Тексты
Вернуться к списку | редактировать | удалить | Создать новый | История изменений | Статистика | ? Помощь
Čar’ Davida
Čar’ Davida
карельский: собственно карельское наречие
Ругозерский
Oli
ennen čar’ Davida .Hiän kävi saharnoissa muašša nuoristumah , šielä elävyä vettä juomah .Akallah ei tuonun .Akka kun vanheni ta kuoli , niin hiän tuaš uvven ni nait .Toini naini eli , eli tai kuoli .Otti kolmannen , ka kolmaš naini šai pojan .Hiän ei ni malta lähtie matkoilla saharnoih muah , kun niin on hänellä mielehini poika .Pojalla pantih nimekši Ivan-čarejevič .Šai naini toisen pojan , šillä pantih nimekši Petri-čarejevič , tai kolmannen pojan šai , šillä nimekši – Nikolai-čarejevič .
Poikie kun hiän kašvatti , ka ei malttan lähtie saharnoih muaha , ka hiän jo i vanheni da enämpi ei ni kyheyhy ni vouzu lähtömäh .Kävelöy da ohahtelou : "En voi lähtie enämpi , nyt kuoloma tulou ".
Vanhin poika Ivan-čarejevič šanou :
– Tuatto-muamo , prostikkua-blahoslovikkua milma elävyä vettä eččimäh .
Häntä prostitah-blahoslovitah , tai hiän lähtöy .Annetah hänellä parahat vuattiet , miekat , millä čuari ennen liikku .
Hiän lähtöy .Mänöy tuon pitkyä , tämän lyhyttä , ka tulou kolme tietä vaštah : yhteh stolppah on kirjutettu , jotta elävyä vettä , toiseh , jotta zmejan kera pellošša toruamah , a kolmanteh , jotta nelččyön kera muate .
Ivan-čarejevič : "Lähen neiččyön kera muate ".Mänöy , ka tulou neičyt vaštah , kaunis , kai kullašša , hopiešša , šanou :
– Tule , tule , Ivan-čarejevič , šilma olen vuottan , kai kolme vuotta jo ruoka on ollun stolalla .
Tytär šyötti , juotti , viey hänen šänkyh muate , šänky kaunis-kaunis , jotta hirvie !
– Nouše , – šanou , – šänkyh muate .
Ivan-čarejevič kun noušou , ka pogrebah i lankieu .Šinne kun pučkahti , ka šielä mieštä hos kuin äijä .On šekä herrua jotta talonpoikua .Šanotah : "Ken tuli "?Kačotah – ka Ivan-čarejevič .Šanotah : "Ohoh , puutuit ni šie tänne , tiälä šuat kyllälti märkyä kagrua šyvvä ".
Toine poika koissa kokistelou , jo hänellä himottau muailmalla , kun ei velliekänä kuulu kotih , tai šanou muamolla-tuatolla :
– Tuatto-muamo , prostikkua-blahoslovikkua milma elävyä vettä käymäh .
Häntä šuoritetah tuaš , ta lähtöy niinkuin vanhempi velliki , mänöy niih tiešuaroih .
Yhteh on kirjutettu : elävyä vettä , toiseh – pellossa zmejan kera toruamah , jälelläh tulošta ei ole tietuo , a kolmanteh – neiččyön kera makuamah .Perti-čarejevič duumaiččou : "A lähen neiččyön kera makuamah ".
Neičyt jo vaštah tulou , šanou :
– Tule , tule Petri-čarejevič , šilma kuuši vuotta vuotan , et tule , kyličči kävelet .
– Hm , – šanou Petri-čarejevič , – vašta koistani läksin .
Viey neičyt tuaš kotihih , šyöttäy , juottau kylläsekši (kylläsekši hiän šyöttäy hos pogrebah pannessa ), viey muate .
– Nouse , – šanou , – muate rupiemma .
Petri-čarejevič noušou , ka pogrebah ni pučkahtau .Tuaš šielä mieštä hos kuin äijä , tai hänen velli šielä !Vellelläh kättä antau .Šanou velli :
– Tai šie tänne ?Nyt kačo olemma tilašša !
Nikolai-čarejevič še oli pahin poika tuatolla ta muamolla .Häntä ei šuvaittu koissa , Tuhkimus-Tähkimyš oli , kiukuatıperissä tuhkien kera .Tai Tuhkimus – Nikolai-čarejevič , hänellä on jo kahekšantoista vuotta , pyrkiy elävyä vettä eččimäh :
– Tuatto-muamo , blahoslovikkua milma , kun ei ni toisesta vellestä tulijua tullun .
– Kunne šiušta läksijäštä , pisy kiukuallaš , kun ei ni toisista , mitänä rodiutun , – šanotah tuatto tai muamo .
Nikolai-čarejevič lähtöy .Annetah hänellä paharaiska heponi , kläyččy .Ajau Nikolai-čarejevič aitojen peräh .A hiän kuulou , jotta hänellä on äijä väkie .Hiän ottau tai ruaššaltau hepozelta nahkan korvih , šanou :
– Korpit , voronat , muamon-tuaton hevoista šyömäh !
Lennetäh korpit , voronat hevoista šyömäh .Hiän kun vihelti , ka tuli šiih hänellä heponi , karva kultua , toini hopieta , kolmannel ei ni sviettua !Lähtöy šillä hepozella ajamah .Tulou ših šamah tiešuarah , mih velletki oli ajettu .Kaččou – yhteh tieh bn kirjutettu : elävyä vettä , toiseh – zmejan kera toruamah , kolmanteh – neiččyön kera makuamah .
Duumaiččou Nikolai-čarejevič : "Kunne milma on työnnetty , ka šinne mänenki ".Lähtöy šitä tietä , mi juohattau elävyä vettä eččimäh .Lähtöy hiän šitä matkuamah .Matkuau päivän , matkuau toizen , jo kolmannen , ka tulou talo vaštah , kukon kannakšilla pyöriy , kanan varpahilla .Šanou :
– Talosen-malosen , myöštäyhy , maloštauhu , matkamiehen yöšijakši , vaipunuon vakaušijakši .
Talo i myöštyy .Astuu Nikolai-čarejevič perttih .Kaččou – šielä akka hyvin šuurinenäni alko pauhata :
– Huh , huh , tulipahan venyähen verta šyvväkšeni , juvvakšeni .
– Oho šie , huora-kurva , – šanou Nikolai-čarejevič , – šöisit matkamiehen šittoneh-kusineh , hikineh , väkineh . Kylyn lämmittäsit , kylvettäsit matkamiehen , pehmiempi olis ičelläs šyvvä .
Akka šanou :
– Oho , ken olet šie noin ošava šanoja ?
– Mie olen , – šanou Nikolai-čarejevič , – Davida-čuarin nuorin poika .
– Ohoh , – akka šanou , – kun olet lähini heimolaini , mie olen Davida-čuarin vanhin čikko . Kunne , läksit , poikazen ?
– A läksin , – šanou Nikolai , – saharnoista muašta elävyä vettä käymäh , kun tuatto-muamo ruvettih vanhenomah .
– Äijä šinne on männehie , vain vähä šieltä on tullehie . Miun ukko kun kävi , niin hepozelta häntä šyötih .
Kyselöy akka šanomie : "Kui šielä nyt velli eläy , jo ammuin ei käy tiälä ".
Šyötti , juotti pojan , anto hänellä toisen hepozen , šanou :
– Nuorin sizäreni eläy šielä läššä , ka hiän juohattau .
Nikolai-čarejevič ajau tuaš tuon pitkyä , tämän lyhyttä , tulou talo šenin vastah , pyöriy kukon kannakšilla .Hiän tuaš šanou :
– Talosen-malosen , myöštyhy , maloštauhu , matkamiehen yöšijakše , viluhizen lämpimäkše , vaipunuon varakše .
Talo i myöštyy .Mänöy pirttih .Šielä akka nenälläh kekälehie liikuttau , šanou :
– Tuli tuaš venyähen verta šyvväkšeni , juvvakšeni .
– Oho šie , huora , šie šöisit matkamiehen šittoneh-kusineh , hikineh , väkineh – parempi šyöttäsit , juottasit matkamiehen , kylvettäsit , niin olis ičelläs pehmiempi šyvvä .
– Oho , ken olet niin ošava šanoiltaš ?
– Olen Davida-čuarin nuorin poika .
– Oletpahan lähini heimolaini , mie olen Davida-čuarin keškimmäine čikko . Kunne läksit , poikan ?
– Läksin elävyä vettä eččimäh , kun tuatto-muamo ruvettih vanhenomah .
– Oo , – šanou , – äijä šinne on männehie , vähä šieltä tullehie . Miun ukko kävi , ka hepozelta häntä šyötih .
Šyötti , juotti , kostitti pojan , šanou :
– Jätä hepozeš tähä , mie annan šiula toisen hepozen .Kun jälelläh tulou kiireh tulla , niin levähtänyöllä hepozella piäset .
Nikolał-čarejevič hepozen heitti , läksi tuaš ajamah .
Ajau päivän , toizen , jo kolmannen päiväykšen .Illalla tulou talo vaštah , pyöriy tuaš kukon kannakšilla , kanan varpahilla .Šanou Nikolai :
– Talosen-malosen , myöštäyhy , maloštauhu , matkamiehen yöšijakši , viluhisen lämpimäkši , vaipunuon vakaušijakši .
Talo myöštyy .Aštuu taloh , šielä akka kiukuata havuou , šanou :
– Huh , hun , tulipahan venyähen vertä šyvväkšeni , juvvakšeni , jo ammuin en ole šuanun .
– Oho , šie , huora-kurva , bliädi , – šanou , – šöisit matkamiehen šittoneh-kusineh , hikineh , väkineh – parempi šyöttäsit , juottasit , kylyn lämmittäsit , kylvettäsit , niin pehmiempi olis šyvvä .
– A ken olet moini ošava šanoiltaš ?
– Olen Davida-čuarin nuorin poika .
– Oletpahan lähini heimolaini , mie olen Davida-čuarin nuorin čikko . Kunne läksit , poikan , näin pitällä matalla ?
– Läksin elävyä vettä eččimäh , kun tuatto-nıuamo vanhettih , jotta nuorissuttais jälelläh .
– Äijä on šinne männehie , vain vähä on šieltä tullehie . Miun ukko kävi , ka hepozelta häntä šyötih .
– Etkö , tätizen , tiijä , kuin šuaha šitä vettä ?
– En , poikan , tiijä , vain mie annan šiula šen hepozen , kulla miun veikko kävi šielä , heponi tietäy . Mie šanon vain šen verran , jotta kun mänet täštä šiniseh liettieh (peskuh ), nin heponı juohattau ielläh .
Mänöy Nikolai , ajau šinizeh liettieh , ka heponi šanou :
– Pane , – šanou , – šilmäš umpeh , kiinitä hyvin , lyö vielä paremmin , jotta mie piäšen mereštä piäličči .
Poika niin ruatau .Ajetah meren šuareh .Šuari on hyvin kaunis , heinä kultani kašvau , okšat puissa kultaset .Heponi šanou :
– Šie rupie muate ta makua niin pitälti , kun mie en hirnunne .
A iče heponi mänöy kultaista kuluo , hopiesta heinänpiäta šyömäh .Päivä šijautu .Hepone hirnakoičči .Poika hyppäi ylähäkši .Šanou heponi :
– Hyppyä šelkäh , lyö hyvin , kiinitä vielä paremmin , jotta piäšemmä mereštä piäličči .
Niin Nikolai löi hyvin , kiinitti vielä paremmin tai ajetah meren poikki , tai vielä sŧeklazen linnan šeinän piäličči čuarin kaivon luokši .Šanou heponi pojalla :
– Nyt kun mänet , kai ollah ovet kahallah , čuarin tytär makuau , hänen pielukšissa on kakši buti̮lkua – toini on mušta , toini valkie , ota ne , vain muuta ni mitä elä liikuta .
Mänöy Nikolai-čarejevič , aštuu yhekšänteh kerrokšeh , matalla šielä oli šyömyä , juomua stolat täyvet , hiän ni mitä ei košeta .Mänöy čuarin tyttären kamarih , ka tämä šielä pal’l’ahin nahkoin makuau čirhottau .Poiĸa ottau buti̮lkat , kaččou , duumaiččou : "Et še kyllä jiä čärähyttämättä ".Tai ottau ta čärähyttäy tyttären ta iče kiirehäizešti juokšou hepozen luo .
Kaččou – ka heponi on umpivereššä .Šanou heponi :
– En käšken ni mitä koškie , a šie et ollun koškomatta , kačoi nyt , min čuudon luait .Ota čuarin kaivošta vettä , luo miula kolme kertua piällä .
Poika luou .Veri katou , ka vašempah kantapiäh vähäzen jiäy .Lähetäh kiireheššä ajamah , ka hepozen kapie (še verini ), koški linnan šeinäh , ka šeinä halki .Šiih paukahukšeh čuarin tytär havaččiutu .
Čuarista lähettih ajamah pojalla jälkeh .Heponi šanou :
– Kiinnitä hyvin , lyö paremmin , jotta piäšemmä pakoh .
Poika lyöy .Ajetah kiireheššä , tätih vajehtau hepozen , ei ole aikua kostimah , ajau ielläh .Kaččou – jo ollah čuarin voiskat läššä .Piäšöy toizeh tätih , tuaš vajehtau hepozen , ajau ielläh kolmanteh tätih , vajehtau hepozen omah hepozeh da ajau stolpah šuahe , da piäšöy rajan toisella puolen .Tai čuarin tytär piäšöy stolpah šuahe , vain rajašta piäličči ei voi tulla .Rajan toizella puolen alkau haukkuo , šanou :
– En voi nyt tulla šillä puolen , vain viärys viäryvven piällä piäšöy , vielä puutut miun käteh !
Tyttö läksi ajamah jälelläh , a Nikolai-čarejevič duumaiččou : "Lähen vielä zmejan kera toruan ".Otti ryyppäi elävyä vettä , ka tuntou , kun hänellä väkie lizäyty .Mänöy zmejan luo peltoh .Kaččou – kun on väkie kuatun muštanah muašša .Kyšyy :
– Voitko ken vaššata , mintäh on täh äijän rahvasta kuattu ?
Yksi vähäzen noštau piätä , šanou :
– Zmeja noužou muašta , niin še tappau äijä rahvašta .
Mänöy toizeh peltoh , tuaš kyšyy :
– Voittako ken vaššata , mintän on äijän rahvašta kuattu ?
Yksi vähäzen piätä noštau , šanou :
– Zmeja noušou pellošta , še tappau .
Kolmanteh mänöy , ka šiel on vähemmä kuattu rahvašta .Kešellä peltuo on stoila , missä hevoista šyötetäh , da šatra , missä ičellä levähtyä .Hiän šitou hepozen stoilah , a iče ojentautuu levähtämäh šatrah .Yksi raanennoi noušou pellošta istumah , pakauttau :
– Ken ollet , poikan , ka ennen päivänlaškuo šiulaki šurma tulou .
Rupei päivä laškomah , tai zmeja noušou pellošta šemmoizen karjehen kera :
– Ken on tullun muate miun šatrah , ken on ruohtin miun stoilah panna hepozen ?
Nikolai-čarejevič noušou :
– Ka elä šie häntä šittoneh šyö !Davai myö ajamma heposillana kiistah .Kumpasen heponi iellä vaipunou , šillä loppu .
Ajetah kerta pellošta ympäri .Zmejan heponi lankieu polvillah .Ajetah toini kerta – tuaš lankieu .Kolmaš kerta kun ajetah , ka kokonah lankieu .Nikolai-čarejevič ottau ta panou zmejan heposineh päivineh kolmekši palakši , a iče mäni zmejan šatrah muate .
Makai yön .Huomenekšella nousi , ka rupieu eččimäh šitä loukkuo , mistä zmeja nouzi .Eččiu , eččiu , ka näköy , kun on pieni loukkoni muašša , niinkun värttinän kannalla pissetty , šiinä on liinani nuorani .Hiän kun nuorašta vejältäy , ka avautuu vaškini ovi da vaškini mosta .Hiän matkuau vaškista mostua myöten , tulou vaškini dvorčča vaštah .Mänöu dvorččah – ka tyttö kaunis , kankašta kutou , šanou Nikolai-čarejevičilla :
– Terveh , terveh , Mikola-čarejevič , tuaton tapoit , ka muamuo et tapa , muamo on etevämpi .Vain kun ottanet moršiemekšeš , niin tapat i muamon .
– Otan , – šanou Mikola , – tulleššani , nyt mänen vielä ielläh .
– Mäne , mäne , – šanou , – on miula šielä toini sizär .
Mikola-čarejevič matkuau ielläh , ka tulou hopieni dvorčča vaštah .Mänöy dvorččah , ka vielä kaunehempi tytär kutou kankašta .
– Terveh , terveh , Mikola-čarejevič , tapoit tuaton , ka muamuo et tapa , vain kun ottanet moršiemekšeš , ka tapat ni muamon .
– Otan , – šanou , – ka mänen vielä ielläh .
– Mäne , mäne , – šanou , – kolmannen sizären kera eläy muamoni .
Mänöy Mikola-čarejevič .Tulou kultani dvorčča vaštah .Aštuu šiämeh , ka niin kaunis tytär kutou kankašta , jotta hiän kai pöläštyy (vain ihastunko lienöy niin äijän ).Šanou tytär :
– Tulet , tulet Mikola-čarevič !Tapoit tuaton , ka tapat ni muamon , kun ottanet miun akakšeš .
– Otan , otan , – šanou Nikola-čarejevič , – ota šormukšeni .
Ottau nimettömäštä šormešta šormuksen , antau tytöllä .Tyttö antau oman šormukšen Mikolalla , šanou :
– Nyt kun muamo tulou , niin šiun paikalla šiihi tappau , vain šie pyri prostiutumah kuulla ta päivällä , niin hiän kun laškou , niin mäne sarajalla , šiel on kakši buti̮lkua : toini mušta , toini valkie , juo vezi valkiešta , a tilalla kua mušta vezi .
Ei keritä i šanua loppie , kun tulou viuhahtau akka tai pačkuau Mikolan muaha .Kerozen piällä tahtou aštuo , ka šanou Mikola :
– Elä vielä tapa , piäššä kuulla ta päivällä prostiutumah .
– Mäne , – šanou akka .
Mikola mänöy , noušou sarajalla , juou valkien vejen , muššan panou šijah .Tulou , niin on väkövä , kai kultani late henšuu (uppuou ).Ottau pačkuau akan lattieh , puristau keroista .
– Mie nyt šiun tapan !
– Mie kun šiun piäššin prostiutumah , niin piäššä šieki milma .
Piäštäy häntä Mikola , ka akka mänöy ta juou kuolien vejen ta šiihi i halkei .Piäšöy henkitoreissah kynnykšellä , karjuu tyttärelläh :
– Ved’ma , šöit !
– Pihalla on tukku keluo (puuta ), – šanou tyttö . – On hänellä vielä äijä šukulaista , polttakka häntä täššä , niin ei voija meilä ni mitä .
Poltettih akka .Tyttö ottau šulkkupaikan .Löi ristih-rastih šillä huonehie , ne muututtih kultajiäličäksi , kiäriy šen paikan šiämeh , antau pojalla ta šanou :
– Kun minne mänemmä , niin kun tämän levität , niin šaman-moini koti tulou .
Männäh toizen sizären luo .Toini sizär šenin lyöy šulkkupaikalla huonehie : "Muuttukkah tämä jiäličäkši ", – šanou .Ne i muututah .Kiäriy paikkah , antau Mikolalla .
Männäh kolmannen sizären luo .Tämä šenin lyöy ristih-rastih huonehie , tuaš muuttau huonehet jiäličäkši .Lähetäh matkah , nouššah mualla .Tullah tuaš stolpan luo .Šanou Mikola tyttärillä :
–Työ vuottakkua täššä , mie lähen vielä neiččyön kera makuamah , en jätä tätä i kolmatta reissuo käymättä .
Mänöy , ka tulou neičyt jo vaštah , kai itköy , šanou :
– Tule , tule Mikoła čarejevič , kyličči kävelet , et tule miun luo .
"A olen mie šiun moizie kraalečkoja nähnyn ", – duumaiččou . Tytär šyöttäy , juottau , lähetäh muate .Šanou tytär :
– Nouše šänkyh .
– A emäntä noušou iellä , – šanou Mikola .
– Nouše , nouše , ei šielä i mitä ole , – tytär šanou .
– Ka etkö šie šiitä nouše !
Ottau ruaššaltau ta pačkuau tyttären šinne .
Mušikkajoukko hypätäh (niitä on jo šata kolmekymmentä mieštä ):
– Ken tuli , ken tuli ?
Kun nähäh , jotta še šamani ved’ma , kumpani hiät šuatto , – riivitäh tukista , käzistä , peršieh potitah häntä .
Karjuu pogrebašta :
– Laše , hyvä mieš , ota milma pois !Tule miun kera elämäh , mie olen čuarin tytär !
– Šuuhu mie šiula kušen ! Šano avuamet , jotta piäššämmä pois rahvahan !
Avai , ka šielä on papin poikua , kupčan poikua , ka šieläi hänen vellet .Zdorovaiččou vellien kera .
Tytär itköy ta pyrkiy .Šanou Mikola , jotta "anna podpiskaš , jotta ni ketä rahvašta et enämpi vaivua , a iče šuat jiähä .Kun kuullen , jotta šie tämmöistä pelie piet , ka vielä myö šiut opaššamma ".
Antau tyttö podpiskan , ta 1ähtöy Mikola vellieh kera .Tullah tuaš stolpah .Šen tytön kuvan revittelöy kolmannešta tieštä .Lähetäh matkah ielläh .Mikola-čarejevič on niin vaipun , jotta ei voi matata .Šanou vellilöillä :
– Levähtäkkä vähäzen .
Ruvetah levähtämäh .Käšköy Mikola piätä eččie moržiemellah , šiihi ni uinuou bohaterskoih uneh .Ei kuule ni mitä .
Vellet paissah :
– Meitä tuatto ennen hyvänä piti , a myö mänemmä nyt kotih ilman mitäi .Tappakka velli .
– A emmä tapa , – šanou toini velli , – šitokka kiät puuhu kiini ta lykäkkä mereh . Šinne hiän iče kuolou .
Moršien itköy , noššattau , ei Mikola kuule .Vellet šivotah Mikolua šuureh keloh ta lykätäh mereh .Otetah naizet ta männäh kotih .
Mikolua tuuli kuletteli merellä , ka viey häntä toizeh muaha .Päivä on hyvin kaunis , tyyni .Näköy čuarin tyttö ikkunašta merellä plavinan .Šanou čuarin tytär piijoilla :
– Mänkyä käykyä kaččokkua , mi plaviu merellä .
Männäh piijat šouvetah , kačotah – mužikka , tai häntä šouvvetah rantah .Šanotah čuarin tytöllä : niin i niin , mužikan toimma .
– Lähen , – šanou čuarin tytär , – kačon , mi hiän on mužikkoja .
Kaččou , čarskoissa vuattiešša on mieš , čarskoi miekka , kuottelou kormanoja – ka buti̮lka !Prizkaiččou šillä , ka mieš kai muštenou .Kuottelou toista kormanuo , ka toini buti̮lka .Prizkaiččou šillä , ka mieš hyppyäy pystyh .
– Huh , huh , kun viikon makain !
– A olizit vielä viikomman muannun miutta pahatta .
Mänöy poika leškiakkah .Šanou :
– Anna , akkazen , šyvvä ta ota elämäh .
Otti akka häntä , anto šyvvä .Poika rupei muate , makai päivän-laškuh šuate .Noušou , mänöy pihalla kävelömäh , kuulou itkuo .Mänöy kyšyy akalta :
– Mitähän linnašša mänöy tuammoini itku ?
– A , – šanou akka , – čuarin tytärtä annetah kolmipäizellä zmejalla šyötäväkši . Jo vietih meren rantah .
Šanou poika leškiakalla :
– Anna miula kolme kuožalipiätä villua .
Antau akka .Hiän ottau hivou miekkah , lyöy ne kaikki kuožalit poikki , šanou :
– A lähen , – šanou , – kuottelen vielä voimieni .
Lähtöy , mänöy meren rantah , šielä čuarin tytär istuu ta itköy .Šanou poika :
– Eči piätä miulta .Mitä nähnet , niin šano miula .
Tyttö eččiy .Alkau meri lainehtie .Kerran tuli vetenä , toizen lumena , kolmannen tulena .Nouzi kolmepäini zmeja mereštä , heponi hänen polvizillah lankei , karjahti zmeja hepozellah :
– Mitä hiiškut , hiijen elävä , korškut , konnan ruoka ?Ei ole muita mualla varattavie , kun Mikola-čarejevič , tai šen luita korppi ei ole tänne kantan .
Hyppäi Mikola :
– Hauku mieštä šilmissä , elä šilmien takana !
– Puhu puhtahašta puaruštaš rautani tanner torata , – šanou zmeja .
– A ei rapamaroilla tannerta , kačo kun kotis palau !
Zmeja kun kačahti , ka hiän zmejalta piät poikki .Panou piät kiven alla , muun runkon mereh .
Tyttö pyrittäy häntä kotih :
– Lähe tuaton luo , mie šiun , šie miun , rupiemma yheššä elämäh .
– En lähe , miula on jo moršienta kyllälti .
Mikola mänöy jälelläh leškiakkah makuamah .
Čuari ihaštu , kun tyttö piäsi .Luati piirut-bualut , kuččuu kaiken rahvahan šyömäh-juomah .Šielä vesselyijäh .
Mereššä zmeja šiänty , työntäy čuarih kirjazen , jotta "miun vellen tapoitta , jesli että anna tytärtä miula šyvvä , niin šyön koko linnan ".
Čuarih tuaš šuru lankei !Šitä itetäh kaikin , koko linnan väki .Mikola tuas päivänlasun jälkeh mänöy pihalla , kuulou itkuo .Tulou pirttih , kyšyy leškiakalta :
– Mitä linnoveh itköy ?
– A itetäh , kun kuušipäini zmeja tulou čuarin tytärtä šyömäh .
– Anna miula villua kuuši kuožalipiätä .
Leikkai villapiät ta läksi meren rantah .Šanou tytöllä :
– Eči piätä , a mitä nähnet , niin šano miula .
Alko meri volnuiččiutuo .Kerran lumena , toisen vetenä , kolmannen tulena .Nousi zmeja merestä , ka heponi lankei polvisillah .
– Mitä hiiškut , hiijen elävä , korškut konnan ruoka ? Ei ole muita varattavie , kun Nikolai-čarejevič , tai šen luita korppi ei tänne kantan .
Hyppäi Nikolai :
– Hauku mieštä šilmissä , elä šilmien takana !
– Puhu puhtahašta puaruštaš rautani tanner šotua käyvä .
– Ei rapamahoilla pie rautatannerta , kačo kun kotis palau !
Zmeja kun kačahti , hiän šillä aikua piät poikki .Pani piät kiven alla , muun runkon mereh .
Tyttö moliu :
– Tule meilä , mie šiun , šie miun , tuatto kuččuu , ei piäššä !
Mikola ruaššalti iččeh pois tyttären šepäilyštä i läksi leškiakkah muate .
Čuari tuaš ihaštu .Luati piirut-bualut .Kučču rahvahan piruimah .Šielä pietäh iluo puoleh päiväh .
Mereššä viimeni zmeja šiänty , työntäy viessin , jotta "vellet tapoitta , ka ei ni tyttö šyömättä jiä .Että vain työntäne meren rantah šyötäväkši , niin koko linnan šyön ".Tuaš čuarih šuru lankei , itetäh koko linnoveh .Mikola noušou makuamašta , kävelöy pihalla .Kuulou , tuaš linnoveh itköy .Kyšyy leškiakalta :
– Mitä apieta tuaš linnoveh pitäy ?
– Pietäh , kun čuarin tytär on annettu yhekšipäisellä zmejalla šyötäväkši .
– Anna yhekšän kuožalipiätä .
Antau leškiakka tuaš yhekšän kuožalipiätä .Hivou Mikola miekan .Lyöy kuožalija , kahekšan šuau poikki , yhekšättä ei ni šuanun .
– Lähen , – šanou , – hot’ ei tämä kerta männeki imehittä-kummitta .
Mänoy rantah .Šanou tytöllä :
– Eči piätä .Mitä nähnet , šano miula .
Tyttö eččiy piätä .Alko meri volnuiččiutuo .Kerran tulou lumena , toisen vetenä , kolmannen tulena .Noušou zmeja mereštä .Heponi polvizillah lankieu .Karjahtau zmeja :
– Mitä hiiškut , hiijen elävä , korškut , konnan ruoka ?Ei ole muita mualla varattavie , kuin Mikola-čarejevič , tai šen luita korppi ei ole tänne kantan .
Hyppäi Mikola :
– Hauku mieštä šilmissä , elä šilmien takana !
– Puhu puhtahašta puaruštaš rautani tanner šotie .
– Ei rapamaralla pie tannerta . Kačo kun kotis palau !
Zmeja kačahti , hiän vejälti miekalla , ka kahekšan piätä poikki , yhekšäš .jäi .Zmeja puri kiän .Čuarin tyttö šito kiän šulkkupaikalla .Toreuvuttih uvveštah , Mikola vejälti viimesen piän poikki .Čuarin tytär moliu :
– Lähe čuariksi , en eruo mie šiušta .
Mikola d’erniy čuarin tytön kiät kaklaštah , mänöy leškiakkah .Čuari haukkuu tytärtä :
– Mintäh et tuo šulhasiksi , jo kolmannen kerran piäšti šurmašta !
– Kun ei , – šanou tyttö , – lähe , niin min mie voin .
Čuari luatiu tuaš piirut-bualut .Kuččuu kaikki šinne rujot , rammat , verišokiet .Leškiakkaki šinne piätyy mänömäh .Kyšyy čuari :
– Joko kaikin , koko linnan väki on tiälä ?Onko šemmoni mieš , kumpani piäšti miun tyttären kuolomašta ?
Šanou .leškiakka :
– On miun luona mieš , kumpani kolme kertua kävi zmejua tappamašša ta lähtiessäh löi aina kuožalipäitä poikki .
Čuari työntäy kakši koriettua Mikolua käymäh .No Mikola noššatetah ta viimein hiän lähtöy .Čuari kun hyvällä mielin ottau vaštah , kostitah šiinä , šyvväh , juvvah , šanou čuari :
– Ota koko linna ta rupie čuariksi .Mie olen jo vanha tai kykenemätöin čuariksi , a šiunmoini mieš olisit paikallaš čuarina .Ota tyttäreni , kaikki annan šiula .
– En ota , eikä miušta ole čuariksi . Naižie miula on jo entisie kyllälti , – šanou Mikola .
– Milläpä mie šiun hyvitän ? – čuari kyšyy .
– Ei miula muuta pie kun kakši saltattua ta niillä kun annat den’gua niin äijän , jotta myö tulemma toimeh ielläh matatešša .
Čuari antau saltatat ta den’gat ta niin hyö lähetäh taivaltamah ielläh .Šanou saltatoilla Mikola :
– Nyt pitäy miän piäššä mereštä poikki , vain kun mie en kuollun yhen puun kera kikluassani , niin lähen mie kyšyn čuarista vielä viisi puuta , niistä luaimma lautan ta šillä lähemmä merellä .
Niin hiän ni ruato .Otti puut , löi ne lautakši , ta lähettih plavimah .Ajellah , ajellah merellä , ka tullah kotirantah .Nouššah leškiakkah .Šiinä eletäh yön ympäryštä .Huomenekšella Mikola käšköy toisella saltatoista oštua rokosinua kolme värččie , kolme šieklua ta kolmet luapottimet .Saltatta tuou rokosat , šuoritah niih rokosoih , pannah šieklat piähä , luapotit jalkah , lähettih čuarih näyttelömäh .Lähtiessäh Mikola-čarejevič kyšyy leškiakalta :
– Vieläkö Davida-čuari eläy ?
– Vielä eläy , – leškiakka šanou , – vai hiän on jo ylen vanha , ei piäše ni liikkumah .
– A missäpä čuarin pojat ?
– Kakši tultih muailmalta jälelläh , tuotih kolme tytärtä . Kakši tytärtä mäntih čuarin pojilla miehellä , a kolmaš kävelöy muššissa , ei mäne ni kellä , vuottau Mikola-čarejeviččua .
Näijen tietojen keralla lähettih .Mikola-čarejevič šoittau , a saltatat pläššitäh .Hiän näköy muamoh tai tuattoh , – vanhettu on jo äijälti , oma moržienki kävelöy šiinä allapäin pahalla mielin .Jo duumaiččou : kun olis ottua da tunnuštautuo ta ruveta yheššä elämäh .Ei keritä i kunne , kun mereltä tulou laiva , ajau čuarin rantah .Lähtöy čuari (vanhin poika on nyt čuarina ) kaččomah , mi laivojah laški rantah .Hal’l’akat on levitetty čuarin pihašta rantah šuate .Hyppyäy čuari šl’upkah tai šouti laivah .Kun rupei noušomah šl’upkašta laivah , kiät noštau laivan laitah .Kakši brihaččuista nelläntoista vuvven vanhua tullah kaččomah ta kysytäh muamoltah :
– Hoi muamo , šuutimmako myö diädän kera , niinkuin hiän šuutti tuaton kera ?
– Šuuttikkua , – vaštuau muamo , – vain elkyä aivan niin kipiešti .
Pojat rapšatah diädältä šormet poikki .Čuari tulou voivotukšen ta kiruomisen kera pirttih , šanou niin i niin : "Mi diädä mie heil olen , tämmöini šutka piettih ".
MikoIa-čarejevič niin jäpšähtäy , kai šoitto kirpuou kiäštä .Lähtöy Petr-čarejevič kaččomah .Aštuu hal’l’akan laitua , hyppyäy šl’upkah , šamoin rupieu noušomah .Tuaš brihačut tullah kysytäh muamolta :
– Šuutimmako , muamo , diätän kera , niinkuin hiän šuutti tuaton kera ?
– Šuutikkua , vain elkyä niin kipiešti .
Pojat rapšatah šormet poikki .
Tulou diädä tuaš voivotukšen ta kiruomisen kera "Mi diädä mie olen heilä !"
Mikola-čarejevič kaččou ajan tullehekši , šanou saltatoilla :
– Tämä laiva on tullun milma käymäh .Nyt pitäy miun lähtie .Työ ottakkua hal’l’akat (verkani še oli ) vuatteiksena .
Läksi .Aštuu keški hal’l’akkua .Čuarin ikkunašta kačotah , šanotah :
– Tuolta še piä leikatah .
A Mikola-čarejevič noušou laivah , ta lähetäh omien poikien ta mučoin kera ajamah , tai starina loppu .
Čar’ Davida
карельский: собственно карельское наречие
Ругозерский
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Царь Давид
русский
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–