Тексты
Вернуться к списку | редактировать | удалить | Создать новый | История изменений | Статистика | ? Помощь
Paimen Juakko
Paimen Juakko
карельский: собственно карельское наречие
Кестеньгский
Еli ennen
paimen Juakko .Hiän eli ilmaiseh ikäh ei ni mitä tehnyt , kun vain lehmie paimenti .Hiän šielä mečäššä ajattelou : "Mintäh mie en voi akottuo , kun mie šuan niin äijän rahua , ta kaikki annan papilla ta kirkkoh .Rahua on šiäššettävä ta akotuttava ".
Tulou hänellä oikein kaunis tytär eteh .Še tytär šanou :
– Mitä , Juakko , tuumaičet ?
– Mie en ni mitä tuumaiče .
– Tuumaičet šie , tuumaičet , – šanou tytär .
Tytär kato , ta Juakko ei ni nähny , mihi še tytär mäni .Iltasella ajo Juakko kotih ta makasi yön .Šamalla läksi toisena päivänä meččäh karjan kera .Tulou Juakolla šamat ajatukšet piäh , jotta on nyt rahua šiäššettävä ta akotuttava .Ku Juakko ajattelou , tulou tuaš oikein kaunis tytär eteh ta kyšyy :
– Mitä šie , Juakko , tuumaičet ?
– En mie ni mitä tuumaiče .
– Tuumaičet , Juakko , tuumaičet .
Šitten tytär tuaš katosi pues .
Kolmantena päivänä tuaš Juakko ajau karjan meččäh ta tuaš tuumaiččou šamoja ajatukšie , jotta on rahua šiäššettävä ta akotuttava .Tulou tuaš kaunehempi tytär Juakolla eteh ta kyšyy :
– Mitä šie , Juakko , tuumaičet ?
– En mie mitänä tuumaiče .
– Tuumaičet , Juakko , tuumaičet , mie tiijän , mitä šie tuumaičet . Šie tuumaičet , jotta šiun on akotuttava , ta ota šie , Juakko , milma naisekši .
Juakko šanou , jotta "kuin še meistä pari tulou , kuin mie olen paimenpoika ta pahašša vuatetukšešša , ta šie olet niin kaunis ta hyvissä vuatetukšišša , kuin še meistä pari tulou ?".Tytär šanou , jotta "ei še mitä , ota vain , Juakko , milma naisekši ".No Juakko šanou :
– Kun šie tahot , nin tulkah meistä pari .
Та niin Juakko akottuki .Niin hyö ajetah illalla moršiemeh kanšša lehmät kotih .Šielä kylässä noššettih šemmoini ilo , jotta nyt šai Juakko niin kaunehen naisen , jotta ei ole missän muailmašša niin kaunista naista , kuin Juakolla on naini .Käytih häntä kaikki tervehtimäh : pienet ni šuuret , nuoret ni vanhat – kaikki käytih Juakkuo ta hänen naistah tervehtimäh .
Muattih hyö yön .Šiitä naini šanou Juakolla :
– Etkö šie , Juakko , šua miula hevoista kyläštä , lähemmä kul’aimah .
Juakko šai heposen i val’l’aššettih i nouštih rekeh .Juakko otti ohjakšet käteh , nin naini šanou :
– Elä šie , Juakko aja , anna miula ohjakšet , mie ajan , pysy šie vain reješšä .
No ajettih šuurista vuaroista piäličči , kun ei ollun ni tietä ni jälkie .Kun hyö ajettih , nin kaikki aukeni tiekši , nin kaikki tuli šiliekši , meččä kahen puolen šiirty .
Tuli heilä vastah šemmoiset huonehet , jotta ei ole čuarilla šemmoisie huonehie , eikä ole missänä linnašša šemmoisie huonehie .Naini šanou Juakolla , jotta "täššä on meijän huonehet : šie kun annoit kaikki rahat papilla ta keräsit , nin pappi moli ta jumala anto meilä šemmoiset huonehet , kun šie kaiken ikäsi olit paimenpoikana ".Täššä hyö nyt ruvetah elämäh .
Šiitä hyö alettih elyä .Heilä on niin hauška elyä , jotta Juakko ei ni niä kun päivät mänöy iltah .On heilä šielä niin äijä rikkahukšie , niin äijä eläimie , jottei ni koko muailmašša niin äijiä rikkahukšie ta eläimie .
Šuau šitten čuari tietä , jotta Juakolla on niin kaunis naine , jotta ei šemmoista ole muailmašša , eikä hänellä čuarilla ole .Tai huonehet Juakolla on paremmat , kui hänellä , čuarilla .Ka piättäy čuari lähtie Juakon luo kostih .
Čuari läksi Juakon luo kostih : hiän tietäy , jotta missä Juakko eläy .Та ei hiän ni kuin voi piäššä šinne , kun meččä on matalla .Čuarilla täytyy myöštyö ta ottua viisikymmentä soltattua .Ottau čuari viisikymmentä soltattua ta lähtöy Juakon luo mänemäh .Kokonaini kuukauši raivatah viisikymmentä soltattua tietä Juakon luo .Kuatah meččie ta tietä raivatah .
No niin hyö piäštih Juakon pihah .Niin sšanou čuari naisellah , jotta "mäne šie ieššä pirttih , ta mie tulen peräššä ".Mäni čuarin naini pirttih .Šielä on niin hyvä , niin kaunehet on huonehet .Häntä otetah hyvin vaštah , näytelläh ta kostitetah häntä hyvin .Aikua mänöy puolitoista čuassuo , nin čuari jo ikävyštyy .Tulou čuarin naini pihalla , nin čuari kyšyy , jotta "mitä šie olit niin kotvan šielä "?Naini šanou :
– Kun šie mänet šiämeh , nin šieki olet šielä vielä kotvemman , on šielä kaččomista : niin kaunehet on Juakon huonehet , ta niin kaunis on Juakon naini , ta niin hyvin kostitettih milma !
Nyt läksi čuari .Mäni čuari , kävelöy Juakon kera .Enšin čuarie Juakko kostittau : šyyväh ta juuvah viinua , šitte Juakko näyttäy čuarilla , mitä on hänellä omaisuutta .Šanou čuari Juakolla :
– Jos sie et sua , Juakko , tietyä , mimmoiset miula ta miun naisella tulou koti tuolla ilmalla , niin mie otan šiun huonehet , šiun naisen ta piän šiulta leikkuan pueš .
I lähtöy pueš čuari .Juakko jäi pahoillah .Juakon naini šanou Juakolla :
– A mitä , Juakko , olet niin pahoillah ?Čuari šanallako šatatti , vain čarkalla vuarto ?
– Ei hiän čarkalla vuartan , vai šanalla hiän šatatti .
– No mitäkö hiän šiula šano ?
– Šano čuari , jotta miula on šuatava tietyä , mimmoini tulou talo čuarilla ta čuarin naisella toisella muailmalla , kuin čuari kuolou .
Juakon naini sšanou Juakolla :
– Pane huoli jumalah ta rupie muata .
Та hiän rupieu kesryämäh .Hiän kesryäy kerän rihmua ta nošti Juakon .Hiän šamalla tavalla kolmena iltana kesryäy kolme keryä rihmua .Šiitä šanou Juakolla :
– Nyt šie lähet čuarilla tuonilmaista kotie tiijuštamah .
Та antau Juakolla kolme keryä , panou ne vakkaseh .
Panou kerän vieremäh ta antau Juakolla rihmanpiän käteh .
– Kävelet kerän peräššä , nin kerä näyttäy šiula , kunne on mäntävä .
Käveli Juakko kerän peräššä , ta tulou illalla talo vastah .Mänöu Juakko taloh ta näköy : kakši naista kuatah vettä altahašta altahah , vettä ei ni lisäyvy , ni puolene .
Juakko šanou :
– Terveh , naiset !
– Terveh , terveh , Juakkoseni , tule taloh ! Mistä matkuat , mistä mänet ?Etkö , Juakko miän as’s’ua tološi , kun vettä pitäy altahašta altahah ammullella ilmaini ikä , millä myö lienemmä tänne joutun , mistä šyyštä ?
–No voin mie tološie as’s’an , kun muistanen .
Toisena päivänä Juakko pani toisen kerän vieremäh : kerä vieröy , Juakko peräh , kerä taloh – Juakko taloh .Kakši mieštä šuuret turkit piällä toine toistah kulakoilla piekšetäh , eikä lämmintä voija šuaha , niin kylmetty ollah , a pirtti on lämmin , kuin kylyn löyly .
Juakko šanou :
– Terveh miehillä !
Ne miehet šanotah :
– Terveh , terveh , Juakkoseni , mistä matkuat , kunne mänet ?Etkö šie , Juakkoseni , miän as’s’ua tološi , kuin meilä pitäy kaikki ikä toine toistah piekšyä .
– Kyllä mie , jos muissan , nin šanon .
Maĸuau Juakko yön ta huomenekšella panou kolmannen kerän vieremäh .Mänöy kerä taloh , Juakko peräh .Tulou Juakko pirttih ta näköy : kiukualla vanha akka kuivua leipyä purou , jotta veri juokšou hampahista ta ikenistä .Juakko šanou :
– Terveh , akka !
– Terveh , terveh , Juakkoseni . Mistä matkuat , kunne mänet ?Millä lienen mie , Juakkoseni , täh ruatoh rotiutun ta millä täštä työštä piäššen , kun ilmani ikä pitäy kuivie leipie šyyvä , ta ni kuin nälkä ei lähe pueš .Tološi šie , Juakkoseni , miun as’s’a .
– Još muissan , nin tološin .
Makuau Juakko yön ta läksi kävelemäh .Jo näkyyki etähänä jumalan koti .Tulou Juakko kotih .Jumala viuhahtau Juakolla vaštah .
– Terveh , terveh , Juakkoseni , olet tullut šuurella as’s’alla . (Jumalan tytär oli Juakolla naisena ).
Juakko vaštuau :
– Niin olen tullun šuurella as’s’alla .
– Nyt šiula pitäy olla tällä as’s’alla nel’lät vuorokauvet .
Juakko juotettih , šyötettih kylläseksi , pantih Juakko muata .
Jo Juakko vietih šemmoiseh huoneheh , ta vaikka Juakolla oli kaunehet-huonehet , ni tämä huoneh oli vielä kaunehempi , ta kovin makie haju oli huonehešša , ta šeinillä on kaikenmoisie kaunehukšie , mimmoisie Juakko ei ni konša ole nähnyn .Šemmoiset kaunehet oltih ne huonehet .Juakko kun kaččeli , kaččeli , nin ei hiän ni kerin uinota , kun häntä tultih jo noštamah .Niin še päivä hyö elettih ta šamalla tavalla Juakkuo šyötettih , juotettih ta pantih tuaš muata .Toini yö on Juakolla vielä hauškempi muata , kuin hänet pantih makuamah vielä kaunehempah huoneheh .Juakko kuni kaččeli , kaččeli tai ei kerin kaikkie ni kaččuo , kuin häntä tultih noštamah .
Nyt hyö päivän elettih .Pantih Juakon kolmantena iltana muata , Šemmoiseh huoneheh pantih : šielä oli pimie , šielä oli paha haju , alahalla palo tuli , ta šijua ei jiännyn , kuin pieni lohes [?] kylen alla , ta käytih Juakkuo kaikki eläimet n’okkimah .Šemmoiseh huoneheh Juakko joutu kolmannekši yökši .Še oli niin pitkä yö – Juakko tuumi , jotta hiän kokonaisen vuuven on šielä muannun .Tultih , Juakkuo huomenekšella noššettih .Kyšyy spuassu Juakolta :
– No kuin , Juakko , оli šiun muattava ?
Juakko šanou :
– Paha oli miula muata , kuin oli niin pimie ta paha haju .Tuli palo alla , ta yö oli niin pitkä , ta kaikki eläimet käytih milma n’okkimah .
Šanou spuassu , jotta šemmoini tulou čuarilla tuonilmaini koti , šemmoisen čuari anšaičči .Enšimmäine yö še oli , jotta mimmoini tulou Juakolla tuonilmaine eloš .Toine yö oli šellaini , jotta mimmoini tulou tuonilmaini eloš Juakon naisella .
Mäni tuaš päivä ta tuli tuaš yö .Pantih Juakon neljännekši yökši muata .Pantih šemmoiseh huoneheh : oli šielä pimie ta paha haju , kumminki vähän parempi , ku oli kolmantena yönnä .
Tulou spuassu Juakkuo noštamah ta kyšyy :
– Mimmoini še tämä yö oli ?
Juakko šanou :
– Oli še paha yö , mutta ei še niin paha ollut , kuin kolmaš yö oli .
Spuassu šanou , jotta šemmoini elämä še tulou čuarin naisella tuolla ilmalla .Spuassu otti ta kirjutti pitän kirjan , ta anto šen Juakolla :
– Täma vie čuarin stolalla ta iče juokše pihalla ta kačo , mitä tapahtuu čuarilla .
Juakko šanou :
– Kuin mie jouvuin enšimmäisenä yönä taloh , nin šielä kakši naista vettä ammulletih .Hyö käšettih kyšyö , miksi hyö on joutun šemmoiseh työh ta kotvanko heilä on ammullettava vettä .
Spuassu šanou :
– Hyö on jouvuttu šemmoiseh työh šiksi , kun hyö ennen myötih maituo , ni hyö pantih maitoh vettä .Šiitä työštä hyö piäššäh šillä , kuin luvetah mahon lehmän karvat ta ne kirjutetah miula .Šitten hyö piäššäh ,šiitä työštä .
Šitten Juakko kyšy :
– Kuin mie , tulin toisena yönä toiseh taloh , nin šiinä talošša kakši mieštä turkkiloissa toine toistah kulakoilla piekšettih ta ni kuin ei voitu lämmitä .Hyö käšettih kyšyö , jotta kotvanko heilä on šitä ruatuo ruattava ta miksi hyö ollah šiih työh jouvuttu .Šano šie miula še as’s’a .
Spuassu šano :
– Hyö ei lašettu matkamieštä taloh , kun tuli matkamieš hiän taloh talviyöllä .Matkamieš pihalla kylmi .Šiitä hyö ollah joutun šemmoiseh työh , ta ei šiitä hyö muulla piäššä , kun heilä on tähtisenä yönnä luvettava tähet taivahalta ta miula kirjutetah .Šitte hyö piäššäh šiitä työštä .
Tuaš Juakko kyšy :
– Kuin mie kolmantena yönä jouvuin kolmanteh taloh , nin šiinä talošša akka šöi kuivua leipyä niin , jotta veri tuli hampahista ta ikenistä , ta akka ei voinnu ni kuin šyyvä vaččah täyvekši .Hiän käški kysyö šiulta , miksi hiän on šiihe ruatoh joutun ta kotvanko on šitä ruatuo ruattava .
Spuassu vaštuau :
– Hiän on joutun šiihe työh , kuin on antan kyšyjällä šemmoista kuivua ta pahua leipyä , mimmoista hiän iče ei voinun šyvvä .Hiän piäšöy šiitä ruavošta , kuin hiän lukou , äijänkö jyvie on šuurešša ruispellošša , ta kirjuttau miula .
Nyt Juakko läkši takasin .Hiän käy keikkih taloih ta kerto kaikilla , mitä ni spuassu šano ta millä hyö omaštah ruavoštah piäššäh .
Šitte mäni Juakko čuarin kotih i heitti kirjasen stolalla ta juokši pirtistä pihalla ta kaččo , kuin čuarin talo upposi muah piippuo myöte .Vain vähäne piippuo jäi näkymäh – šemmoini še kirja oli painava .
Niin Juakko piäsi naiseh luo ta rupei hiän elämäh onnellista elämyä , omašta työštäh hiän šai šen hyvän elämän .
Šen pivus še starina on .Ken lienne kuullun , šillä kultarenkas korvah , ken ei lienne kuullun , šillä parčča persieh .
Paimen Juakko
карельский: собственно карельское наречие
Кестеньгский
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Пастух Юакко
русский
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–