Тексты
Вернуться к списку
| редактировать | удалить | Создать новый
| История изменений
| Статистика
| ? Помощь
Puiččima briwžoilla
Информант(ы):
Смирнова Василиса Михайловна, 1898, Ивангора (Ivangora), Весьегонский р-н, Тверская (Калининская) область
место записи:
Тимошкино (Timoškina), Весьегонский р-н, Тверская (Калининская) область,
г. записи:
1973
записали: Пунжина Александра Васильевна
Источник:
Образцы карельской речи. I. Говоры Республики Карелии, тихвинских и тверских карел, 1994, с. 249-253
ф/архив ИЯЛИ КарНЦ РАН: №1971/1-3
Puiččima briwžoilla
карельский: собственно карельское наречие
Весьегонский
Ruista on aiga konža l’eikata?
Kooža l’eikattii? Ruis’t’a l’eikattih Makoin aigah, pervoi Spas ka ol’i. S’illoin zavod’ittih, konža aivoimma zavod’itaa, a kum muduaže požualui on n’äl’gä, pid’äw ver’ekšüt’t’ä l’eiväs’t’ä, n’in zavod’it pos’l’e, posl’e Il’l’uškie, ka n’üt avgust.
T’iän šanotah uud’in’e?
Uud’in’e, da, ka uud’iz’ella, uud’is’t’a pid’äw. Aigahaže kül’viä pid’äw uud’in’e, vot, n’in ka i zavod’itah pos’l’e, ka avgustalla t’äl’l’ä, Makovein jäl’geh ka s’iid’ä, zavod’itah.
L’eikatah čir’pil’l’ä?
Čir’pil’l’ä, čir’pil’l’ä. Kagri̮a müü n’iit’imä, kagri̮a n’iit’im... kossalla kagri̮a vainAP:. Ozrie čir’pil’l’ä l’eikkaima, čir’pil’öil’l’ä kaikki.
Kagrua kossalla, n’in liwt’üz’ih šidoja?
A l’üwht’ihii, kuin že, l’üwht’ihüz’ii šivoimma, s’id gruudaz’eh s’eizatamma da i kaikki.
Mon’iingo l’iwht’ehil’öin ruista šeizattija?
D’es’at’ štuk l’iew gruuda, kümmen’en, ül’äh kümmen’es’ l’iew, ši̮apka, ši̮apka da i. Eiz’is’t’äh t’iäl’ zagn’itah, krugom hän’en s’eizatetah, piäl’ičči ši̮apkaz’en. I s’eiz’ow gruuda.
Mil’l’ä šivotah toko?
Da šivotah... müö n’äil’l’ä šivoimma, t’äl’l’ä š rugehella i šivoimma. Da s’ije, s’ije, kar’ielakši s’ije, ven’iäl’äkši vjaska, kar’ielakši s’idiet, s’id’iet.
Mit’t’ün’äz’ie peldoloida muissat?
Unahiin jo i pellot, pellot unahiin mit’t’üöt, mit’t’üöt on, L’eibäšordo L’eibäšordo, tok ol’i peldo ka.
Ol’i L’eibäšordo?
L’eibäšordo kučuttih peldu, L’eibäšordo.
A, ka t’ämä šana, šordo mi t’ämä?
A šordo, kuin hiä oo šordo, karielakši šanomma šord aa, po ruski em mie t’iä kuin händ’iäh šanuo pid’äw šordo, šordo da šordo, šordo da šordo. T’ämä n’i...
Nu ladno, šid’ä ka. Ruis’ šeizow?
Da.
Šid’ä tože riiheh viit’t’ä hän’en?
R’iheh, a kuin ve?
Riihie, toko l’ämmit’t’ijä?
Da kuin l’ämmit’t’imä? D’etko l’ämmit’t’i toko, n’i vovs’o, l’ämmit’t’i da. Halgu kuivas’t’a tuvvah, da l’ämmit’ämmä, da kuivuamma. Ruvetah, maltetah t’iet’ää, katkieldaa vähäz’el’d’i, n’i eimbii, ruvetaah kuivuamah, vähäz’el’d’i.
Pardeiz’illa šeizatettih?
Pard’iez’illa, da pard’iez’illa s’iel...
Äijiingo toko šeizatettih?
Da mänt’ij em mie t’iijä, k om ku müt’t’üöt r’iihet, kel’l’ä šuur’embi, kel’l’ä piinembi. Gruud ii, grut toko. Naverno s’eiztettih. Gruudii ne jo kuivah, pard’iez’illa i s’eiztetah, kuivaw s’il’dä ši̮ate, d’ern’it alahana t’iäl’ä, kuottelellat, kuiv on, n’ämbi i eip pie. Potom puidii, kum ket huuvettiih.
A kuin huuhettih?
Kud... ее, s’ein’iä vaš čäräwt’et’t’ii da i, da, a müö puičim. Nu, aivin br’uuža, molot’ilkat, br’uužat. Br’uužat.
Šanokkua, kuin toko briwžoilla, puiččija?
Da kuim puija? Puičemma da da i. Da l’evitetää, posi̮adan l’evitetäh, vet guomnot oldih s’illoiin.
Ühen il’i kakši posuadua?
Ühen, vaššakkeh. Vaššakkeh, ühen posi̮adan l’evitetää. Ked ladvoil, ket t’üvil’öil’, klokutetah, n’el’l’än kes’s’ä, jiä puhtahakši.
Da, mänöw šomašti?
Šomašti, jassakka, kem mahtaw, n’i šomašti.
Jassakua vod’ie pidäw, šantah?
Nu a kuin že! Jassakki̮a vod’ie, jassakan vod’in, n’in i kiät katetah, vaivutaah, jassaki̮a vodiin.
A kuin t’ämä parembi jassakkua vod’ie? Ed’izeh üks’i ožuaw?
Da, vaššakkeh ollaa, ka s’en’iin oži̮at, ka s’id’ä ollah kun, olem mie to... t’äs’s’ä t’üvell’i, hüö kohašša, s’ie t’ämänke t’iäl’, ladva ladvanke vaššakkii, n’üt t’ied’äkkiä hüö! Toin’e toi..
Mahettih?
No, n’oušto! Mahettih, kuin ei! Mahettih. Duičet, n’i vai davai. Ka ozrii toko i bivalo i tallauttima heboz’ill.
Ozrie?
Da, ozrat tallautam.
A mint’än ka pid’i ta... heboz’illa?
A šantaah, puičet, n’i t’ähkiä, en’ämbi jiäw, a tallawtešša n’i. Tallawla... s’id jo krugom, ku...
Čistoi olgi?
Čistoimbi l’iew, ollen kaiken ottaw, heboz’ie viel’, püörit’äl’l’ät. N’i hiän l’iew, l’öüht’ehüöt l’ez’iečet’äh.
Kuin?
L’ez’iečow.
Uid’iw?
Da, hüö uitah t’ähkät, vod. Šastat’, vid’ l’ähtöw, kož šastakš... ve... n’iäl’äkši tok šastat’, meil’ šantah l’es’s’it’ää. L’es’s’it’äh, ka n’äid’ä.
A, kagrua ka kuin puidih? Tože briwžoilla?
Briužoil müö aivin briužoil puičim kois’s’a, ka Ivangoraa, briužoilla puičem. Vod, br’iužilla aivin. L’üwhtehüöt hüvät oldii, n’in br’iužilla kolketa, kagri̮a vovs’o hüvä on puija.
Kebiešti naverno?
Nu, viel’äba, par’embi on kagri̮a puija. Klokutat, nu a s’id’ä, kakši kerdi̮a proijit, a po... keeran proit, potom pid’äw kiänd’iä händäh, harvoil tr’äs’s’it, tr’äs’s’it l’üwthüt, kiän’n’ät, vot. A ruista, n’i podaval’i viel’ hangoz’il.
Naverno lapšet awtettih tože, puija?
Puija? Tak lapšilla, mid’ on lapšill vovs’o. Da, annetah ka hangoz’illa, čökit’äh, s’iel’ annetah ku lapšet.
Vet vanhemmat jo iče puijah?
Iče puijaa, da. A kun kes’s’ ewl lapšie, n’in iče vain. Kun nel’l’än kes’s’ puičet n’in, kolmen rubiet puimaa ostatki̮a kerdi̮a, n’el’l’äs’ podajot, andaw.
A vehnä?
Kül’vet’t’ih, kül’vet’t’ih vehn’iä. Puiččima vehn’ie... kül’vim vähän, müö kois’s’ vähän kül’vimä vehn’iä. Nu tože puičimma, tallawtti̮a, heboz’et šitutaa n’i, puiččima vehn’ät. A vähän vehn’iä kül’vimä, en t’iijä t’iäl’ä kuin, miän bol’še Ivangoršša kül’vet’t’ih ozri̮a kagri̮a, vehn’ie vähän kül’vet’t’ii.
A ol’igo t’iän gr’ečuhua?
O gr’ečuhe, vain kolhozašša vain kül’vet’t’ih gr’ečuhi̮a jo. A gr’ečuo ken... poka ewlun, do kolhozow meil’ä ei külvet’t’ü, n’ikuin ei kül’vet’t’ü, ei t’iet’t’ü meil’, ei jei. A ka kolhozoin aigah gr’ečuhi̮a kül’vet’t’ih.
A l’iinua t’iän t’iet’t’ihgo?
T’ietti.
Pelvahah pohod’iwgo?
D ei! Mid’ähäi pohod’iw? Ei pohod’i. Pelvaš pelvaš hoikkan’ on, da pelvahalla piäs’s’ on vain n’ämä... l’iinalla on ši̮apkan’ piäs’s’ä. N’äm on kor’gie, on pakšu, kor’gie, duuhu dušistoi. Rubiet... a viel’ä ollah s’iel’ koirakšet, koiraš kučutah.
A n’iis’t’ä n’imid’ä ei l’ie?
Koirašt, d’er’immä, käs’kiet’ää koirašt koirašta, l’iina koirakšet tože l’äht’iet’t’ih, nuorih varoin.
Že ül’en jo ložie l’iew?
Ložie l’iew? Ewlun, l’iina on pakšumbi, l’iina z’el’enän’e, šoma. A koirakšet ruvetaa vain harmenemah, ka s’en’e koirakšet d’er’it, pois’en. A s’ija l’iinan jäl’eh jo d’er’it’, l’iinaa jäl’geh d’er’it’, eiz’is’t’äh koirakšet otat. ”Mängiä koiraštakki̮a mängiä koiraštakki̮a l’iina!” L’iini̮a koiraššat. L’iinan s’iemen’es’t’ pudruo keit’et’t’ii, pudr ol’ vovs’ hüvä, kakkaralla painettih.
I voida tože luajittih?
Da voida müö emm li̮ad’in, en t’ij možo li̮ajitti, a müö emmä li̮ad’in voida n’imid’ä aa. A müö vain ka s’iemen’et, toko šurvomma, šurvot. Li̮ajimma, pudruo pudruo.
Kukkazet pohod’ittih pelvahah?
Da hiän vrod’e en t’iijä, kukkigo? Mit’t’üöt kukat oldii hän’el’l’äh? Ollow bud’o s’in’in’e kukka, mid’ä to mie en maltan, verno ol’i s’in’in’e kukkan’e. Potomušto hänel’l’äh ku rod’iew, n’i kum ši̮apkan’e, šur’i ši̮apkan’e, ka s’iin’e ši̮apkaz’eš s’iemen’et ii ollah.
A n’ütten ün’n’äh ewle l’iinua vetten?
Ewle, ei kül’vet’ä, ewle.
Nu naverno en’n’ein pid’i ka nuorih?
Nuorih nuorih, nuorih, n’üt ei kül’vetä, ei. Nu vähän ii ennein vähän kül’vet’t’ih. Pannah ved’eh, jogiäwräs, l’ivotetah. Potom kuivatah, n’iinž lowkutettih. L’iin s’ez’en kor’gehun’e kažvo, ka n’äin, kor’gii kažv. S’eizot, ičen kor’gehun’e kažvaw, ku r’emen’it, r’emen’it. L’iinoida kez’rät’t’ii vain vähän, puuhuz’ill, sampr’jahoill. Kuožel’ill ei kez’rät’t’ü, kez’räim... ei ša... kuožel’illa.
Ruat hän’en, pelvahah rubiew pohod’imah?
VS: N’eušto ei! O, ku r’emen’i mit’üš! Kum pelvašpivo, pelvašpivo, vai jäär’ie, jär’iet, l’äimäjät. Oh! L’äimet’äh što hobie.