Texts
Return to list | edit | delete | Create a new | history | Statistics | ? Help
Tuhkimuš-tähkimyš
Tuhkimuš-tähkimyš
Karelian Proper
Rugozero
On
ennen ukko da akka .Heilä on kolme poigua .Heilä on sadu hyvin šuuri pihalla , šiih marjua kažvau .Šiihi lindu käyt šyömäh , šordamah , murottamah marjoja , vai ei ni ken tiijä , mi linduja šiihe käyt .Vanhin poiga šanou :
– Muamo-tuatto , blahosloviet milma saduloida vardeimah .Mie lähen kačon , ken saduh käyt .
No dai šanotah :
– Spuassu blahoslovietakse .
No dai lähtöy vardeiččemah .No a kun mäni da uinoi , dai lindu kävi dai šöi , dai murotti , dai mäni matkojah , ei ni šuanuh tiedyä , mi še oli lindu .Šanou tuatollah-muamollah :
– Et ni ken käynyh .
Tuatto-muamo šanotah :
– Kuin ei ni ken käynyh , kuin kaikki on muroteldu !?
Toine poiga šanou :
– Blahoslovi , tuatto-muamo , vardeimah .
Dai tuatto-muamo blahoslovitah .Hiän ni lähtöy vardeimah , toine poiga , dai tuaš šamalla keinoin ni uinoi .Kodih tulou , šanou :
– Ei ni kedä käynyh .
Šielä šanotah :
– Totta še on ken tahto käynyh , kuin on kaikki murotettu , ka naverno magait .
– En , – šanou , – en muannuh .
Šanou nuorin poiga (še on Tuhkimuš-Tähkimuš ):
– Blahosloviet milma , tuatto-muamo , karavulah !
Šanotah tuatto da muamo :
– Kuin ei muista liennyh , ka ei ni šiušta , Tuhkimuš-Tähkimyš , rodie .
No kuit’enki šanotah :
– Spuassu blahoslovikkah , kuin šie hänen voinet šuaha .
Poiga i lähtöy šiidä vardeimah .Mäni saduh , veny , veny .Kuin veny , ka tuli , velli , šemmoine lindu saduh , ka kogo doroga tuli valgiekši .Še lindu šyöy , šyöy , da murottau .Poiga nouzi venymäštä dai tabai hännäštä , dai šai yhen šulan kobrahah , a lindu lendi poikes .Mäni kodih , vei šen šulan da šanou :
– Oli šemmoine lindu , vain še mäni .
Da pani šulan šeinäh .Šulga niin valuo andau , d’otta ei pie tulda pertih , še on kun kuldane .Ne i šanotah , vanhemmat pojat :
– Tuatto-muamo , blahoslovi meidä linduo eččimäh .
Hyö blahoslovitah .Lähetäh ne pojat aštumah tiedä myöten .Aššutah hyö , aššutah tuon pitkyä , tämän lyhyttä , tulou stolba vaštah .Šiidä stolbašta lähtöy kolme tiedä .Yksi tie lähtöy piädäh myöte , toine tie – šuau tytön reunašša muata , a kolmaš tie lähtöy , d’otta hukka šyöy hebozen – kaikki on kirjutettu šihi stolbah .Ne pojat duumaijah : "Kuda tiedä lähtie "?Dai lähettih šidä tiedä , kuin šuau tytön reunašša muata .Hyö kun šinne matattih vähä aigua , tuli talo vaštah .Hyö šiihe mändih taloh , ka šielä tyttö kangašta kudou .Hiän pani heilä šyyvä .Šyöttäy šiinä poigie stolašša .Šyötti , šanou :
– Ruvekkua krovattih muata .
Ne kun ruvettih krovattih muata , ka šinne bezviesti mändih : šielä oli tyrmä alla .
No ne šinne i mӓndih .A koissa nuorin poiga šanou :
– Tuatto-muamo , blahosloviet , mie lӓhen vellie eččimӓh .
Hyö hӓndä blahoslovittih .Heilӓ on kolmekymmendӓ vuotta venyt hebone šoimen alla .Hiӓn šanou :
– Anduat työ tuo hebone miula .
Ka vanhemmat šanotah :
– Et šie ni kunna šen keralla piäže .
Hiӓn otti šen hebozen dai lӓksi , dai tuli šiihi stolbah šuati , dai lugi , midӓ oli šiinӓ kirjutettu .Dai poiga duumaiččou : "Kuin miula on niin paha hebone , ka anna hukka šyöy miun hebozen , lähen šidӓ tiedӓ myöt’en ".Dai läksi šidӓ tiedä myöt’en .Matkuau , matkuau , matkuau – tuli hänellä hukka vaštah , šanou :
– Mie šyön šiun hebozen .
– Elӓ šyö , et šie miun hebozešta hyövy .
Dai ei šyönyh .Dai tuaš läksi matkuamah , dai šama hukka tulou vaštah dai šanou :
– Mie šyön šiun hebozen .
– Elä šyö , et hyövy .
Dai hukka ei šyönyh .Dai tuaš hiӓn matkuau , matkuau – tuli kolmannen kerran nukka vaštah , šanou :
– Nyt kyllä šyön hebozen .
– A šyönet , velli , – šanou , – šyö .
Dai läksi hebozelda šelӓštä da ando hukalla hebozen .Hukka rubei šidä šyömäh , a hiän iče läksi ielläh aštumah .Še kun hukka šidä hevoista šöi , šöi , dai šöi loppuh šuat’e , dai šanou : "Vuota , lähen kyzyn , kunna tuo poiga läksi ".Mäni šen pojan luo , šanou :
– Kunne šie mänet ?
– A , – šanou , – meilä oli sadu , da šiihi kӓvi lindu , še murotti meijӓn saduo , niin mie läksin eččimӓh .
Šanou hukka :
– Nouže miula šelgäh , mie kuin šöin šiun hebozen , niin mie lähen šiula kazakoiččemah .
Hiӓn nouzi hukalla šelgäh , ka kun še , velli , läksi mänemäh kikuriekkuo kiändӓmäh , niin mӓnöy !Da hukka vei hänen šillä linnalla , missӓ on še lindu , da šanou :
– Mӓne ota lindu , lindu on šemmoizešša häkissӓ , lindu on kaunis , a häkki vielӓ kaunehembi , vain lindu ota , vain häkkie elä koše .
Dai lähtöy še poiga šidä linduo šuamah .Otti šen linnun kӓsihinšä , ka paha on näin linduo kandua , a häkki še olis vielӓ kaunehembi kuin lindu , kaikki hyvin hoikašša on rihmašša kiini .Hiӓn rubei šidä rihmua katkuamah , katkuamah – ka barabanat šoittamah , barabanat šoittamah .Dai rahvaš juoštih dai poiga hvatittih .Dai šanotah :
– Kuin et toizelda linnalda šuane šeženmoista hevoista , šilloin šiulda piӓ poikki .
Mäni hukan luo , kerdou hukalla , dai hukka šanou :
– Nouže šelgӓh .
Dai nouzi , dai läksi hukka viemäh .Mӓndin šillӓ linnalla , hukka i šanou :
– Hebone mӓne ota tallista , päičet on luašša , vain elӓ ota päiččilöidä , ota yksi hebone .
Hiän hebozen kuin otti harjašta , ka paha on harjašta vedyӓ , ka hiän duumaiččou : "Vuota otan päičet ".Kuin otti pӓičet , ka kruunut šoittamah , ka barabanat panomah .Tuldih dai otettih poiga kiini .Kun hvatittih kiini :
– Kuin et šuane toizista muaista , toizista linnoista tänne čuarin tytӓrdä , niin piäžet piättӓš .
Mäni hukan luo ,.Hukka šanou :
– Nouže šelgäh .
Dai vei hukka hӓndä šiihi linnah , missä on še čuari ta čuariu tytär .Ilda kuin tuli , hukka muuttuu pojakši , dai šuorittih šen pojan kera .Šillä hukalla on skripka , dai hiӓn niin kaunehesti šoittau skripkalla , d’otta kaikki rahvaš linnalda uinotah .Männäh šen tytön ikkunan alla šoittamah .Še tyttö on kolmien lukkujen tagana .Hiän kaččou niihi šoittajih ikkunašta , kai ripšahtau .Illalla bes’s’oda luajitah dai kaikki linnan tytöt tullah bes’s’odah .Kuin šielӓ bes’s’odašša hukka šoittau , ka niin kaikki rahvaš uinotah , a še tyttö niin ni ripšahti .Bes’s’oda loppu .Dai toissa piӓnӓ šamalla tavoin männӓh šoittamah čuarin ikkunan alla , ka še čuarin tyttö on ihan hyppyӓmäššä ikkunašta .Hyö illalla tuaš luajittih bes’s’oda , dai še čuarin tyttö tulou bes’s’odah , a kun še hukka niin kaunehešti šoittau , niin še tyttö mieldy šiihe toizeh čuarin poigah i mänöy šillä yškäh .Hukka muuttu tuaš hukakši , niäppӓi tytön šelgähänšä , da toine poiga nouzi hukalla šelgäh .Hukka kun juošša viuhahutti , šen i nähtih , dai juokši šihi linnah , minne jӓi hebone .Hukka šanou :
– Vuota , mie vien tämän tytön šiidӓ hebozesta .
Hukka lähtöy .Mӓni šinne , vei tytön , otti hebozen , da muuttui hukakši , da tembai tytön šekä hebozen , da kuin kikuriukkuo kiӓndi – šen i nӓhtih .Mäni hiӓn šiidä šen pojan luokši .Vei tytön pojan luo , a iče šanou :
– Mie lähen vien hebozen šiidä linnušta .
Vei šen hebozen , hӓnellӓ še piӓššetäh še lindu klietkan kera , da mauuttu hukakši , kiändi kikuriukkuo dai vei hebozen dai linnun .Lähetäh šidä matkah , matatah , matatah – männäh ših šuat’e , missӓ hukka hänen hebozen šöi .Šanou hukka :
– Mie tähä šuat’e šiula kazakoičin , nyt šie täštä mäne , elӓ vain , ristiveikko , stolban luona magua .
Erotah poikeš .Poiga matkuau , da tulou šiihi stolbah šuati .Kuin tuldih stolbah da kuin poiga on vaibun , panou linnun , riputtau stolbah , šidou hebozen stolbah kiini , a tyttö da poiga käydih yheššä muata .Hebone kuin stolbua liikuttau , niin telefonalangat šoittau šinne tytön luokši pertih , da tyttö duumaiččou , d’otta pidӓy niidӓ poigie piӓštyӓ , totta šidӓ telefonalangat šoitetah .Dai piäšti ne pojat ĸrovatin alda .Ne kun vellet kuin šieldä piӓštih dai mӓndih stolban luokši , dai kačotah , d’otta vellellä kaikki on : šekӓ linnut , d’otta hebozet , dai tytöt .Dai hyö šanotah :
– Tapamma , otamma nämä kaikki .
Da niin i luajittih : leikatah piӓ da otetah kaikki , a händä lykӓtӓh tien viereh .Dai mändih kodin , šanotah šielӓ , d’otta hyö kaikki šuadih , i ruvettih vanhembua poigua tytöštӓ naittamah .
Hukka duumaiččou : "Lӓhen kӓyn stolbah , iogo hiӓn še miun prijätteli lienöy piäššyn , eigo hot’ ruvennuh stolban luokši muata ".Kun tuli hukka šiihe , ka nägöy , d’otta jo on piӓ leikattu .Lӓhtöy hukka elävyä vettӓ eččimӓh .Lӓksi hukka , mӓni , kikuriukkuo kiändi da šai elӓvyӓ vettӓ , pezi hyvin prijӓttelin , valo .Dai virgoi še poiga .Dai hiӓn šanou :
– Kačo , kun muata rubezit , šilma tapettih da kaikki viedih , da vanhin poiga šiun moržiemešta jo nait .Mäne nyt hyvin ruttoh kodihize .
Hiän läksi kodihinze .Hiän mänöy šinne , ku šielä hiän jo nägöy : ihmizet šyöy , juou , moržien kumardau .Hiӓn kӓyt laučan piäh istumah .Tyttö kaččou – še on hänen šulhane , hӓnen imennoi kolčane on kӓješšӓ .Hiӓn , še moržien , tuli , istuudu šihi šulahaizella yškӓh , šanou :
– Tӓmä on miun piӓštӓn , da tällä mie i mänen miehellä .
Tuatto ajo kaikki muut da pidi pojan hiät , da ruvettih hyö hyvin elämäh .
Tuhkimuš-tähkimyš
Karelian Proper
Rugozero
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Тухкимус-Тяхкимюс
Russian
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–