Texts
Return to list | edit | delete | Create a new | history | Statistics | ? Help
Kumohka
Kumohka
Karelian Proper
Uhta
Оli ennen
ukko ta akka .Heilä oli kakši lašta : tytär ta poika .No akka kun rupei kuolomah , niin šanoi lapšilla :
– Totelkua toini toistana , kuunnelkua , elkyä rahvašta nakrattakkua ta koirie haukuttakkua .
Šiitä ỉ kuoltih ukko ta akka , jiätih tytto ta poika , hyvin hyö elettih .Tyttö oli oikein kaunis .Čuarih haluttih ottua šitä piijakši , vaikka vänkällä , a hiän ei olis voinun ni kuin lähtie , eikä , veikko antua , a čuarilla vet oli voima .
Veikko šanou :
– Lupauvu , čikko , piijakši .
A iče i läksi , pani čikon vuattiet piälläh .Kun hiän on poikkoi , nöyrä , lepšau , lepšau , ruatau kaikki hyvin .Tai čuarissa hyvin häneh miellyttih .Poika pitäy naittua , šuaha tämä min’näkši – piika .(Näistä voisi vaikka kappalehen luatie , ihan totta – mie voisin vaikka esittyä !).
Tai otettih hiät piettih , šuatih naisekšeh , pantih nuori parikunta sarajalla muata .Čuarin pojalla muamo vakottau :
– Muista še , jotta kolmeh päiväh liikuta elä tyttyö .
Poika lupuau .A poika ei ni keštä .Kuvettih muate , poika alkoi hyvyälla .A še kun oli Kumohka , hiän pyöriy , šanou :
– A-voi-voi , piäššä šie milma uloš .Šiitä kun mie nuorua lekahutan , niin šiitä milma noššalla .
Nuora kun rupei liikkumah , hiän noššalti , a šiinä pokko .No šiitä tullah huomenekšella parikuntua noššattamah , ka hänellä ei ni moršienta , рokko vierellä .A muamo šemmosekši pöläšty , šanou :
– No rikokšen luajit .
Hyö pantih še uškokši , jotta jumala še nakasuiči .A šiitä ruvettih väittämäh , jotta eikö še hot’ ollun Kumohka .
– Nyt lähemmä hänet tapamma šiitä hyväštä , mitä hän šemmosen häpien luati čuarin pojalla .
A poika šanou čikollah , jotta "lämmitä , čikko , oikein kuumakši kiukua nyt , kattila kalie ".Tai še kuumennettih , kattila tuli kuumakši .No hiän rupesi šiinä kuumašša kattilašša huttuo keittämäh kynnykšen alla .Tullah miehet , hiän huttuo keittäy :
– Elkyä patah , elkyä patah !
– Mitä šie šiinä ?
– Ka niättä työ .
– Ka mitä šie ?
– Ka miula on šemmoni pata – iče keittäy .
Maissellah , maissellah – no kiehuu še .
– Myö šie , veikkon , meilä pata . Meilä ei ole toki emäntyä ta kokkie , kun lähemmä heinällä , nin meilä pitäy tämä pata .
Tai makšetah šata rupl’ua hänellä .
– Jäit nyt tappamatta , myö läksimmä kyllä šilma tappamah , no kun tämmösen veššan annoit , nin ...
Snačit , hyö lähettin , a čikko ta veikko jiätih nakrua hymyälemäh : "Petyittä nyt ".
A hyö tultih čuarih , šanotah :
– Jäi še tappamatta nyt , šemmosen štuukan šaimma , annahan myö häneltä kaiken viisauven kisomma .
No ollah-eletäh , ka tuli heinäaika .Šuoritah heinällä , ketä kunne pannah .No čuari šanou :
– Kokki pitäis panna matkah .
Miehet šanotah :
– Meilä ei pie kokkie eikä kakkie , myö šuamma iče ruuvan , meil on šemmoni štuukka .
Prikaati niittäy , jo heilä on nälkä .
– Läkkä pois šyömäh !
– No niittäkkä myö vielä , eihän meilä ole kiireh , meilä on keitto valmis , kun myö panimma šakuo ta makuo , nin šiitä levähämmä enämmän .
No jo hyö on niin vaivuttu , jotta toini toisie kuletetah .Tullah šyömäh – miten on kattila heitetty kannon piäh , niin ei kiehun eikä paistun .No tuaš on Kumohka hiät pettän !
– No nyt ei hänellä enämpi ni mitä ihuo eikä armuo , emmä enämpi ušo , vaikka hiän mitä šanois , ei kun henki pois tai pois ! – niin piätelläh miehet .
No tullah heinältä kotih :
– Nyt ei ihuo eikä armuo , nyt lähemmä tapamma !
Šätitäh rospoinikakši , a šiitä kun männäh , niin :
– Terveh , prijatteli !
Nyt veikko jo koissa tietäy , jotta nyt häntä tullah kuit’enki tappamah .Šanou čikollah , jotta "täššä on ruoška miula šeinäššä , nyt kun miehet tullah , niin mie šiula šanon : "Pane , čikkon , ruokua vierahilla "!Šie šano , jotta "šuuh kuššah vierahillaš tai kostillaš "!(A verimöykyn pisti čikollah šišälöh ). Mie pissän šilma veičellä kylkeh , šie lankie .Ja kun ruošalla kerran lyön – hyppyä polvihuisillah , toisen kerran lyön – nouše šeisual’l’ah , kolmannen kerran kun lyön , nin hyppyä ruokua laittamah .
Tultih miehet :
– Terveh tänne !
– Tulkua terveh , tulkua terveh .
– No pane šie , čikko , vierahilla ruokua .
– Šuuh kušen vierahillaš tai kostillaš !
– Vai niin .
Tai kun piššältäy veičellä , lankei .
– Ka mitä šie ruavoit ? Čikkoš tapoit !
– Ka tapoin mie ! Elkäh olkah vašten , mie pahankuriset opaššan , elkäh vaštah šanokkah .
Ruaššalti ruošan , a miehet kačotah kuin lehmä uutta kesselie .Enši kerran kun ruošalla vejältäy – čikko nousi polvillah , kun toisen kerran ruaššalti ruošalla lyyvä – čikko nousi kävelömäh , kolmannen kerran kun ruaššalti , nin čikko alko kun miilen’koi ruokua laittua pöytäh .Та niistä oli ihme ta kumma !
– Ka mitä šie ruavoit čuutuo ?
– Ka totelkah .
No nähäh hyö , jotta ei tämä ole valehta , kun hiän aikana tappoi .Alettih pyytyä ruoškua .
– Myö šie , veikkon , meilä tämä ruoška ! Kun meilä on niin pahankuriset naiset , niin myö heitä opaššamma .Jiät šie tuaš henkih , läksimä myö šilma lopettamah , ka kun olet noin viisaš , niin emmä myö voi lopettua .
Möi ruošan .Mäntih kotih .Mitä lie yhellä kiečkahti naini vaštah – pisti veičellä , naini kuatu .Löi , löi ruošalla – ei nouše – kuollut kun kuollut ."No a-voi-voi ! Valehteli še tuaš , kehnon kiärmis še Kumohka "!
Anto čuari nyt šemmosen prikaasun , jotta enämpyä häntä ei heittyä eloh , vaikka mitä keksikkäh , uhhotie tai uhhotie – hiän on nyt valehellut teitä monella štuukalla , ei kun tappua ta čikko ottua piijakši .A hiän jo sisärelläh šanou :
– Nyt ne tullah milma tappamah .Mie kaivan hauvan , hautua milma tuoh ikkunan alla , šie istuuvu ta ite ikkunakorvašša .
Čikko rautasapoinikan kuumenti , a iče šiellä hauvašša istuu karhottau rautasapoinikka kiäššä .Čikko istuu ikkunakorvašša ta itköy .Tultih miehet .
– Mitä šie itet ?
– Ka veikkoni kuoli .
– Missäpä hiän on ?
– Ka tuošša on hauvašša ikkunan alla .
– Oho kehnon rospoiniekka , niin kuoli ! Nyt emmä voi ni mitä , lähemmä hot’ šitumma kiärmehen hauvalla .
Mäni yksi istu kyykisty , hiän ku trähni kuumalla rauvalla , še karjuu :
– Oho kiärmis , mimmoni oli eliäššäh , šemmoni on i kuoltuoh !
– Ka mitäpä hiän ruato ?
– Ka koita iče !
Niin kaikki kolme koitettih .
– Kaččokka myö , eikö hiän hoti , rospoinikka , ole elävä !
Avatah hauta , hiän terveh-kaunis !
– Nyt šie šatuit , nyt kyllä et piäše !
– Ei muuta kun järveh !
– Ei armuo ni mityttä , lähemmä !
Čunah köytettih ta kiärittih nuorilla – lähettih .Lähettih vetyä kötyttämäh čunašša .Vietih , vietih viijentoista virššan piäh .Ei otettu kirveštä , ei otettu purašta – ka millä hyö še avanto šuahah .Toini toisellah :
– Mäne šie käy , mäne šie käy .
–A läkkä myö yheššä , ei hiän ni kunne piäše , anna piessa kylmäy hoti .
Lähettih kaikin , jiäkäh !A hiän kun venyy , kuulou – čillit čoikuau , puara ajau .
– Paat’uška , paat’uška , elä piällä aja , elä piällä aja !
– Ka mitä šie šiinä venyt ?
– A-voi-voi , kun milma , paat’uška , lähettih uušilla mailla , uušilla vesillä viemäh , šieltä ei muuta kuin hyvyyttä ottua , а kun en malta kieltä enkä mieltä , niin miten mie šinne lähen ?
Paat’uška šanou :
– Mie še kyllä tietäsin kielen tai mielen .
– No tule šilloin hyvin ruttoseh , kun kerran maltat , niin ei muuta kuin hyvyyttä ottua . Paat’uška hänet keritti nuorista , hiän paat’uškan kiäri rokosinah , otti paat’uškalta tulupan ta läksi puaralla ajua köröttämäh .Paat’uška jäi uutta hyvyä vuottamah .Miehet tultih , jyššettih avanto , pučkattih paat’uška avantoh .Paat’uška ei virkkan ni mitä .No miehet šuatih še , ollah niin hyvilläh , niin hyvilläh , kun hyö Kumonka šuatih avantoh .
– Lähemmä nyt piessan kotih , niin tanššimma , niin tanššimma , otamma tyttären čuarih piijakši – čuari on paššattava !
Lähettih šiitä , tultih šinne , šielä šemmoista pietäh iltamua , pläššitäh , šyyväh .A Kumohka puaroilla pihah , tulou pirttih .
– A ! Ka šitäkö iluo tulija nyt miun pirttih tanššimah , kun miun avantoh šaitta ?Ka erehyittä nyt !
– Ka mistä šie , veikkon , tulit ?
– Mistä tulin ? Minne veittä , avantoh panijat ?Kun työnnältijä , kun šanoin "pul’-pul’ ", niin šamašša puara eteh .
– Ka šaisimmako še i myö ?
– Ka mintäh työ että šais !
Ne ušotah (vot ollah höperöt , kolme höperyö , a hiän yksi ).Šiitä hyö lähettih puaroja eččimäh .Enšimmäini kun hyppäsi : "pul’ - pul’ "!Toini hyppäsi : "pul’-pul’ "!– karjuu :
– Jo miula on harja kiäššä !
Kolmaš hyppäi – šielä ollah tänäki piänä .A tyttö ta poika jiätih elämäh , eikä pitän tyttären čuarih piijakši männä .Elyä elvetelläh vielä i tänäki piänä , kun ei oltane kuoltu .
Kumohka
Karelian Proper
Uhta
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Кумохка
Russian
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–