Texts
Return to list | edit | delete | Create a new | history | Statistics | ? Help
Ent’iseštä elämäštä
Ent’iseštä elämäštä
Karelian Proper
Kontokki
Šano
kevättöistä .
Noo , jokoš voipi ?
Voit .
Noo m …myö .Nyt on kevät .No , myö alkoma .Tatehet vet’imä heposella pellolla .Nooh , i ne levittimä šiitä pellolla hyväsešti .No , i šej jälkeh šiitä , pelto kynnettih .Ta aštivoitih .Šiitä kylvettih osra .Yhteh paikkah , toiseh paikkah , eie …tuota , h e …peruna šiitä issutettih .
No , jo , peruna ta i , el’i potakka , no karjalakši potakka .Noo .Issutettih …potakka .A šiitä .N’iillä , noo jo potakkua pit’i šiivota , ne i heinät pois pit’i ottua , a kaikki ta še hyväsešti laittua šiitä , vielä , no tuota , penkkerihilöihi .Noo t .., no a osrua ei pität l’iikuttua , aa osra kun valmistu , hiän .Hänellä tul’i še olki valkie .Noo .Šiitä jö , myö ottima ta l’eikkasima .Šitel’imä .Hyväsesti pantih .
Milläpä leikkasija ?
Čirpillä .Čirpillä leikkasima .Šiitä pantih huasieh .Še .Ky …ta kuivi šiitä huasiešša hyväsešti .No , šiitä .
A mitäpä työ pan’ija huasieh ?
Osrat .Osrat , kun l’eikkuat .Nooh n’i , ne šiitä , šitelet šemmosih n’ippuloih .No , i šiitä je , huasieh kuivamah .Ne kun kuivettih , šiitä jee kantoma riiheh .Nooh , riiheššä šiitä ahettih šinne ol’i , šiel ol’i orret korkiet .No , šinne oršilla pantih kuivamah .Šielä ne kun joo kuivettih , noh , n’i šiitä toisena piänä šiitä puima .Lattiella pantih , levitettih šiitä , i kakši henkie pui n’iitä .Šemmoset ol’i .Keppil’oissä ol’i šemmoset paaločkat n’iissä .N’iil’l’ä šiitä puitih .
A kuin n’iitä šanottih , n’iitä , millä puitih ?
Priušat …noo , priušoilla šiitä puima .A šiitä , vie , kiänneltih ta l’eikattih veičellä , jotta ne hyväsešti jyvät lähettih poikeš .No šiitä tuaš toin’ , toista puolta puitih .Noo , priušoilla .Šiitä kun jo .Ne , toin’i puol’i kun kiän …ol’i kiännelty .Nooh , ta puitih .Šiitä hiäte he …otettih ne olet poikeš , pantih kupoloih .No pantih kupoloih hiät ta vietih pihalla , a jyvät ne jiätih lattiella .Šiitä kaikki kun olet ol’i puituo .Riihen šiämeštä .Noh , pihalla olet vietih .Šiitä h otettih ne kaikki tukkuh pyyhittih hyväsešti .
No ta .Šiitä , puitih šiitä , no jotta ne kaikki ne vihnehet murettih kaikki hyväsešti .Noh i n’iitä monta kertua jaloillah kualeltih ne ris’t’i ris’t’ih , jotta ne hyväsešti tul’is .A šiitä , kun kaikki ne vihnehet mäntih šiitä hienosekši , šiitä pantih šuureh tukkuh .Noh ta .Šiitä jie , muamo rupesi lattiella istuutu ta hiän šitä käs …kiälläh šitä viskasi .Noh , toiseh puoleh šitä hu …kiällä šitä huonehta .Noo .I šinne ne puhtahat , ne , ne jyvät mäntih .A še ruumenet jiätih šiih hänellä , polviel luokši .Noh , i .E šitä , še kul loppu , noh n’i .Viskuanta .Šiitä hiän otti ne puhtahat jyvät šieltä , ottima ta pan’ima šäkkih .No ta kantoma šiitä aittah .No talvekši .
A ne kantoma .Vakoilla i lehmillä kantoma šitä .Ne , akanat šieltä tä ne , vihnehet .Noo .A šiitä käsikivellä jauhottih .Eij ollut šuurta .Šuurie eij ollut , ykši ol’i .Akollahešš ol’i myl’l’y .No šuuri myl’l’y ol’i .No hiän ei ennättät jauhuo tuota n’i kaikilla .A myö käsikivellä jauhoma kun .
A šanottih mylly vain mel’l’iččä ?
Noo , myl’l’ykše meilä šanottih , noo , myllykši .Myllykš šanottih .A još …joškuš k ..myö käyttimä myl’l’yššä tooše , käyttimä .Oiken hienuo hyviä jauhuo tul’i .Noh , a šiitä konša ol’i saan’attu , noh , n’i iče šiitä pienellä kivellä jauhoma .
Mitäpä keittijä il’i paistoja …jauhošta ?
A vie , kakkarua paistoma .Noh , i šuurti …šuurmua šuurtima , jotta voipi huttuo voi keittiä .Maitokeittuo keittimä , noh , i kal’ittua luatima .
Šanokkua , kuimpa kal’ittua luat’ija .
Ka vyö , kal’ittua vyö .Kal’ittua kul luat’ima , n’i myö pan’ima kuorien alaseh .Maitoh pan’ima šen ryyn’in .Še l’ikoosi hyväsešti .Noo .A šiitä myö ruisjauhošta ajel’ima ne kuoret , hoikkaset .Noh , i šen šiämeh panima ta paistoma .Voilla voitima , kon’ešno , no hyvät tultih .
No a huttuo kuin keitettih ?
Ka huttuo keitettih .Erähät k …keitettih kun .Lähettih meččäh n’i .Šakieta huttuo keitettih .Voin kera šyötih šielä .Mečäššä šöimä .Noh , kuori …kuorien keralla .No a kun ken keitti maijon keralla , keitettih koissa .No tuota , noo .
…mitäpä teilä kašvatettih ennen peltoloilla ?
Ka kak …kak… , no , potakkua ta kakrua , ta no kakrua kašvatettih .
A vielä mitä ?
Ka nakrista ta , noo , tuota lanttuo , turnešta , šemmoista .N’iitä , nakrista kun kyl’vimä .Noh ni .N’iitä myö šiitä , kul lähettih Šimana-veikko ta Ol’ka-čikko , ta muamo , kul lähettih meččäh , n’i .Myö Paulan keralla jäimä šiitä , n’iitä kitkömäh .Myö kitkimä tä järvie kyl’pimä .Kon’ešno , myö ol’ima pikkaraišet , ol’ima šilloin .Noo .No a meilä , kun ku šanottih , jotta tuota , mitä maituo šyyvä , n’i myö ne šöimä , a kun šano muamo , jotta täšt ei pie l’iikuttua , n’i myö emmä l’iikuttat n’iitä , myö šen .A šiitä alkoma illalla vuottua , jotta kun hyö kot’ih tultih ta šiitä keitettih .A myö kävimä mečäštä , okšua keräsimä , auttoma heitä .No , jotta halkuo šiitä , kylyö lämmittimä šiitä , heilä tulomakši ta .No ta .
Montako teitä lašta ol’i ..?
Ka meit ol’i viisi .
Viisi henkie ?
No kuin kašvoja ?
Noo .Ka , kuin kašvoma ?Meitä kun jäi viisi , tä tuatto kuol’i Rapočoilla Osrovalla .No Kemih , Osrovalla kuol’i miän tuatto .Noh , myö jäimä piisi , viisi pikkaraista lašta meitä jäi .Noh .Muamo jäi , noh .Miäm piti ruatua yötä päiviä .Kun ruatoma omie töitä kiirehtimä .Noh , n’i .Šiitä män’imä vierahalla työllä ruataman .Vierašta työtä ruatoma , jotta šaimma vuatetta .Noh , a mitä , veikko , kun ol’i ka , hiän ol’i tukkimečiss ol’i , ta hiän autto kon’ešno , tuota .Rahua toi kot’ih ta .No a toini veikko tooše šamot’en , šamalla keinoin tooše , šitä , autto .
No a nyt , kuim mie elän .Nyt mie elän hyvin .Nyt elän Uhtuošša .Noo .Eläm pojan keralla , min’n’an kera elelän .On .Viisivuot’in’i on poika .Ta nyt on kuukauven vanha on .Om pikkarain’i .
A kuinpa šanotah n’iitä pojan poikie ?
A , Juura on .
Vnuukka vain kuin š on ?
Mikše heitä i šanotah ?… No punukat . No punukat .Noo , noo , punukat .T’etsatušša käypi .Viisi vuotta pojalla .A koissa om pikkarain’i poika .Mie lampahie hoijan .A poika miur ruatau skooroilla .Noo i , tällä i šoh …šohverina ruatau skooroilla .A meil ollah nyt pešukonehet ollah .Kaikki on .Ei tarviče miun käsillä vuatetta peššä , nin kun ennem pesimä altahissa vuatetta , no .
Šanokkuahan kuin ennen vuatetta peštih ?
Ka , o , kui , kuin .Ennen ei n’i muilua ollut .Noh .Kun vuatetta rupeip pešömäh , n’i pit’i ottua .Ei ollut hellua monešša talošša , ei ollut hellua , kun ol’i hinkalot .Noh .Otit hinkalošta tuhkua , pan’it värččih tä pan’it šiitä ne l’ikuomah veteh .Noh ta .Huomenekšella e …patah šiitä pan’it’ , jotta no n’i šil’l’ä keinon šiitä vuatteita keittimä .A valkiet vuattiet ta puhtahašša ol’ …ol’ima kaikičči .No ta , huonehep puhtahana pit’imä .L’ötöl’l’ä hivutettih čuurun kera huonehet oiken valkiekši .
Mi še on löttö ?
L’öttö on tuohešta i …о …luajittih šemmoišta l’öttyö .N’iššä , l’ottölöissä kävimä meččäh .Noo .Sapokkua e …eij ollut mistä i h …tuota n’i .Ket ol’i köyhemmät , jotta mečäššä käyveššä .Myö pan’ima h …hattarua pan’ima .El’i še , šukat pan’ima ta l’ötöt .A n’iiss ol’i oiken hyv ol’i juošša .Juokšima ta lankesima koivuloih , šinne .No , kun juokšima vielä kilpua čikkojena keralla .
…kuin pitijä pirttijä , jotta puhtahat oltais ..?
Ka šein’ie pit’ , noo vot , n’iitä l’öttöjä šiitä , kum pit’imä kešällä .N’i ne kaikki pantih kasnah , niit ei poltettu .N’iit ol’i šuuri , šuuri vakka .Noh , i šiitä , kun tuota , n’iillä kačo kun hankašit šiitä , šeinijä .El’i še , latteita ol’i , kačo , puhtahat .Nooh .Puhtahana kaikim piettih tuota .Vaikka eij ollut kamarija , monta kamarie .Kellä , ket oltih pohatat , n’ill ol’i i monta kamarie , kellä .A ket ol’i köyhemmät , oltih vain yhet huonehet .Lattiella makasima .Makuuvuattiet oltih kal’itoorašša .Yksi šänky ol’i kalitoorašša .Puušta luajittu .Noh , šiinä i …e …oltih vuattiet .A illalla vuattiet toima ta lattiella makasima .Emmäk ollut kipienä .Noo .Eika , eika lapšet oltu i konša kipienä , kaikičči oltih tervehet lapšet .
A kuin šitä šuurta pešuo luajittih ?
Ka n …šuur …šuurta pešuo .Šamot’en šitä poruo oo , tuota luajittih .
Monta kertuako vuuvešša peštih ?
A še yksi kerta vuuvešša .No .Kaikičči , tuota n’i .I e …šuuri pešu luajittih äijäkšepäiväkši .Äijäkšepäiväkši .Noo .Še ol’i šuuri pruasn’iekka .Noh i , i .Poruo luajittih i luat …o , a , kaikki tuota .Otettih hoš mitä kol’ikkua ta hankattih , ta n’iil’l’ä löttölöillä hankattih .Luat …Eij oltu kras’s’ittu .Oltih valkiet luat oiken hyvät .… Peštih hu … huuhottih hyväkši .No huuhottih hyväkši tä i .No tuota .Kuivattih .Monešta veještä kon’ešno .Vettä kon’ešno ol’i , kuj järvier rannoilla el’ettih , n’i .Vettä kon’ešno ol’i , ei pität oštua .
Kuin mitattih leipyä , mitä talvekši jätettih ?
Ka vi …mitattihi .Ol’i še puuta .Puutakš šanottih ennen , ennen .Ei viessattu , aa n’iij , jotta puuta .No šiitä tuota .Kellä riitti .A kell ei riittät talvekši n’i , hyö šiitä e h …ošettih šiitä toisilta .Kellä äijä leipiä kašvo , n’i n’iiltä šiitä oššettih .No tuota , l’isiä šiitä .Ol’i erähillä .Eij ollut t’ienest’imieštä , tä lašta ol’i äijä .Noh n’i , ei riittät .
A vot , ol’iko často , jotta ei riittän ?
Ka ol’i .A kun hallavuuvet e …h …oltih , vain halla kum pan’i mie muissan , kum myö ol’ima pikkaraiset n’i , ei voinut’ t’i paistua taaže , n’iin äilti halla pan’i .Noo .Hallavuuvet .
…kuimpaš elettih ?
Ka va ...Elettih .Kalua ta maituo , ta l’ihua ta .Nooh , leipiä eij ollut .
Eiköš tuotu ?
Aa h …e , mistä ol’i šielä vie , Potošša ol’i kauppa , n’i šieltä šiitä oššettih šiitä jauhuo .
Ent’iseštä elämäštä
Karelian Proper
Kontokki