokset ollah omas rahvahas da sen ozas. Nämmis tevoksis, kirjuttajan elokses da ruavos suau lugie karjalazen literatuuran tutkijan Natalja Čikinan kirjutukses.
Kirjuttajan vuozipäivän kunnivokse "Taivalah" on painettu sežo hänen vienakse kiännetty "Kotikunnan tarinan" Katkera viesti -oza. Sen kiändäjänny on Galina Lettijeva.
Omat vuozipäivät vuvvennu 2020 pietäh karjalazet Oma Mua -lehti da Oma Pajo -hora. Mollembien kolmekymmen vuottu kestänyh ruado oman kielen da rahvahan hyväkse on nägyvis. Lehten ruavos da merkičykses omii mielii kirjutetah sen lugijat da ruadajat, Oma Pajo -horan ruaduo arvostau muuzikan da rahvahanrunohuon tutkii, Karjalan tazavallan taidoalan arvostettu ruadai Irina Semakova.

Tämä al’manuahu on luajittu rahvahan väil. Runoilijat, kirjuttajat, tutkijat, toimittajat, kul’tuurualan ruadajat, yhteiskunnallizien yhtistyksien rahvas, karjalan kielen da karjalazen kul’tuuran akkiloiččijat da kehittäjätheijän suuri ruado nägyy lugijes. Tämän vuvven al’manuahan kirjuttajien joukos on livvikse, vienakse, tverinkarjalakse da lyydikse kirjuttajua. Tverilästy da lyydilästy kirjutustu ei ole äijiä, ga niilöin kirjuttajien tahtomizet mainittuloin murdehien kirjutetun kielen kehittämizes ollah kiitettävät.
Ihaškoittau segi, ku al’ manuahal on jo oma kirjuttajien joukko. Aleksandr Volkov, Zinaida Dubinina, Valentina Libertsova, Santtu Karhu, Natalja Antonova, Valentina Kondratjeva, Aleksandra Stepanova, Galina Lettijeva da toizet ollah al’manuahan alallizet abuniekat. Voimmo löyhkiä silgi, ku aijan aloh r odieu uuttugi kirjutandah ottavunnuttu karjalastu. Tämän vuvven "Taivalah" enzikerdua ollah kirjutettu tveriläine L’ubov’ Ivanova, vienalazet Nadežda Rastrigina da Tatjana Kirilkina, liygiläine Natalja Gromova. Jogahizen al’manuahan kirjuttajan huolennu on karjalan kieli da karjalaine kul’tuuru, niilöin tulii aigu. Ku ei ollus heijän lujua tahtuo ruadamah meijän kielen da rahvahan hyväkse, vähä midä voizimmo ruadua.

Серебрянникова Оксана Николаевна

Новый «Тайвал» к 100-летию республики

русский
Сегодняшний Taival-aльманах посвящен значимым событиям этого года.
В 2020 году множество важных и значимых событий. О многих из них расскажет альманах этого года, который в этот раз выйдет уже в 12-й раз.
100-летний юбилей Республики Карелия - один из важнейших праздников этого 2020 года. Сто лет назад была образована Трудовая коммуна Карелии. Карелы дали ей название, в дальнейшем и республике. Наши люди жили на этих землях многие сотни лет. Они являются титульным народом этой земли с историей, языком, богатой и разнообразной культурой и традициями. Речь о них и пойдёт на первых страницах альманаха. Марти Пентонен, Ольга Карлова, Наталья Михайлова, Валентина Каракина написали подробные и глубокие статьи на эту тему.
75-летие Победы - тоже в центре внимания авторов этого альманаха. О тяжелых военных годах в "Тайвал" пишет исследователь карельской народной поэзии, заслуженный деятель науки Республики Карелия Александра Степанова. Женщина сама пережила этот трудный период и как никто другой умеет рассказывать об этом. Александра Степанова сама является юбиляром этого года. Ей исполняется 90 лет. Работа исследователя на благо своего народа и языка не останавливается ни на минуту. Об этой работе и о жизни Александры Степановой в "Тайвал " написалиеё ученицы и коллеги Валентина Миронова и Людмила Иванова.
В этом году исполняется 100 лет известному карельскому писателю, народному писателю Карелии
Ортьё Степанову.
Писатель ровесник нашей республики. Произведения Степанова, уроженца карельского села Хайколя из рода рунопевцев о своём народе и его судьбе. Об этих произведениях, жизни и творчестве писателя можно прочитать в статье исследовательницы карельской литературы Натальи Чикиной.
В честь юбилея писателя в "Тайвал" также напечатана его переведенная на карельский язык "Котикуннан таринан" – Каткери виести - оза. Переводчиком является Галина Леттиева.
Свои юбилеи в 2020 году отмечают карельская газета "Ома Муа" и хор "Ома Пайо". У обоих тридцать лет работы на благо своего языка и народа. О работе и значении газеты свои мнения пишут её читатели и сотрудники, работу хора "Ома пайо" оценивает исследователь музыки и народной поэзии, заслуженный деятель искусств Республики Карелия Ирина Семакова.
Этот альманах создан силами народа. Поэты, писатели, исследователи, журналисты, деятели сферы культуры, представители общественных объединений, активисты и сподвижники карельского языка и культуры - их огромный труд виден при чтении. Среди авторов альманаха этого года есть писатели на ливвиковском и собственно-карельском наречиях, тверском и людиковском языках. На тверском и людиковском статей не так много, но желание авторов к развитию упомянутых письменных языков достойно похвалы.
Радует и то, что у альманаха уже есть своя группа писателей. Постоянными помощниками альманаха являются Александр Волков, Зинаида Дубинина, Валентина Либерцова, Санту Карху, Наталья Антонова, Валентина Кондратьева, Александра Степанова, Галина Леттиева и другие. Можем похвастаться и тем, что со временем появляются и новые увлечённые в писательскую деятельность карелы. В этом году в "Тайвал" впервые написали из Твери Любовь Иванова, северные карелы Надежда Растрыгина и Татьяна Кирилкина, южная карелка Наталья Громова. Каждого автора альманаха волнует карельский язык и карельская культура, их будущее. Если бы не их твёрдое желание к работе на благо языка и народа, мало что мы могли бы сделать.